Kinderrechtenorganisaties in open brief: ‘Christelijke jongeren werken nog te vaak in buitenlandse weeshuizen’
Amersfoort
De open brief is een initiatief van Better Care Network Netherlands (BCNN), een samenwerkingsverband van negen kinderrechtenorganisaties waaronder Defence for Children, Red een Kind en SOS Kinderdorpen. De brief is inmiddels ook ondertekend door 53 andere organisaties, zoals UNICEF Nederland en de politieke jongerenorganisaties van CDA, ChristenUnie en SGP.
Elk jaar gaan naar schatting nog duizenden Nederlandse jongeren naar het buitenland om een steentje bij te dragen in een weeshuis. BCNN voert al jaren campagne tegen dit vrijwilligerswerk. ‘Maar de slogan ‘stop weeshuistoerisme’ sloeg niet goed aan bij alle jongeren. Juist jongeren die vrijwilligerswerk doen vanuit hun geloof, hebben het gevoel een bijdrage te leveren aan een betere wereld’, stelt Patricia Nieuwenhuizen, de coördinator van BCNN. ‘Zij voelen zich geen toerist’. Het netwerk begint daarom een nieuwe campagne.
Uit honderden wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat kinderen die in weeshuizen opgroeien hechtingsproblemen en ontwikkelingsachterstanden oplopen. Het komen en gaan van tijdelijke vrijwilligers verergert bovendien deze hechtingsproblemen. Een onderzoek in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken leidde vorig jaar tot de conclusie dat vrijwilligersreizen actief bijdragen aan de problemen. ‘Je houdt een systeem in stand dat per definitie niet goed is voor kinderen’, zegt Nieuwenhuizen. ‘En het weeshuis voelt door de stromen aan vrijwilligers en geld geen prikkel om om te schakelen naar betere vormen van zorg, zoals ondersteuning van de families van de kinderen of pleegzorg.’
De nieuwe campagne Wees Wijs wil met name christelijke jongeren een alternatief bieden. Zij gaan vaak naar een weeshuis met een groep uit hun kerk of van hun school. ‘We willen jongeren niet het idee geven dat ze dan maar niets moeten doen, want hun inzet van energie en talenten is juist goud waard.’ Een vrijwilligerstest wijst jongeren bijvoorbeeld op de mogelijkheid van vrijwilligerswerk in natuurbescherming bij A Rocha, of in samenwerking met lokale gemeenschappen bij World Servants.
particulier initiatief
Een van de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek van Buitenlandse Zaken was dat het opzetten van een weeshuis en sturen van vrijwilligers met name nog gebeurt door kleine particuliere initiatieven. Naar schatting gaat het in Nederland om veertien- tot zeventienhonderd van dit soort organisaties, waaronder ook veel met een christelijke identiteit. ‘Deze organisaties zijn heel lang onder de radar gebleven in de discussie over vrijwilligerswerk in weeshuizen’, vertelt Sara Kinsbergen, universitair docent culturele antropologie aan de Radboud Universiteit en een van de hoofdonderzoekers voor het overheidsrapport. ‘Zij voelden zich niet aangesproken.’
De BCNN-campagne wil ook deze particuliere initiatieven aanmoedigen om de omslag te maken van weeshuizen naar ondersteuning van gezinnen of opvang in de lokale gemeenschap. Wereldwijd wordt steeds meer ingezet op deze familiegerichte zorg, ook door overheden in de zuidelijke landen waar de weeshuizen staan. ‘Maar die worden geconfronteerd met westerlingen die toch besluiten, vaak tegen het overheidsbeleid in, een weeshuis op te zetten,’ zegt Kinsbergen. ‘We moeten heel kritisch zijn op de vanzelfsprekendheid waarmee weeshuizen worden opgezet.’
Twee weeshuizen in Indonesië en Sri Lanka die vorige week door deze krant werden aangeschreven met vragen, reageerden niet op die e-mail.
In de open brief roept BCNN dringend op tot het zorgvuldig sluiten van weeshuizen en het zoeken naar andere vormen van opvang. ‘Dit is een pijnlijke boodschap, want die weeshuizen worden gerund met de allerbeste bedoelingen’, begrijpt Nieuwenhuizen. ‘Maar het is echt tijd voor een volgende stap.’ Dat dit niet makkelijk is, beseft ook Kinsbergen. ‘Maar het goede nieuws is dat veel organisaties al de transitie hebben doorgemaakt naar alternatieve manieren van zorg. Daar ontleen ik hoop en geloof aan dat het anders kan.’
beeld BCNN
