Nobelprijs voor de Vrede naar gynaecoloog en jezidi-activiste
Oslo
De beide winnaars mogen samen een bedrag van 860.000 euro verdelen. Zij ontvangen hun prijs later dit jaar tijdens een plechtigheid in Oslo. Mukwege en Murad wonnen eerder al de Sacharovprijs. Die prijs wordt jaarlijks door het Europees Parlement uitgereikt aan mensen die zich hardmaken voor ‘de vrijheid van denken’.
Als gynaecoloog behandelt Mukwege slachtoffers van seksueel geweld en serieverkrachtingen, door vagina’s van vrouwen te herstellen. De behandelingen vinden vaak plaats in een Congolees ziekenhuis waarvan Mukwege directeur is. Hij laat zich in het openbaar dikwijls kritisch uit over geweld tegen vrouwen, waarbij hij de Congolese machthebbers niet ontziet.
In september 2012 sprak hij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe en hekelde in zijn speech de wetteloosheid in zijn land rondom verkrachtingen. Dit werd hem niet door iedereen in dank afgenomen, want op 25 oktober van dat jaar vielen vijf gewapende mannen zijn huis binnen. Mukwege wist echter met zijn gezin te ontkomen en kreeg asiel in België. Toen hij in 2013 terugkeerde in Congo, werd hij door een grote menigte verwelkomd.
Mukwege hoorde vrijdag van de vredesprijs toen hij aan het werk was in het ziekenhuis. De arts was bezig met een operatie toen het Nobelprijscomité bekendmaakte dat hij de Nobelprijs voor de Vrede had gewonnen. ‘U kunt zich wel voorstellen hoe gelukkig ik ben’, zei de arts. Hij draagt zijn Nobelprijs op aan alle vrouwen die zijn getroffen door seksueel geweld.
seksslavinnen
Nadia Murad ontvangt de Nobelprijs eveneens vanwege haar niet aflatende inspanningen om seksueel geweld in oorlogssituaties een halt toe te roepen. Murad was als 21-jarige vrouw een van de naar schatting drieduizend seksslavinnen van ISIS. In 2015 wist zij te ontkomen en vroeg asiel aan in Duitsland. Sindsdien is ze een van de belangrijkste mensenrechtenactivisten die opkomen voor slachtoffers van de systematische toepassing van seksueel geweld door ISIS. Ze heeft hierbij in het bijzonder aandacht voor de jezidi’s, een bevolkingsgroep die bijzonder zwaar te lijden had onder het geweld van ISIS. In 2017 verscheen Murads boek Ik was de laatste over haar ervaringen als seksslavin. Het Nobelprijscomité prijst Murad voor het openlijke spreken over de periode in haar leven waarin ze eigendom was van ISIS.
In een verklaring stelt Murad vereerd te zijn. ‘Ik deel deze onderscheiding met alle jezidi’s, Koerden en andere minderheden en overlevenden van seksueel geweld in de wereld.’
De Nobelprijs voor de Vrede werd dit jaar voor de 99e keer uitgereikt. Vorig jaar ging de prijs naar de Internationale Campagne tot Afschaffing van de Kernwapens. <