Luister naar

Karadzic voor de rechter, dat geeft altijd reuring

Nieuws
Maandag en dinsdag diende het beroep van de voormalige Bosnisch-Servische president Radovan Karadzic voor het MICT, het verlengstuk van het Joegoslaviëtribunaal. De gemoederen liepen hoog op, terwijl het aantal toeschouwers is gedaald.
Mone Slingerland
dinsdag 24 april 2018 om 21:16
Radovan Karadzic (tweede van rechts) dinsdag in een rechtszaal van het International Residual Mechanism for Criminal Tribunals (MICT).
Radovan Karadzic (tweede van rechts) dinsdag in een rechtszaal van het International Residual Mechanism for Criminal Tribunals (MICT). epa / Yves Herman

Den Haag

Karadzic, inmiddels 72 jaar, ging in beroep tegen de hem op 24 maart 2016 opgelegde veertig jaar gevangenisstraf voor genocide in Srebrenica, misdaden tegen de menselijkheid in twintig Bosnische gemeentes, gijzeling van VN-vredessoldaten en verantwoordelijkheid voor de beschieting van Sarajevo.

In juli 2008 bracht Karadzic’ arrestatie en uitlevering nog duizenden woedende demonstranten op de been in Belgrado en in verscheidene Bosnisch-Servische steden. Tijdens zijn voorgeleiding voor het Joegoslaviëtribunaal zat zowel de pers- als de publieke tribune volgepakt. Ook het begin van zijn proces in oktober 2009, en het vonnis, trokken aandacht.

halfleeg

Maar maandag, bij het begin van zijn beroepszaak is de publieke tribune van de rechtszaal halfleeg. Zelfs Karadzic’ Servische vrienden en familieleden zijn niet naar Den Haag gereisd. Zij volgen de zittingen op de televisie of via de internetuitzending van de VN-rechtbank. Een enkele bewonderaar is er. Ook naar Den Haag gereisd zijn een zevental leden van de associaties Moeders van Srebrenica, Zepa en Podrinje. Als altijd laten zij luid van zich horen. ‘Vervloekt ben je’, reageert de militante leidster Munira Subasic, nadat Karadzic’ advocaten de eerste ochtend meteen al voor vrijspraak of een nieuw proces hadden gepleit, vanwege procedurefouten.

Bijzonder nadelig voor Karadzic zou zijn geweest dat hij de Bosnisch-Servische generaal Ratko Mladic niet heeft kunnen ondervragen. Mladic weigerde in het Karadzic’ proces te getuigen, omdat dit zijn eigen zaak zou kunnen schaden.

weet of geen weet

Een groot deel van zowel het betoog van de raadslieden als dat van Karadzic zelf, richt zich op de vraag of hij weet heeft gehad van de massa-executies van mannen en jongens uit de Srebrenica-enclave in juli 1995. De rechters van het Joegoslaviëtribunaal oordeelden in 2016 van wel en achtten hem hierom schuldig aan volkerenmoord in Srebrenica. Karadzic en zijn verdediging ontkennen dit ten stelligste. Zo betwisten zij een notitie van een op 13 juli 1995 in cryptische bewoordingen gevoerd gesprek tussen Karadzic en het hoofd van het gemeentebestuur in Bratunac, Miroslav Deronjic, over het transporteren van uit Srebrenica afkomstige mannen naar Zvornik, de stad waar deze mannen zouden worden gedood.

Daarnaast stelt de verdediging van Karadzic dat geen van diens officieren hem in de dagen dat de massamoorden rond Srebrenica plaatsvonden over deze gebeurtenissen heeft geïnformeerd. Vooral dit laatste vonden de rechters opmerkelijk. ‘Suggereert u soms dat er een samenzwering bestond van alle hogere officieren om zaken voor Karadzic verborgen te houden?’, vraagt rechtbankpresident Theodor Meron dinsdag. Karadzic’ advocaat antwoordt dat dit een gevolg was van het feit dat hij een eerder offensief tegen Srebrenica, in maart 1993, zou hebben afgebroken.

‘Leugens! Leugens!’, roepen de vrouwen uit Srebrenica geregeld vanaf de publieke tribune, vooral wanneer Karadzic het woord voert. De aanwezige beveiligers manen hen herhaaldelijk tot kalmte. Dit heeft echter maar ten dele effect.

De aanklagers hameren juist op de bevelsverantwoordelijkheid van Karadzic voor militaire operaties, waaronder Srebrenica. Want als president van de zelfuitgeroepen Servische republiek in Bosnië was hij tevens opperbevelhebber van de Bosnisch-Servische strijdkrachten. Zij beschuldigen Karadzic van het leiden van een gecoördineerde criminele onderneming die de niet-Servische bevolking uit grote delen van Bosnië-Herzegovina moest verdrijven.

De aanklagers zijn ook in beroep gegaan, want zij willen het vonnis omgezet hebben in een levenslange straf. Generaal Mladic en drie hogere Servisch-Bosnische officieren kregen wel een levenslange gevangenisstraf voor hun rol in de volkenmoord in Srebrenica.

Daarnaast willen de aanklagers hun tweede genocideaanklacht tegen Karadzic gegrond verklaard krijgen: zijn rol in het plan om de niet-Servische bevolking van zeven specifieke gemeenten in Oost- en Noord-Bosnië te vernietigen, waaronder Prijedor en Sanski Most, aan het begin van de oorlog in 1992.

Sarajevo

Uitgebreid gaan de aanklagers ook in op de drieënhalf jaar lange belegering en beschieting van Sarajevo waarvoor Karadzic eveneens bevelsverantwoordelijkheid zou dragen. En als Karadzic zijn slotpleidooi houdt, laten de moeders uit Srebenica weer van zich horen.

Karadzic oogt energiek en praat nog even snel als hij deed in de jaren negentig. ‘Niemand begrijpt waar deze crisis om draaide’, besluit hij. ‘Wij waren één volk. De moslims bloeiden op in symbiose met de Serviërs. Onze wens was dat zij met ons bleven samenwonen in Joegoslavië. Toen zij zich wilden afscheiden, hadden zij het recht niet om ook ons hiertoe te dwingen.’

‘Leugens, leugens’, roepen de moeders uit Srebrenica opnieuw.

De uitspraak wordt eind dit jaar of begin volgend jaar verwacht. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Amit Soussana op 29 januari kort na haar vrijlating door Hamas.

Ex-gijzelaar Hamas vertelt over seksueel misbruik tijdens 55 dagen van gevangenschap in Gaza

Voor het eerst heeft een vrijgelaten Israëlische gijzelaar openlijk verteld over seksueel geweld gepleegd door Hamas tijdens haar gevangenschap. Amit Soussana zegt onder meer seksueel te zijn misbruikt door haar bewaker.

Demonstranten dinsdagavond in Boedapest. Dit is de tweede keer dit jaar dat Hongaren in groten getale de straat opgaan.

Duizenden Hongaren de straat op om gelekt telefoongesprek in corruptieschandaal

Duizenden Hongaren hebben dinsdagavond gedemonstreerd tegen de regering. Aanleiding voor het spontane protest is een gelekt telefoongesprek, over hoe kabinetsmedewerkers een corruptieonderzoek hebben geprobeerd te dwarsbomen.

In Texas en Kansas vroegen veeboeren zich af waarom sommige van hun koeien ziek zijn: ze eten slecht, geven minder melk en hebben soms koorts en diarree.

Koeien en geiten in Amerika besmet met H5N1: gevreesde vogelgriep rukt weer iets verder op. Vijf vragen

Epidemiologen zijn zeer ongerust nu het vogelgriepvirus H5N1 in Amerika koeien en geiten heeft besmet en ze ziek lijkt te maken. Tegelijkertijd waarschuwen kenners voor overhaaste conclusies. Vijf vragen over dit virus.

Demissionair minister-president Mark Rutte krijgt een rondleiding door de wijk Dashilar tijdens een werkbezoek aan Volksrepubliek China.

Premier Rutte in zijn element op bezoek bij 'goede vriend China': 'Oekraïne was voor mij onderwerp nummer 1'

Oekraïne en de handelsrelaties, dat zijn de belangrijkste thema’s bij Ruttes bezoek aan China. Het meest was hij op dreef op de universiteit. Maar het is de vraag of zijn verhaal indruk heeft gemaakt op de Chinese overheid.

Sinds de trekkerdemonstraties van begin dit jaar wordt de ene na de andere maatregel ingetrokken of verwaterd.

Onder druk van boeren sneuvelt ene na andere groene ambitie van de Europese Unie

Na Europabrede boerenprotesten is de Europese groene revolutie tot stilstand gekomen en deels zelfs teruggedraaid. De gevolgen voor klimaat en milieu zijn aanzienlijk, en het einde van de contrarevolutie is nog lang niet in zicht.

Een van de verdachten van het bloedbad in de Crocus City Hall in Moskou wordt de rechtszaal in gebracht.

Onder Poetin is het taboe op martelen verdwenen, blijkt na het bloedbad in Moskou

‘Prima kerels!’, prees Dmitri Medvedev de agenten die vier verdachten van de terreuraanslag in Moskou oppakten. Maar de huidig ondervoorzitter van de Russische veiligheidsraad sprak met geen woord over de heftig toegetakelde verdachten.