Zaterdag op televisie: Wie is er 100 procent gemiddeld?
Op zich een intrigerend concept: Albert Klein Haneveld opent de zoektocht naar wie zich in Nederland 100 procent gemiddeld mag noemen. Hij doet dit samen met cameravrouw Marjolijn Heijnen, die hij ook als buitenbeeldse gesprekspartner inzet. Haneveld werkt als tv-producent doorgaans buiten beeld. Omdat deze persoonlijk gemotiveerde zoektocht hem na aan het hart ligt, neemt hij de presentatie deze keer voor eigen rekening. Hij komt over als – excusez le mot – een sjofele ‘nerd’ die wiskunde als de taal van het universum bezingt. Hij gelooft heilig dat het consequent doorgronden van statistiek hem voldoende definiërende kenmerken zal opleveren om de persoon te vinden die daaraan voldoet.
Op zich is die gedachtegang te volgen. De manier waarop Haneveld zijn zoektocht vervolgens aanpakt, tart echter elke vorm van wetenschap. Op basis van enkele gegevens begint hij willekeurig Ikea-bezoekers die in onopvallende, tweedehands auto’s rijden te stalken, in de hoop dat ze in een rijtjeshuis blijken te wonen. Niet echt een methode die de gemiddelde Nederlander als normaal zou omschrijven. Waar Haneveld in gesprek gaat over de meest uiteenlopende onderwerpen, daar maakt hij aan het elementaire element ‘religie’ slechts één woord vuil. Ook gooit hij nogal wat termen door elkaar. Haneveld geeft aan dat er een verschil is tussen gemiddelde, modus en mediaan, maar negeert vervolgens de praktische gevolgen daarvan. Ook gaat hij ervan uit dat het gemiddelde hetzelfde is als normaal, terwijl een norm gebaseerd is op een – verder volledig genegeerde – ethische standaard. Haneveld benoemt het gemiddelde ‘de Nederlandse identiteit’, ‘de reden waarom Nederland zo’n gaaf land is’ en zelfs als ‘voorbeeld voor iedereen’. Dat zijn nogal vergaande aannames die hij nergens verder beargumenteert.
Nogal vroeg in de docu bekruipt je als kijker het gevoel dat de zoektocht ook nog eens zinloos zou kunnen zijn. Als er al een gemiddelde Nederlander bestaat, zou die dan graag openbaar mee willen werken? En in het geval van een bevestigend antwoord, maakt dat deze persoon dan niet tot BN’er en daarmee automatisch niet langer gemiddeld?
Het verbaast niet dat ook Haneveld uiteindelijk tot die conclusie moet komen. De in theorie interessante zoektocht blijkt in de praktijk verwaterd tot een verspilling van tijd, moeite en geld (van het CoBo-fonds).
Op zoek naar de gemiddelde Nederlander, ntr, npo 3, zaterdag 20.15-21.30 uur