Kremlin speelt kat en muis met Yukos
Yuganskneftegaz, is het niet? Ja. Het Russische ministerie van Justitie wil deze dochter uit Yukos lichten en vervolgens verkopen. Dochter is trouwens een eufemisme. Yuganskneftegaz neemt bijna tweederde van de productie van Yukos voor zijn rekening. Zonder dat bedrijfsonderdeel blijft er van Yukos niet veel over.
Waarom doet Moskou dat?
Officieel om de belastingschuld van Yukos te innen. Het olieconcern staat voor enkele miljarden dollars bij de fiscus in het krijt, omdat het de afgelopen jaren regionale belastingvrijstellingen zou hebben misbruikt.
En onofficieel?
Om ex-topman Chodorkovski te straffen. Hij zou zich tegen de afspraken in toch met de politiek hebben bemoeid door tegenstanders van president Putin te steunen. Verder wil het Kremlin weer controle krijgen over de oliesector, zeker nu daar met de hoge olieprijzen geld als water wordt verdiend.
Mag dat allemaal wel?
Nee. Volgens de Russische wet zou de overheid eerst zogeheten niet-kernactiviteiten moeten opeisen. Dat zijn bijvoorbeeld deelnemingen in andere bedrijven. Putin laat met zijn voornemen zien dat hij boven de wet staat.
Yukos wil zeker niets betalen dat Moskou zich zo hard opstelt?
Helemaal niet. De afgelopen maanden heeft het bedrijf verschillende keren geprobeerd de belastingclaim op te lossen. Vorige week nog kondigde Yukos aan deze maand 1,3 miljard dollar te willen overmaken. Moskou negeerde alle handreikingen.
Hoe reageren de aandeelhouders van Yukos?
Verontrust natuurlijk. De koers van het aandeel was al scherp gedaald, maar kreeg gisteren een nieuwe knal. Beleggers zijn vooral benieuwd voor welke prijs Yuganskneftegaz wordt verkocht. Volgens analisten is het bedrijf (op basis van de contante waarde van toekomstige kasstromen) 12 miljard dollar waard. De kans dat een nieuwe, Kremlinbevriende eigenaar dat op tafel gaat leggen, wordt klein geacht. De aandeelhouders mogen voor dit kapitaalverlies opdraaien.
Dat doet de reputatie van Rusland natuurlijk geen goed?
Dat kun je wel zeggen. Binnen- en buitenlandse investeerders weten nu dat zij niet worden beschermd door de Russische wet. Als het erop aankomt, bepaalt het Kremlin wat er gebeurt.
Dus pakken buitenlandse oliemaatschappijen de verhuisdozen al?
Dat ook weer niet. Alle beroering om Yukos te spijt, blijft Rusland een land met grote, deels nog onontgonnen oliereserves. Geen enkele grote oliemaatschappij kan het zich veroorloven niet in Rusland actief te zijn.