Hoezo te oud?
Meer geld! Of: betere wettelijke regels! Dat is de natuurlijke reflex van politici – of belangenbehartigers – die met een probleem worden geconfronteerd. Maar bij leeftijdsdiscriminatie gaat dat niet helpen. Het College voor de Rechten van de Mens vond tienduizenden vacature-advertenties op internet met functie-eisen die niet mogen (‘student’, ‘starter’, ‘past binnen ons jonge team’). In niet meer dan veertien praktijkgevallen deed het College vorig jaar uitspraak. Je kunt met werkgevers bespreken dat ze zich beter aan die regels houden, wat het College nu ook doet; dat is hoopvol. Tegelijk duidt dat geringe aantal echte ‘zaken’ erop dat leeftijdsdiscriminatie verdraaid lastig te bewijzen en dus aan te pakken valt langs juridische weg.
In 2016 solliciteerde een man van 59 jaar op een vacature voor ‘junior juridisch medewerker’. Hij werd niet uitgenodigd, stapte naar de rechter, maar kreeg ongelijk. Er zijn nu eenmaal banen die niet bedoeld zijn voor een advocaat met 25 jaar ervaring. Maar wie zal zeggen of een bedrijf iemand zoekt voor een ‘junior functie’ (dat mag) of eigenlijk gewoon een ‘junior medewerker’ wil (dat mag niet)?
En dan nog, een werkgever kan zoveel redenen aanvoeren om de ene sollicitant te verkiezen boven de andere. Bewijs maar eens dat leeftijd doorslaggevend was.
Tegelijk ís leeftijdsdiscriminatie een hardnekkig probleem, waar werkgevers met creatieve boogjes omheen draaien, en dat oudere werkzoekenden soms al bij voorbaat ontmoedigt. Steeds langer doorwerken en een leven lang leren, dat moeten we, maar als je ergens in de vijftig werkloos wordt of nog iets anders wilt, word je zomaar niet ergens aangenomen. ‘Uitgerangeerd’ is het spookbeeld dat dreigt.
Van nog meer wettelijke regels – strafbaarstelling bijvoorbeeld – valt weinig heil te verwachten. Het probleem is gebaseerd op vooroordelen.
Zo is het een fabel dat oudere werknemers vaker ziek zijn. Omgekeerd heeft de arbeidsmarkt een obsessie met jong, snel, flexibel en hip. Waarbij ‘jong’ dan ook nog onschadelijker is voor een bedrijf: een ouder iemand die de boel komt opschudden, kun je minder makkelijk negeren. Leeftijdsdiscriminatie is gebaat bij klimaatverandering. Werkgeversorganisaties, bemiddelaars, headhunters, brancheverenigingen, ondernemers onderling, teamleiders en collega’s moeten het hun mensen en elkaar aanpraten: wat een bak aan ervaring, praktische wijsheid en denkkracht gooi je weg, als je denkt dat je van mensen boven de veertig meer last dan profijt hebt. Zodat werkgevers doorkrijgen dat ze ook zichzelf ermee hebben.
de mening van het Nederlands Dagblad