Zelfbestuur van Noord-Ierland loopt gevaar
Belfast
Al sinds januari zit Noord-Ierland zonder regering. Toen maakte de linkse, Iers-georiënteerde partij Sinn Fein een einde aan de coalitie met de conservatieve, Brits-georiënteerde Democratische Unionistische Partij (DUP). Sinn Fein trok de stekker eruit toen DUP-premier Arlene Foster verwikkeld was geraakt in een schandaal rond een subsidieproject voor groene energie. Maar ook na verkiezingen in maart, die nipt gewonnen werden door de DUP, bleken de beide partijen tot elkaar veroordeeld.
Pogingen om tot een nieuw akkoord te komen, verlopen echter uiterst moeizaam. Zo moeizaam dat de Britse minister voor Noord-Ierland, James Brokenshire inmiddels gedreigd heeft Noord-Ierland een begroting op te leggen. De eerste stap daartoe werd dinsdagmiddag gezet.
Het zou betekenen dat Londen weer meer invloed krijgt op het beleid in Noord-Ierland. Maandagavond verliep een door Brokenshire gestelde deadline, na een dag van koortsachtig overleg in de Stormont. Daarbij waren ook Brokenshire zelf en de Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Simon Coveney aanwezig in een poging een doorbraak te bewerkstelligen.
extra tijd
Toen dat niet gelukt was, besloot Brokenshire de partijen extra tijd te geven. Volgens hem was er wel vooruitgang geboekt en hadden de partijen enkele ‘aanvullende verzoeken’ aan de regering in Londen gedaan, ‘die we moeten overwegen’. Enkele uren voordat besloten werd de deadline op te schuiven, had de Britse premier Theresa May verklaard herstel van het ‘gedelegeerd bestuur’ (devolution) te verkiezen boven terugkeer naar bestuur vanuit Londen (direct rule).
Dinsdag werd het overleg voortgezet.
Noch de Sinn Fein, noch de DUP willen terugkeren naar direct rule, maar allebei zijn ze vooralsnog niet bereid programmapunten op te geven die ze van groot belang achten.
Zo zei Sinn Fein-onderhandelaar Connor Murphy dat zijn partij het been stijf houdt waar het gaat om ‘rechten voor alle, burgers, inclusief taalrecht, erfrecht en homohuwelijk’. Hij verklaarde ervoor te willen zorgen dat, waartoe ook wordt besloten, ‘dat gebeurt op basis van het Goede Vrijdagakkoord’. In dat akkoord uit 1998 is onder meer vastgelegd dat de staatkundige toekomst van Noord-Ierland zou worden bepaald door de meerderheid van de Noord-Ierse bevolking en dat alle partijen slechts vreedzame middelen zouden gebruiken om hun doelstellingen te bereiken.
Ierse taal
De DUP op haar beurt liet weten dat er alleen vooruitgang kan worden geboekt als Sinn Fein haar harde eisen laat vallen. Die betreffen vooral de invoering van een wet die de Ierse taal in Noord-Ierland een rechtsstatus geeft gelijk aan die van het Engels. De DUP vindt dat zo te veel afstand wordt genomen van het Verenigd Koninkrijk en te veel toenadering wordt gezocht tot Ierland. Ook heeft de DUP grote moeite met de door Sinn Fein gewenste wetgeving ter legalisering van het homohuwelijk.
Inmiddels klagen andere Noord-Ierse partijen over gebrek aan openheid en transparantie bij het overleg in de Stormont. Ook zijn er klachten over de kosten. Hoewel het parlement al sinds januari niet meer functioneert, hebben de parlementariërs tot dusver gewoon hun salaris ontvangen. Naomi Long, leider van de Alliantiepartij van Noord-Ierland, heeft voorgesteld deze salarissen met 30 procent te verlagen, als er deze week geen overeenkomst wordt bereikt, meldde de BBC. <