Luister naar

Dorpskerk meer dan een clubhuis voor gelovigen

Nieuws
De Protestantse Kerk in Nederland wil dorpskerken helpen een rol te spelen in hun dorp. Maar hoe dan? Een maandag gelanceerde Dorpskerkenbeweging helpt de kerken op weg.
Hilbert Meijer Hilbert Meijer
maandag 24 september 2018 om 21:09
Bezoekers van de eerste Dorpskerkendag nemen tussen de middag deel aan een dorpswandeling. Kerkgangers uit Maarn vertellen hoe zij, onder meer door een openluchtdienst, kerk in hun dorp proberen te zijn.
Bezoekers van de eerste Dorpskerkendag nemen tussen de middag deel aan een dorpswandeling. Kerkgangers uit Maarn vertellen hoe zij, onder meer door een openluchtdienst, kerk in hun dorp proberen te zijn. Jeroen Jumelet

Maarn

De Protestantse Kerk in Cadzand organiseert maaltijden, die – buiten het hoogseizoen – bereid worden door een restaurant in de buurt. In Opperdoes gaan kerkleden na de eindexamens met rozen langs de huizen waar een vlag-met-tas hangt. In Callantsoog worden in november in de gedachtenisdienst niet alleen de namen genoemd van kerkleden die zijn overleden, maar van alle dorpsgenoten die het afgelopen jaar zijn overleden.

Het zijn zomaar drie manieren waarop mensen kerk proberen te zijn in hun dorp. Maandag kwamen de voorbeelden voorbij in de Ontmoetingskapel in Maarn, waar de Protestantse Kerk Nederland de eerste Dorpskerkendag hield. Tijdens de bijeenkomst werd bovendien officieel de Dorpskerkenbeweging gelanceerd, een onlineplatform waarop voorbeelden worden verzameld van hoe je kerk in je dorp kunt zijn.

stilte en reflectie

Dat de kerken niet alleen in steden maar ook in dorpen op zondag steeds leger blijven, stelt dorpskerken voor de vraag hoe ze van betekenis kunnen blijven voor de lokale gemeenschap.

Koos Mirck, bestuurssecretaris van de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen, toonde zich als relatieve buitenstaander niet al te positief over de rol die kerken nog voor de gemiddelde burger spelen. De kerk wil een plek van stilte en reflectie zijn – maar wat komt daar in de praktijk van terecht? Ja, in Oss gingen zaterdag, twee dagen na het spoorwegongeval met de bakfiets, de kerken open, maar Mirck betwijfelt of de samenleving daarmee is gediend. Volgens hem kwamen er nauwelijks ‘mensen-van-buiten’ naar de kerk om troost te zoeken.

‘Geen dorp is blij als de kerk verdwijnt’, verzekert Mirck. ‘Maar wat is haar functie nog? Op dat punt heeft de kerk het laten afweten.’ Zijn boodschap aan de predikanten en kerkelijk werkers: als je de kerken in dorpen wilt behouden, moeten ze, net als vroeger, een functie voor de hele gemeenschap krijgen. ‘Dat betekent dat de kerk vaker open is dan een paar uur op zondag.’

Het kwam hem op mild-kritische vragen van zijn toehoorders te staan: Met de opmerking dat de kerk vroeger een plek was waar het hele dorp samenkwam, schetst hij een al te romantisch beeld.

Bovendien doet Mirck net of ‘de dorpskerk’ en ‘het dorp’ twee gescheiden werelden zijn. ‘Terwijl in de kerk mensen uit het dorp samenkomen’, zei een bezoeker. ‘Dus die scheiding is wat kunstmatig.’

schroom

In dorpen moet vooral het besef gaan dagen dat de kerk meer is dan een kerkdienst op zondagmorgen, vindt Jacobine Gelderloos, die begin deze maand promoveerde op een onderzoek naar dorpskerken. De publieksversie van haar proefschrift, Sporen van God in het dorp werd maandag gepresenteerd. Door de ontkerkelijking hebben mensen volgens haar uit het oog verloren dat kerken ook dwarsverbanden hebben met zorg, cultuur, onderwijs en thema’s als duurzaamheid.

‘Mensen hebben geen idee meer wat ze van kerken kunnen verwachten. Aan de andere kant voelen kerkleden vaak schroom om te spreken over hun geloof.’

Voor haar onderzoek keek ze naar dorpskerken die ‘de blik naar buiten richten’ door iets voor vluchtelingen te doen of door te kijken wat ze in de participatiesamenleving voor hun dorp kunnen betekenen. ‘Wat opvalt, is dat in deze voorbeelden samenwerking voortkomt uit een gedeeld verlangen of een gedeelde zorg, die niet in de eerste plaats het eigen voortbestaan aangaat’, zegt Gelderloos. ‘Dat is cruciaal.’

René de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, stemt daar volmondig mee in. ‘Het gaat niet om de vraag: “hoe overleven wij?” Want God kan zelf wel zorg dragen voor de toekomst van de kerk. Het gaat om de vraag: “hoe dienen we het welzijn van de gemeenschap waar we kerk zijn?”’

volkskerk

Dat is een rol die de Protestantse Kerk in Nederland van oudsher uitstekend past, vindt De Reuver. ‘Onze kerk is van oudsher een volkskerk, die er niet alleen is voor mensen die in de kerk komen. Zeker de meer monumentale kerken waren veel meer dan het clubhuis van gelovigen. Ze waren er voor de geloofsgemeenschap, maar ook voor het geheel van het dorp.’ <

ambassadeurs voor de dorpskerk

Sinds begin deze maand heeft de Protestantse Kerk drie dorpskerk­ambassadeurs in dienst, ieder voor zo’n twaalf uur per week.

Voor Noord-Nederland is dat ­kerkelijk werker Jolanda Tuma (Winsum-Halfambt). Dominee ­Betsy Nobel (Terwolde en De Vecht) is er voor het midden van het land, en kerkelijk werker Mathilde Meulensteen (Oudelande en Nieuwdorp) voor regio zuid.

Zij ondersteunen de Dorpskerkenbeweging, en dienen lokale kerken van advies.

Ook verzamelen zij op de websitedorpskerkenbeweging.nl goede voorbeelden van hoe je kerk in je dorp kunt zijn.

De tip van Betsy Nobel: ‘Wees er als dorpskerk voor iedereen. Op crisismomenten vragen soms mensen van buiten de kerk me om van betekenis te zijn. Oordeel er niet over dat iemand niet in de kerk komt. Wees er gewoon, zoals Jezus er was.’

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Patrick van der Linden (48), Niels Stouten (30) en Lia Verhaar (46)

De muziek van Bach verwondert deze mensen: 'De Johannes-Passion laat Jezus al 300 jaar als Heer zien'

De Johannes-Passion van Bach bestaat 300 jaar. Daarom wordt het stuk dit jaar extra vaak uitgevoerd tijdens de passietijd. Drie liefhebbers over hun ervaringen: 'Al ken ik het stuk goed, elke uitvoering is weer anders.'

De helft van de Duitse bevolking vindt dat het dansverbod op Goede Vrijdag wel wat versoepeld mag worden.

Waarom dansen op Goede Vrijdag is verboden in Duitsland en dat voorlopig zo blijft

Dansen in discotheken is op Goede Vrijdag verboden in Duitsland. Lang niet iedereen is het eens met het ‘dansverbod’. Toch blijft het van kracht. ‘Juist in onze tijd is het goed om even stil te staan.’

Petraeus werd uitverkoren om de serie te schieten, onder andere in de Armeens Apostolische Kerk Surp Hoki.

Voor zijn bekroonde fotoserie bezocht Bram 36 migrantenkerken. 'Soms is het prachtig, soms totale herrie'

Zesendertig zondagen ging fotograaf Bram Petraeus naar een migrantenkerk. Voor zijn fotoserie krijgt hij de Zilveren Camera 2023, een journalistieke prijs. 'Na een paar zondagen heb ik toch maar oordopjes meegenomen.'

Job Aantjens en Gerrita van de Haar komen uit dezelfde reformatorisch traditie, maar gaan verschillend om met hun homoseksualiteit.

Allebei christen en homo: Job leeft celibatair, Gerrita heeft een relatie. 'God geeft mij hier rust over'

Wat doe je als je als jonge christen ontdekt dat je homo bent? Job Aantjes (20) en Gerrita van de Haar (32) in gesprek over hun ervaringen. ‘Niet al mijn familieleden komen nog op de koffie, nu ik samenwoon met een vrouw.’

Afbeelding

Kleurrijk nieuw jaar voor hindoes

Ieder jaar in februari of maart breken grote delen van India uit in een kleurrijke feestvreugde. Tijdens het Holi-feest vieren hindoes zowel nieuwjaar als de overwinning van het goede op het kwade, van de lente op de winter.

Blindentolk Hilbert Geerling tolkt live bij The Passion in Zeist op 28 maart

Dankzij Hilbert kunnen ook blinden The Passion 'zien'. 'Het werkt als een tierelier'

Kippenvel krijgen van The Passion terwijl je het niet kunt zien. Blindentolk Hilbert Geerling maakt dat mogelijk op Witte Donderdag. ‘Als iedereen begint te lachen, moet ik zorgen dat een blinde op hetzelfde moment lacht.’