Máxima en psalm 82
Prinses Máxima is in Uganda. ,,Ik leer er veel'', deelde ze deze week de meegereisde pers mee. De prinses bezoekt er ondernemers die hun zaak hebben opgezet met behulp van een microkrediet.
Microkredieten zijn kleine leningen van vaak maar vijftig of honderd dollar, die gespecialiseerde banken verstrekken aan de unbankables van deze wereld: de allerarmsten die door grote banken worden uitgesloten. Met die kleine leningen zijn veruit de meeste unbankables prima in staat te ondernemen en zo in hun levensonderhoud te voorzien.
Als voormalige werkneemster van een grote commerciële bank die kleine klanten niet ziet staan, is Máxima onder de indruk van het systeem van microkredieten. ,,Het is een uitstekende manier om armoede te bestrijden. Je biedt er duurzame hulp mee.''
Volgens de promotors van het concept zijn microkredieten zeer succesvol: ruim negentig procent van de mensen betaalt hun lening keurig terug. Kredieten sporen mensen aan tot het nemen van verantwoordelijkheid: omdat ze moeten terugbetalen, wordt ondernemerschap aangewakkerd. Dat krijgt geen enkele gift voor elkaar.
Kerken
2005 is door de VN uitgeroepen tot Jaar van het Microkrediet. Het staat nu volop in de belangstelling, maar het is al een wat ouder concept. Oikocredit stond dertig jaar geleden aan de wieg van het fenomeen. De internationale financiële instelling werd in 1975 op initiatief van de Wereldraad van Kerken opgericht met het doel kerken, bedrijven en particulieren een maatschappelijk verantwoorde (lees: duurzame) investeringsmogelijkheid te bieden.
Momenteel heeft Oikocredit Nederland ruim vijftig miljoen euro uitstaan. De organisatie is in ons land echter allang niet meer de enige instelling die met microkredieten werkt. Het concept is inmiddels overgenomen door ASN Bank en Triodos Bank, twee instellingen die zich richten op duurzaam sparen en beleggen. Recent zetten ook grote jongens als ING en Rabobank hun schreden op het pad van het microkrediet, deels om inhoud te geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, deels in de hoop daadwerkelijk geld te verdienen.
Zelfs het kabinet-Balkenende is enthousiast. Een jaar geleden sprak het uit dat particulieren die via Oikocredit, ASN en Triodos beleggen in microkredieten, in aanmerking komen voor een extra fiscale bonus van 2,5 procent. Die beleggingsfondsen vallen nu onder de sociaal-ethische noemer.
Psalm
Prachtig, deze ontwikkeling. Wie z'n geld beschikbaar stelt voor microkredieten aan de allerarmsten, draagt Oikocredit uit, doet recht aan psalm 82 vers 3 (Verdedig de zwakken en de wezen, neem het op voor de armen en behoeftigen).
De VN willen dat microkredieten op grotere schaal beschikbaar komen - vandaar 2005 als Jaar van het Microkrediet. Maar inmiddels zet de oud-directeur van Oikocredit Nederland, Gert van Maanen, kanttekeningen bij het succes van het microkrediet. Dat grote commerciële banken zich erop richten, heeft risico's, schrijft hij in het boekje Microcredit - sound business or development instrument. Want bij bedrijven die vooral op winst gericht zijn, zullen de allerarmsten vroeg of laat weer het onderspit delven, vreest Van Maanen. In zijn visie is het microkrediet een middel om mensen te helpen zich te ontwikkelen en niet om zoveel mogelijk winst te maken. Niet de bank die winst wil zien, maar de arme ondernemer in de derde wereld moet centraal staan.
Dat laat onverlet dat misschien juist nu wel meer geld nodig is dan ooit. De verwoestende tsunami heeft in Azië immers vooral de allerarmsten getroffen. Binnen de instellingen die microkredieten verstrekken, worden daarom plannen gemaakt om getroffenen via kleine leningen een toekomst te bieden. Dat kost 't een en ander.
