24 april 2020 om 04:00
Afbeelding
Commentaar
Frans Tijssen
Luister naar

Commentaar: We zijn niet zo vrij en zelfstandig als we zouden willen

Natuurlijk mag de overheid eisen stellen aan bedrijven als ze in coronatijd financiële steun nodig hebben. Dat klinkt lekker duidelijk. Maar het is wat minder simpel dan het lijkt. Het makkelijkst is om te zeggen: wie betaalt, bepaalt. Geen bonussen, dividenduitkeringen en inkoop van eigen aandelen. Bij KLM is dat snel gelukt. De verontwaardiging was groot, toen het bericht naar buiten kwam over een voorgenomen verhoging van het bonusplafond van topman Pieter Elbers. Maar daarna kwam eenzelfde discussie naar buiten, binnen moedermaatschappij Air France-KLM, over de variabele bonus van bestuursvoorzitter Ben Smith. En daar gaat Nederland niet alleen over. Zelfs de Franse staat niet. Nu ziet ook Smith af van zijn bonus, maar het had zomaar anders kunnen aflopen.

Een andere voorwaarde aan KLM en Schiphol zou kunnen zijn: meewerken aan de klimaatdoelstellingen. Daar is kabinetsbeleid voor geformuleerd. Maar KLM en Schiphol moeten opereren in een concurrerende omgeving. Dan is van belang of andere Europese maatschappijen en overheden ook meedoen. En grote spelers uit de VS, de Golfstaten en Azië. Zo niet, dan loop je het risico dat grote economische belangen geschaad worden. En daarmee ook sociale: werkgelegenheid, en financiële: belastinginkomsten.

Een vervolgvraag is: moet je onderscheid maken tussen vitale en niet-vitale sectoren? En welke zijn dat dan? In een wereld van globalisering hoef je niet per se een eigen luchtvaartmaatschappij te hebben. En de overstapfunctie waardoor Schiphol mede zo groot is geworden, is geen must. Het is niet genoeg dat KLM en Schiphol iconen zijn en dat er veel mensen werken. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw stond het voortbestaan van bijvoorbeeld de scheepsbouw en de textielindustrie op het spel. Ook bedrijfstakken waar tienduizenden mensen werkten. Toch zijn grote delen daarvan prijsgegeven aan de werking van de markt, terwijl niet zeker was hoe we dat te boven zouden komen. We kunnen nu als troost daaruit putten dat het goed is gekomen. Er zijn kleinere en sterke, vernieuwende bedrijven overgebleven. En voor wat verloren ging, kwam nieuwe, hoogwaardige bedrijvigheid terug. Eén voorbeeld: het Brabantse bedrijf Vanderlande dat bagageafhandelingssystemen ontwikkelde waarmee het internationaal marktleider werd.

Belangrijk is dat er in politiek en maatschappij goed wordt nagedacht over duidelijke en haalbare criteria voor steun. Daarbij hoort de internationale context waarin we opereren. We zijn niet zo vrij en zelfstandig als we zouden willen. Maar wie klein is, kan wel slim zijn: zoek de mazen maar op.

Frans Tijssen

In het commentaar verwoorden redacteuren
de mening van het Nederlands Dagblad
Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
nd

Als we nou eens stoppen met vliegschaamte en die vervangen door treintrots?

Het is belangrijk om stil te staan bij wat er allemaal wél bereikt wordt in de strijd tegen klimaatverandering. En dat is best een boel. Ons gedrag is al flink veranderd in de afgelopen jaren.

Afbeelding

Wilders zal Kaag wel dankbaar zijn: zijn gedroomde kabinet kan met een gezonde staatskas aan de slag

Geert Wilders zal Sigrid Kaag wel heel dankbaar zijn. Ze heeft de schatkist in blakende welstand nagelaten voor zijn gedroomde kabinet. Maar naast een gezonde staatskas, vergt regeren een eenheid van visie.

Afbeelding

Een terreurdaad is in Moskou net zo erg als in Parijs. We zijn niet met 'de Russen' in oorlog

De terreuraanslag in Moskou was bijna een kopie van die in het Bataclan-theater in Parijs (2015). Of vinden we deze terreurdaad toch wat minder erg, omdat ‘de Russen’ nu onze vijanden zijn?

Afbeelding

David de Vos is onderdeel van de brede beweging van de 'milde orthodoxie' geworden

De charismatische prediker David de Vos is kerkelijk mainstream geworden. Geen wonder: evangelische en traditionele gelovigen vinden elkaar steeds vaker. Dat is goed voor beide, want ze kunnen veel van elkaar leren.

nd

Kinderen wel/niet vaccineren is een grote verantwoordelijkheid, maar in de eerste plaats van ouders zelf

De vaccinatiegraad daalt; kinderziektes komen weer vaker voor. Maar met een ramkoers vanuit de overheid, die onder meer de VVD voor ogen staat, win je niet het vertrouwen van burgers met vaccinatietwijfel.

commentaar

Defensie is niet alleen een militaire taak, het gaat om de veerkracht van de hele samenleving

Defensie is niet alleen een militaire taak, de verdediging van de democratische samenleving moet door militairen en burgers samen worden gedragen. Maar dat betekent een omslag in het denken, waarmee Europa nu begint.

n

Help de boeren hun schapen te beschermen, maar over het afschieten van wolven moeten we het nu nog niet hebben

Natuurlijk lopen de emoties hoog op als er weer schapen zijn doodgebeten door een wolf. Maar het is echt nog te vroeg om nu al te gaan praten over het afschieten van wolven.

Afbeelding

Houd ruimte open voor water, lucht en horizon, boven het laatste reepje achtertuin van Amsterdam

Het is kortzichtig om de plannen voor enorme bedrijfshallen in de Lutkemeerpolder bij Amsterdam domweg door te zetten, nu we intussen weten wat 'klimaatadaptief bouwen' in dit lage, natte land zou moeten betekenen.

Commetaar

Poetins referendum over de oorlog en het 'nieuwe Rusland' waarvan hij alleen de bestemming bepaalt

Vladimir Poetin heeft zich verzekerd van een zesde termijn. Daarin heeft de Russische natie volgens hem ervoor gekozen de bestemming van het land in handen van één persoon te leggen - die van hem en hem alleen.