Tolheffing Duitsland leidt tot chaos

Vanaf 29 december kunnen transportbedrijven de tol handmatig betalen. Aan het begin van tolplichtige trajecten staan daarvoor automaten.

Het geduld van weggebruikers wordt waarschijnlijk voor het eerst op de proef gesteld op maandag 3 januari, nadat 's nachts het zondagsverbod voor vrachtwagens afloopt.

,,Het wordt dan meteeen een puinhoop aan de grenzen'', voorspelt directeur P. Looman van het expeditiebedrijf van de Wim Bosman Groep in 's-Heerenberg.

Ook de ADAC, de Duitse zusterorganisatie van de ANWB, waarschuwt voor flinke vertragingen bij grensovergangen met veel vrachtverkeer, zoals Enschede, Oldenzaal/De Lutte, Goch, Venlo, Straatsburg en ten zuiden van München. Ook de op- en afritten naar veelbezochte tankstations en op wegen die parallel lopen aan de 'Autobahn' kan het hectisch worden, aldus ADAC.

Er zijn tot nu toe 280.000 tolkastjes ingebouwd in vrachtwagens, terwijl volgens ADAC voor een vlekkeloze start was uitgegaan van 500.000 zogenoemde on board units. Daardoor zijn bijna 200.000 vrachtauto's de komende tijd nog aangewezen op handmatige boeking via betaalterminals en internet.

Toll Collect wil op vijftig verkeersknooppunten waar overlast en files dreigen detailkaarten uitreiken, die vrachtwagenchaufferus de weg wijzen naar alternatieve betaalterminals. Daarmee hoopt het bedrijf knelpunten om de grote steden, bij grenspassages, in de buurt van havens en vliegvelden, te ontlasten.

Op de plaatsen waar het risico op dichtslibben het grootst is, zet Toll Collect extra mensen in. Daarnaast staan bij de betaalterminals op parkeerplaatsen en bij tankstations vijfduizend medewerkers, die chauffeurs helpen bij het invoeren van gegevens. De afgelopen weken hebben deze 'Mauthelfer' al tienduizenden truckers vooraf geïnstrueerd.

Buitenlandse chauffeurs kunnen al voor de grensoversteek, bij tankstations en chauffeurscafé's de Maut boeken en daarna zonder oponthoud doorrijden, zegt een woordvoerder van Toll Collect. Als zich files vormen, dan is dat waarschijnlijk aan de westgrenzen, vooral de Frans-Duitse. De Franse vervoerders lopen sterk achter wat betreft het aantal ingebouwde tolkastjes, evenals de Poolse.

Het Nederlandse bedrijfsleven ziet de tol als 'een ordinaire belastingverhoging'. De heffing zal er bij wegvervoerders die veel op en door Duitsland rijden, stevig inhakken, verwacht belangenorganisatie Transport en Logistiek Nederland. Voor een gemiddeld transportbedrijf met vervoer op en door Duitsland stijgen de lasten ongeveer met 60.000 euro per jaar, becijfert TLN. In totaal gaat de Duitse tol Nederland 125 miljoen euro per jaar extra kosten. Niet alleen de 'Maut' (per gereden kilometer moet gemiddeld 12,4 eurocent betaald worden) jaagt de kosten op, ook stijgen de administratieve lasten. Eenmalig moeten de kosten van inbouw van de tolkastjes voor lief genomen worden.

,,Er is maar één ding eerlijk aan deze maatregel, en dat is dat de Turk, de Pool en de Fransoos voor dezelfde kostenverhoging staan,'' zegt directeur P. Looman van het expeditiebedrijf van de Wim Bosman Groep in 's-Heerenberg. Er zit maar één ding op, vindt hij: ,,De Maut netto doorberekenen. Wij gaan er in ieder geval niet over discussiëren met de klanten, die daar overigens al enige tijd op voorbereid zijn. Kleinere bedrijven zullen het waarschijnlijk moeilijker hebben om druk te zetten bij grote klanten.'' De heffing leidt volgens Looman tot een kostenverhoging van 5 tot 7 procent voor het stukgoedvervoer (groupagebedrijven), en zelfs 10 tot 15 procent voor transporteurs die met volle wagens de Duitse wegen op gaan. ,,En dat terwijl de marges in de branche en vooral in het grensoverschrijdend wegvervoer al uiterst dun zijn.''

De Duitse overheid incasseert via het Mautsysteem jaarlijks 3,4 miljard euro. Het zit vervoerders dwars, dat het personenverkeer niet meebetaalt. Maar het meest steekt nog, dat de opbrengst naar andere doelen dan het wegennet gaat, zelfs naar het concurrerende spoor. Slechts 30 procent van de belastingopbrengsten wordt omgezet in asfalt, de rest vloeit naar de algemene middelen.

Feiten en cijfers

De exploitatie van het Duitse tolsysteem is uitbesteed aan Toll Collect, een gezamenlijke dochter van de bedrijven Daimler Chrysler, Cofiroute en Deutsche Telekom.

De tolheffing geldt voor vrachtwagens vanaf 12 ton.

Het toltarief varieert tussen 9 en 14 eurocent en hangt af van de gereden afstand, het aantal assen en de milieuklasse van de vrachtwagen.

Het tolplichtige wegennet is 12.000 kilometer lang, telt 2.213 op- en afritten en 251 kruisingen.

Het aantal tolplichtige trucks wordt geschat tussen 1,2 en 1,4 miljoen vrachtwagens boven 12 ton. Hiervan komen er rond de 500.000 uit het buitenland.

Per jaar gaat het om 22,7 miljard voertuigkilometers, waarvan eenderde door buitenlandse vervoerders.

Tol kan betaald worden via een tolkastje aan boord (on board unit, obu), internet en een tolterminal onderweg.

De automatische controle vindt plaats via een netwerk van driehonderd controlepoorten boven de snelwegen.

Aan het betalen van de Maut wordt streng de hand gehouden. Er zijn driehonderd mobiele teams die de klok rond controleren op zwartrijden.

Boete bij overtreding kan oplopen tot 20.000 euro.