Luister naar

Voor de EU geldt: een open en vrije samenleving staat op het spel

Nieuws
Precies tachtig jaar geleden verdeelden nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie grote delen van Oost-Europa. Dertig jaar geleden demonstreerden miljoenen Esten, Letten en Litouwers voor onafhankelijkheid. De EU herdenkt.
Ruurd Ubels Ruurd Ubels
zaterdag 24 augustus 2019 om 03:00

Brussel

Via Twitter brachten de Russen vrijdagmorgen zelf het omstreden Molotov-Ribbentroppact onder de aandacht. De gangbare opinie onder historici is dat dit niet-aanvalsverdrag, dat de Russische minister Molotov en zijn Duitse collega Von Ribbentrop op 24 augustus 1939 om 02.00 uur tekenden, de Tweede Wereldoorlog in gang heeft gezet. Onzin, vindt de regering-Putin. Moskou werd indertijd door de houding van Frankrijk en Groot-Brittannië ‘gedwongen’ tot samenwerking met de nazi’s.

De geschiedenis leert evenwel dat Hitler na het pact niets te vrezen had van Moskou en een week later Polen kon binnenvallen. Kort daarop deed het Sovjetleger hetzelfde, deze keer vanuit het oosten.

Vanaf 1944 zou Moskou definitief de scepter in Oost-Europa zwaaien, totdat in 1989 het IJzeren Gordijn werd neergehaald. Dat einde werd mede gestimuleerd door de zogenoemde Baltische Weg: op 23 augustus maakten twee miljoen mensen een zeshonderd kilometer lange keten van Tallinn (Estland) tot Vilnius (Litouwen). Ze protesteerden voor onafhankelijkheid en tegen het Molotov-Ribbentroppact, het fundament onder de Sovjet-bezetting van de drie Baltische staten.

niet vanzelfsprekend

Estland, Letland en Litouwen zijn nu EU-leden, net als bijna al die andere voormalige communistische dictaturen aan de oostrand van de Europese Unie. Een van de Oost-Europese vertegenwoordigers, de Tsjechische Eurocommissaris Vera Jourová, gaf vrijdag (samen met collega Frans Timmermans) een verklaring uit ter herdenking van het Molotov-Ribbentroppact. Kort samengevat: een vrij Europa is niet vanzelfsprekend.

In een gesprek met de website Politico herinnert Jourová zich haar leven in Tsjechoslowakije ‘onder communistische tijden’. Dat betekende onder meer: je verstoppen om te kunnen luisteren naar het verboden Radio Free Europe. ‘Dertig jaar later ben ik blij dat mijn land en de hele regio tot de EU zijn toegetreden, waar democratische waarden, gelijkheid en vrijheden voor iedereen een realiteit zijn.’

open, vrij, welvarend

De huidige EU heeft nogal wat te verdedigen. Niet een foutloos samenwerkingsverband; eurocritici weren zich soms terecht. De EU-lidstaten vormen wel een buitengewoon open, vrije en welvarende samenleving met een hoge mate van maatschappelijke gelijkheid.

Over tien dagen zit het reces er voor het Europees Parlement op en gaat Ursula von der Leyen zich opmaken om komend najaar voorzitter te worden van de Europese Commissie. Snel daarna zal zij haar programma voor de komende vijf jaar presenteren.

Een van haar belangrijkste doelen is: de EU versterken op het wereldtoneel. Dat is nodig om die vrije en welvarende samenleving te kunnen garanderen en te voorkomen dat anderen onze normen en waarden, onze spelregels gaan bepalen.

Werken aan de versterking onontkoombaar nu de VS niet meer zo’n betrouwbare bondgenoot is en China en Rusland zich laten gelden. Bovendien verzwakt de EU door de brexit. Het vertrek van de Britten is – om met minister Wopke Hoekstra te spreken – een overwinning voor Peking en Moskou.

spijt

Vrijdag meldde Politico dat Brussel werkt aan een investeringsfonds om Europese bedrijven in strategische sectoren te helpen innoveren. Zo moeten ondernemingen ontstaan die zich kunnen meten met Google, Apple of Amazon.

Als Von der Leyen dit fonds daadwerkelijk van de grond krijgt, kan dit een nieuw fundament worden onder een sterkere EU.

Misschien krijgen de Britten nog wel spijt.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Amit Soussana op 29 januari kort na haar vrijlating door Hamas.

Ex-gijzelaar Hamas vertelt over seksueel misbruik tijdens 55 dagen van gevangenschap in Gaza

Voor het eerst heeft een vrijgelaten Israëlische gijzelaar openlijk verteld over seksueel geweld gepleegd door Hamas tijdens haar gevangenschap. Amit Soussana zegt onder meer seksueel te zijn misbruikt door haar bewaker.

Demonstranten dinsdagavond in Boedapest. Dit is de tweede keer dit jaar dat Hongaren in groten getale de straat opgaan.

Duizenden Hongaren de straat op om gelekt telefoongesprek in corruptieschandaal

Duizenden Hongaren hebben dinsdagavond gedemonstreerd tegen de regering. Aanleiding voor het spontane protest is een gelekt telefoongesprek, over hoe kabinetsmedewerkers een corruptieonderzoek hebben geprobeerd te dwarsbomen.

In Texas en Kansas vroegen veeboeren zich af waarom sommige van hun koeien ziek zijn: ze eten slecht, geven minder melk en hebben soms koorts en diarree.

Koeien en geiten in Amerika besmet met H5N1: gevreesde vogelgriep rukt weer iets verder op. Vijf vragen

Epidemiologen zijn zeer ongerust nu het vogelgriepvirus H5N1 in Amerika koeien en geiten heeft besmet en ze ziek lijkt te maken. Tegelijkertijd waarschuwen kenners voor overhaaste conclusies. Vijf vragen over dit virus.

Demissionair minister-president Mark Rutte krijgt een rondleiding door de wijk Dashilar tijdens een werkbezoek aan Volksrepubliek China.

Premier Rutte in zijn element op bezoek bij 'goede vriend China': 'Oekraïne was voor mij onderwerp nummer 1'

Oekraïne en de handelsrelaties, dat zijn de belangrijkste thema’s bij Ruttes bezoek aan China. Het meest was hij op dreef op de universiteit. Maar het is de vraag of zijn verhaal indruk heeft gemaakt op de Chinese overheid.

Sinds de trekkerdemonstraties van begin dit jaar wordt de ene na de andere maatregel ingetrokken of verwaterd.

Onder druk van boeren sneuvelt ene na andere groene ambitie van de Europese Unie

Na Europabrede boerenprotesten is de Europese groene revolutie tot stilstand gekomen en deels zelfs teruggedraaid. De gevolgen voor klimaat en milieu zijn aanzienlijk, en het einde van de contrarevolutie is nog lang niet in zicht.

Een van de verdachten van het bloedbad in de Crocus City Hall in Moskou wordt de rechtszaal in gebracht.

Onder Poetin is het taboe op martelen verdwenen, blijkt na het bloedbad in Moskou

‘Prima kerels!’, prees Dmitri Medvedev de agenten die vier verdachten van de terreuraanslag in Moskou oppakten. Maar de huidig ondervoorzitter van de Russische veiligheidsraad sprak met geen woord over de heftig toegetakelde verdachten.