Vanavond op tv: Kunstenaar laat je dichterbij komen, maar alleen wanneer hij dat wil
Regisseur John Albert Jansen volgt Tuymans bij het inrichten van een expositie in Venetië getiteld La Pelle, huid in het Italiaans. Het gaat over iets dat onderhuids gevoeld wordt. Iets zien, maar niet volledig begrijpen wat je nou eigenlijk ziet. De titel van deze docu is dan ook In het licht van de argwaan. Tuymans’ werk draait om wat onschuldig lijkt, maar het misschien niet is. Zoals een keurig opgeruimde, lege ziekenhuiskamer. Wie verder kijkt, verder denkt, krijgt oog voor de andere kant. Er is schoongemaakt, wat betekent dat er blijkbaar iets was om schoon te maken ... Sporen van ziekte, ellende of verdriet zijn niet letterlijk te zien op het schilderij, maar dringen zich figuurlijk aan je op. Tuymans vertelt dat het ‘getormenteerde’ uit zijn eerste zelfportretten nu wel voorbij is, maar vertelt en passant wel ook nu nog veel twijfels te hebben. Op zijn eerste tentoonstelling, in een leeg zwembad, kwamen alleen zijn moeder en een handjevol andere mensen.
Werkt die ervaring nog altijd door? Daar gaat hij niet met veel woorden op in en dat kenmerkt deze docu: hij laat ons kijkers dichtbij komen, maar alleen waar en wanneer hij dat zelf wil.
Hij vertelt over zijn inspiratiebronnen: andere kunstenaars, film, muziek, bepaalde plekken of verhalen uit de geschiedenis, waaronder oorlogservaringen uit de families van zijn vader en moeder. Gewelddadige scènes, of de suggestie dat er iets vreselijks heeft plaatsgevonden, lijken een terugkerend thema in zijn werk. Hij zegt dat hij zelf altijd een zeker gevoel van alertheid heeft en een angst dat er iets zou kunnen gebeuren. Dat wantrouwen verwerkt hij in zijn schilderijen. Dat iets anders zou kunnen zijn dan je nu ziet.
Zoals een kort zwart-witfilmpje van een grasveld. Vanuit de bosjes rolt een bal het veldje op. Je verwacht een spelend kind dat erachteraan komt, of iets dergelijks. Maar dat gebeurt niet. De bal blijft stil op het gras liggen. Zo bereikt Tuymans dat je wantrouwig wordt en je dingen gaat afvragen en inbeelden. Ik krijg er een unheimisch gevoel van, wat deels ook komt door de gebruikte muziek in de documentaire. Het past bij het filmisch verloop dat Tuymans ook opzoekt in zijn werk. Hij is daarnaast zeer analytisch en gaat te werk met bijna chirurgische focus op elk detail. Interessant om dat te zien en hem daarover te horen vertellen, maar je moet je aandacht er wel goed bij houden om chocola te kunnen maken van het wat vage en breedsprakige kunstenaarsjargon.
Close Up: Luc Tuymans - In het licht van de argwaan, avrotros, npo 2, 23.00-00.00 uur