'Joden, Joden!', klinkt het in de Schilderswijk. Maar wie bedoelen deze protesterende jongeren?
Het is een halve eeuw geleden. Maar die gezellige momenten in de Haagse Schilderswijk in de koosjere slagerij van Louis de Leeuw op de hoek van de Hoefkade ben ik niet vergeten.
Enkele oudere Joodse inwoners uit de wijk maken hun wekelijkse babbeltje met Marokkaanse en Turkse Hagenaars, de eerste generatie ‘gastarbeiders’. Die werden al gauw vaste klant bij de Joodse slager. Halal slagerijen kende Den Haag toen nog niet. Slager De Leeuw draait zijn gehakt. Nathan Baumgarten vertelt over zijn Joodse familieleven in het Oost-Poolse Lublin. Yousouf verhaalt in kleuren en geuren hoe hij als jochie samen met Joodse vriendjes in de smalle steegjes van het Marokkaanse Marrakesh voetbalde. Vaak worden de verhalen op straat nog voortgezet.
Baumgarten stapt op de fiets in de richting van zijn marktkraam aan de Herman Costerstraat. Yousouf rijdt de andere kant op, richting het Rijswijkseplein, naar zijn werk bij de houthandel. Ook Mendel, Said, David en Khalid zwaaien elkaar uit. ‘Tot volgende week weer.’ Joodse, Marokkaanse en Turkse Schilderswijkers gaan elk huns weegs. ‘Salaam.’ ‘Sjalom.’ De Schilderswijk een halve eeuw geleden. Is er sindsdien echt zo veel veranderd? Of doen wij alsof er zo veel is veranderd?
sirenes
Dwars door het geloei van politiesirenes klinkt het ‘Joden, Joden!’ op het Hobbemaplein in de Schilderswijk.
Wie bedoelen deze protesterende jongeren? Welke Joden hebben zij voor ogen in hun boosheid?
Is het de Joodse Shifra Higes, die ooit voor het raam stond in de Vaillantlaan om te kijken of haar man Sigmund al thuiskwam van een hele nacht koosjer brood bakken in de broodfabriek van Lensvelt Nicola? Vast niet. Van Shifra hebben deze jongeren nog nooit gehoord.
Bedoelen zij Naftali Baumgarten, die op de markt in de Herman Costerstraat zijn sokken en herenondergoed aan de man bracht? Nee, die ook niet. De laatste Joodse marktkooplieden daar verdwenen al tientallen jaren geleden.
Bedoelen zij Mendel Zeissel, die twee keer per dag vanaf zijn winkel aan de Hobbemastraat naar de synagoge fietste? Lang voordat deze jongeren waren geboren, was de synagoge al afgebroken om plaats te maken voor appartementen.
Hebben ze het gemunt op de Joodse slager Louis de Leeuw aan de Hoefkade, waar hun eigen opa een halve eeuw geleden ook zijn vlees kocht?
Er klinkt ‘Joden, Joden’ in de Schilderswijk. Is deze buurt daarmee een soort ‘no-go-area’ geworden voor de Jood? Al bladerend door binnenlandse en buitenlandse media zou ik dat bijna geloven. Zo vertelt de website Arutz 7 (‘Israel National News’) mij dat ‘in die wijk de sharia heerst’. Het gezag wordt gehandhaafd ‘door een niet-officiële shariapolitie’ en nog veel meer van dit fraais. Ook de Irish Times weet op die manier van dik hout planken te zagen.
De waarheid is gelukkig anders. De onrust van de afgelopen periode heeft inderdaad laten zien wat er bij calamiteiten kan gebeuren. Jongens van de straat, moslims met radicale ideeën, burgers die met de rug naar de samenleving staan, kunnen die ellende allemaal veroorzaken. Maar zijn zij de enige veroorzakers van de narigheid?
microfoon
Het radioprogramma Kwesties stuurt een verslaggeefster die Schilderswijk in. Natuurlijk komt zij daar enkele van de ‘rotte appels’ tegen die iedere wijk of gemeenschap in ons land rijk is. Deze grijpen hun kans. Wat ze van Joden vinden? De microfoon voor hun mond is een open uitnodiging. Joden? Joden? ‘Hamas, Hamas, alle Joden dood!’
Tegen dit soort geweld is weinig kruid gewassen. Wat ze roepen is kwalijk. De ‘rotte appels’ roepen geweld op. Dit soort microfoonexpedities biedt hun de kans. Het uitlokken van die kans is bijna zo erg als de kreten zelf. De programmamakers vinden natuurlijk dat dit hun taak is. Maar dan is het ook niet verbazingwekkend welke beelden ontstaan over een wijk als deze – de Schilderswijk, waar Joden ooit als vluchtelingen, nagejaagd en berooid, terecht zijn gekomen om te werken aan een betere toekomst.