Ook ouderen zijn vaker te vinden op TikTok. ‘Het is echt geen app meer voor alleen dansfilmpjes’
Amersfoort
TikTok begon in 2017 als een socialemedia-app waar vooral tieners dansfilmpjes plaatsten en bekeken. Elke gebruiker kan een video uploaden van maximaal één minuut lang en deze bewerken met tekst, muziek of geluidseffecten. Joey Scheufler, TikTok-expert en oprichter van Prappers Media Group die influencers aan bedrijven koppelt: ‘Er zijn nog steeds tieners die dansfilmpjes uploaden, maar er is nu veel meer te zien, omdat de doelgroep van TikTok ouder wordt.’
Dat is een sneeuwbaleffect, zegt socialemedia-expert Alice Kaal. ‘Een nieuwe app wordt eerst vaak gebruikt door jonge mensen, de zogenoemde early adapters, die nieuwsgierig zijn en openstaan voor nieuwe dingen. Wanneer de app meer bekendheid krijgt, gaan ouderen die ook installeren. Doordat zij weer filmpjes doorsturen, ontdekken hun vrienden en familie wat TikTok is en downloaden zij de app zelf ook. Door de coronacrisis vervelen mensen zich vaker en TikTok zorgt voor vermaak.’
Alice Kaal - beeld nd
Via een persoonlijk algoritme heeft elke gebruiker een unieke ‘For You’-page, waar video’s van anderen verschijnen. Dit algoritme maakt de app zo populair, zegt Scheufler: ‘De oneindige stroom aan video’s op de For You-page is heel verslavend. Het algoritme weet precies wat voor soort video’s de gebruiker liket, helemaal bekijkt of juist niet wil zien. Daardoor worden voortdurend video’s getoond die bij de gebruiker passen.’ Dit wordt heel persoonlijk: zo scrolt de ene gebruiker vooral langs video’s over koken, krijgt de ander kattenfilmpjes te zien en een derde allerlei gezonde-levensstijl-video’s.
TikTok onderscheidt zich van andere platformen op sociale media door activiteiten van gebruikers individueel te registreren en zo een gepersonaliseerde videoreeks te maken. ‘Bij algoritmes op andere socialemediakanalen worden gebruikers ingedeeld in bepaalde groepen met vergelijkbare gebruikers en krijgen ze suggesties op basis van groepskenmerken’, aldus Scheufler.
Deze algoritmes hebben nog een ander voordeel. ‘Op apps als Instagram en Facebook zie je overal nieuws over corona, maar op TikTok gebeurt dit veel minder, omdat iedereen ziet wat hij of zij zelf leuk vindt. Ik merk dit zelf ook en vind TikTok daarom momenteel het leukste platform om te gebruiken’, zegt Kaal.
klacht
De Consumentenbond heeft samen met andere Europese consumentenorganisaties een klacht ingediend tegen TikTok bij de Europese Commissie en het Europese netwerk van toezichthouders CPC. De app zou gebruikers misleiden en kinderen onvoldoende bescherming bieden tegen ongepaste inhoud en reclames.
Scheufler, die intensief contact heeft met TikTok, is het niet met alle uitspraken van de Consumentenbond eens. ‘Natuurlijk heeft TikTok valkuilen, bijvoorbeeld bij de samenwerking met jonge influencers die niet altijd op de hoogte zijn van de regels, maar TikTok werkt met duidelijke gedragscodes en codes voor adverteerders’, aldus Scheufler.
Joey Scheufler - beeld nd
Ook maakt de Consumentenbond zich zorgen over het gebruik voor commerciële doeleinden, bijvoorbeeld door challenges van influencers waarbij zij vragen aan kijkers om producten te promoten. Deze zorgen zijn volgens Scheufler niet terecht. ‘Dit komt helemaal niet voor in Nederland. Verder krijgen kinderen tot achttien jaar geen advertenties te zien. Wel kunnen influencers hun eigen merchandise verkopen. Als gebruikers dat kopen, doen ze dat omdat ze echt fan zijn en ze het de influencer gunnen.’
Met de privacybezwaren van de Consumentenbond is Scheufler het wel eens. ‘Wat mij betreft mogen de privacyregels heel streng worden.’ Kinderen onder de dertien jaar krijgen geen toegang tot TikTok. ‘Daar wordt op dit moment al op gehandhaafd. Als een kind op een video wordt herkend door het computersysteem, wordt deze video niet gepubliceerd totdat een medewerker van TikTok die heeft bekeken en goedgekeurd.’ <
onduidelijkheid over cijfers
‘Sinds maart vorig jaar zijn de gebruikersaantallen van TikTok enorm gestegen’, zegt Joey Scheufler. Uit het jaarlijkse nationale socialemediaonderzoek van Newcom blijkt dat TikTok momenteel 1,7 miljoen Nederlandse gebruikers heeft. Dat zijn er bijna 2,5 zoveel als een jaar geleden toen 0,7 miljoen Nederlanders de app gebruikten. Volgens TikTok Nederland heeft de app nu zelfs 4,6 miljoen unieke maandelijkse gebruikers en waren dat er vorig jaar 2,5 miljoen, veel hogere aantallen dan Newcom meldt. ‘Het werkelijke aantal kan ergens in het midden liggen’, zegt Scheufler. ‘We weten dat er maandelijks 17,7 miljard video’s worden bekeken, dus het is aannemelijk dat het aantal gebruikers rond de vier miljoen ligt.’ Van de bezoekers van TikTok is 17 procent ouder dan 35 jaar, blijkt uit cijfers van TikTok Nederland. De grootste groep Nederlandse gebruikers, 38 procent, zijn de 18- tot 23-jarigen en 23 procent van de gebruikers is tussen de 13 en 17 jaar.
