Spanningen door heiligverklaring Moeder Teresa
New Delhi
Op 28 augustus liet de Indiase minister-president Narenda Modi zich voor het eerst opvallend positief uit over Moeder Teresa. Zij was volgens hem ‘weliswaar niet in India geboren, maar heeft toch gedurende haar hele leven de Indiërs gediend’.
De nationalistische hindoepartij BJP, die in India aan de macht is, liet zich in het verleden meermalen uiterst kritisch uit over de in Albanië geboren katholieke religieuze. Moeder Teresa wordt verweten slechts aan armenzorg te hebben gedaan om op die manier zo veel mogelijk Indiërs tot het christendom te bekeren. Inderdaad hebben verscheidene getuigen verteld dat Moeder Teresa niet zelden stervende Indiërs doopte en haar volgelingen opriep om in het geheim hetzelfde te doen.
Maar omdat de heiligverklaring van moeder Teresa zondag zowel in India als daarbuiten zo veel aandacht trekt, voelde de regering zich genoodzaakt een officiële, elfkoppige delegatie naar Rome te sturen, geleid door de vrouwelijke minister van Buitenlandse Zaken Sushma Swaraj. Opvallend is dat voor het eerst een katholieke bisschop van een Indiase regeringsdelegatie deel uitmaakt. Toen in 2014 twee Indiërs werden heiligverklaard, kwam er slechts een regionale afvaardiging.
De meereizende secretaris-generaal van de Indiase bisschoppen, Mgr. Theodore Mascarenhas, juicht de stap toe: ‘Dit is een hele positieve ontwikkeling. Wij willen graag zo spoedig mogelijk samen met de regering praten over vragen rond de kerk en christenen in India.’
voorteken
Maar aan de zijde van de regeringspartij BJP is er kritiek. Volgens Surendra Jain, secretaris-generaal van de Wereld Hindoe Raad, die het ideologische hart van de BJP vormt, had ‘de regering het aspect van de bekeringen tot het christendom beter in het oog moeten houden, voordat zij besloot deze delegatie naar het Vaticaan te sturen’. Volgens Jain is de heiligverklaring ‘een voorteken van nieuwe golven van bekeringen in India en de komst van nieuwe geldstromen uit het buitenland om ons te bekeren’. Deze kritiek had tot gevolg dat de minister-president van West-Bengalen zich uit de officiële delegatie terugtrok en op andere wijze naar het Vaticaan reist. Dat wordt door waarnemers gezien als een handreiking naar de extremistische hindoes binnen de BJP.
Over de plaats van de heiligverklaring is nog even discussie geweest. De Indiase bisschoppen hadden het Vaticaan gevraagd die in India te laten plaatsvinden. Dat zou duidelijker hebben getoond dat Moeder Teresa een volwaardig Indiase heilige is, en tevens dat het christendom een volwaardige Indiase, en niet slechts een door het Westen geïmporteerde godsdienst is.
Maar het Vaticaan beschikte anders. Het zou een reis van Franciscus naar India nodig hebben gemaakt en dat is gezien de huidige religieuze spanningen en geweldsuitingen tegen religieuze minderheden als christenen en moslims ondenkbaar. <
‘Nou, je hebt dat rare kleine nonnetje dat hier de stad rondtrekt om stervende mensen te verzamelen’, hoorde de Amerikaanse journalist Joe McGowan in 1966 van een Indiase collega in Calcutta, toen hij hem vroeg of er interessante verhalen over de stad te schrijven waren. Zijn artikel werd het begin van een jarenlange triomftocht door de wereldopinie, tot haar overlijden op 5 september 1997. In 1979 ontving ze de Nobelprijs voor de vrede. De heiligverklaring is een van de hoogtepunten van het katholieke ‘Jubeljaar van Barmhartigheid’ dat door paus Franciscus is ingesteld. Honderdduizenden pelgrims worden verwacht voor de plechtigheid. De door haar gestichte congregaties van vrouwelijke en mannelijke religieuzen helpen op dit moment armen en behoeftigen in meer dan 130 landen – waaronder ook in Amsterdam en Rotterdam.