Luister naar

Frankrijk wil leider van Europese defensie zijn

Nieuws
Frankrijk zoekt nieuwe militaire vrienden in Europa. Het land wil sneller kunnen optreden in noodsituaties.
Arnout Brouwers redactie vk
vrijdag 20 september 2019 om 03:00
Portugese en Nederlandse soldaten liepen op 14 juli, de Franse nationale feestdag, mee in de militaire parade in Parijs.
Portugese en Nederlandse soldaten liepen op 14 juli, de Franse nationale feestdag, mee in de militaire parade in Parijs. afp / Alain Jocard

Parijs

Twaalf Europese landen komen vandaag in Hilversum bijeen in een Frans project om de Europese defensiesamenwerking uit het slop te trekken. De Verenigde Staten trekken zich terug en de Europese Unie ontwikkelt zich te traag – daarom zoekt Frankrijk met andere landen manieren om Europa toch in beweging te krijgen bij een volgende crisis.

Twee jaar geleden werd het Europese Interventie Initiatief (EI2) gelanceerd door president Macron. Vorig jaar besloten negen Europese landen er handen en voeten aan te geven: behalve Frankrijk doen ook België, Denemarken, Duitsland, Estland, Nederland, Portugal, Spanje en het Verenigd Koninkrijk mee.

Vandaag is minister van Defensie Ank Bijleveld de gastvrouw van de tweede ministeriële ontmoeting . Ze mag meteen twee nieuwe leden verwelkomen: Noorwegen en Zweden.

Hoewel de doelen van EI2 op papier weinig concreet zijn – ‘het creëren van een gemeenschappelijke strategische cultuur’ – hopen de Franse bedenkers ervan wel degelijk dat het initiatief tot concrete resultaten leidt. Door gezamenlijk crisisscenario’s uit te werken en elkaars politieke besluitvormingsprocedures te leren kennen, zegt Alice Billon van het European Leadership Network in Londen, is de hoop dat Europese landen bij een volgende crisis wél snel kunnen reageren.

in de steek gelaten

De tijden veranderen – en de samenwerkingsstructuren veranderen mee. De Fransen voelen zich in de steek gelaten bij het bestrijden van instabiliteit in Afrika, en vooral de Sahel-regio, zegt Barbara Kunz, van het Duitse Instituut voor Vredesonderzoek en Veiligheidspolitiek (IFSH) in Hamburg. Maar ze zijn ook diep gefrustreerd over het gebrek aan vooruitgang bij de defensie-initiatieven binnen de EU – die ze wijten aan Duitsland.

‘De Fransen hoopten jarenlang dat Duitsland ‘normaal’ zou worden en dichter bij de Franse strategische cultuur zou komen. Maar het wordt steeds duidelijker dat Berlijn niet de partner wordt die Parijs wil’, zegt Kunz. Voeg daarbij het gevoel van urgentie van Macron over de noodzaak dat Europa alleen kan optreden, ook na de brexit, en je hebt een recept voor een ongebruikelijke club van landen die door de Fransen geselecteerd zijn op hun bewezen bereidheid om echt militairen in te zetten, ook onder moeilijke omstandigheden. Met uitzondering van Duitsland, dat er altijd bij moet om politieke redenen.

interessante partners

Kunz: ‘Parijs zoekt nieuwe vrienden. Ze hebben een aantal kleinere landen geïdentificeerd die eerder niet op hun radar verschenen, maar waarvan ze beseften dat dit interessante partners zouden kunnen zijn. Het is misschien geen omwenteling, maar wel een nieuwe benadering in Parijs. ‘En een pragmatische – en dat slaat weer goed aan bij de Nederlanders die er rekening mee houden dat Europeanen vaker zullen optreden zonder Amerikanen.

Nederland leidt in het EI2 een werkgroep over het Caribisch gebied. En zie: de afgelopen weken waren Duitsland, Frankrijk en Nederland het heel snel eens over samenwerking bij de noodhulpverlening daar. Er is officieel geen rechtstreeks verband, zegt Dick Zandee van Instituut Clingendael, ‘maar het feit dat men daar in de EI2 over spreekt, helpt wel.’ Dat geldt ook voor het recente Franse verzoek om special forces te leveren voor trainingsdoeleinden in Mali. ‘Dat is heel concreet.’

vrijblijvend

Defensie hamert erop dat samenwerking in EI2 ‘vrijblijvend’ is, dat Nederland in veel van dit soort clubjes zit en dat Frankrijk niet de leiding heeft. ‘Maar het gaat erom dat Europa iets moet kunnen laten zien’, zegt een woordvoerder, ‘en de Fransen weten wel van doorpakken.’ En ze spreken tegenwoordig vaker Engels, dat scheelt ook.

Dat er vandaag op landgoed De ­Zwaluwenberg in Hilversum tien ­ministers van Defensie aanwezig zijn, maar dat juist de ministers uit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland voor de tweede keer verstek laten gaan, is een signaal dat twee van ­Europa’s ‘grote drie’ nog wel met gefronste wenkbrauwen naar dit Franse project kijken.

President Macron is er inderdaad veel aan gelegen te tonen dat Frankrijk de nieuwe ‘leider is in Europese defensie’, zegt Billon. Deze zomer deed hij dat door militairen uit de EI2-landen een rol te geven in de ­militaire parade van 14 juli, de Franse nationale feestdag. ‘Hij wil zijn interventie-initiatief uit de schaduw halen.’

Het interessantste aan het Franse ­initiatief is wellicht de samenstelling ervan: een bonte mix van landen die wel en niet betrokken zijn bij de ­defensie-inspanningen van de Europese Unie en de NAVO. Als Frankrijk nieuwe partners en nieuwe paden zoekt, naast de bestaande structuren, dan wordt die behoefte blijkbaar door nogal wat landen gedeeld. En dat is veelzeggend voor de bestaande, krakende Europese veiligheidsarchitectuur. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Amit Soussana op 29 januari kort na haar vrijlating door Hamas.

Ex-gijzelaar Hamas vertelt over seksueel misbruik tijdens 55 dagen van gevangenschap in Gaza

Voor het eerst heeft een vrijgelaten Israëlische gijzelaar openlijk verteld over seksueel geweld gepleegd door Hamas tijdens haar gevangenschap. Amit Soussana zegt onder meer seksueel te zijn misbruikt door haar bewaker.

Demonstranten dinsdagavond in Boedapest. Dit is de tweede keer dit jaar dat Hongaren in groten getale de straat opgaan.

Duizenden Hongaren de straat op om gelekt telefoongesprek in corruptieschandaal

Duizenden Hongaren hebben dinsdagavond gedemonstreerd tegen de regering. Aanleiding voor het spontane protest is een gelekt telefoongesprek, over hoe kabinetsmedewerkers een corruptieonderzoek hebben geprobeerd te dwarsbomen.

In Texas en Kansas vroegen veeboeren zich af waarom sommige van hun koeien ziek zijn: ze eten slecht, geven minder melk en hebben soms koorts en diarree.

Koeien en geiten in Amerika besmet met H5N1: gevreesde vogelgriep rukt weer iets verder op. Vijf vragen

Epidemiologen zijn zeer ongerust nu het vogelgriepvirus H5N1 in Amerika koeien en geiten heeft besmet en ze ziek lijkt te maken. Tegelijkertijd waarschuwen kenners voor overhaaste conclusies. Vijf vragen over dit virus.

Demissionair minister-president Mark Rutte krijgt een rondleiding door de wijk Dashilar tijdens een werkbezoek aan Volksrepubliek China.

Premier Rutte in zijn element op bezoek bij 'goede vriend China': 'Oekraïne was voor mij onderwerp nummer 1'

Oekraïne en de handelsrelaties, dat zijn de belangrijkste thema’s bij Ruttes bezoek aan China. Het meest was hij op dreef op de universiteit. Maar het is de vraag of zijn verhaal indruk heeft gemaakt op de Chinese overheid.

Sinds de trekkerdemonstraties van begin dit jaar wordt de ene na de andere maatregel ingetrokken of verwaterd.

Onder druk van boeren sneuvelt ene na andere groene ambitie van de Europese Unie

Na Europabrede boerenprotesten is de Europese groene revolutie tot stilstand gekomen en deels zelfs teruggedraaid. De gevolgen voor klimaat en milieu zijn aanzienlijk, en het einde van de contrarevolutie is nog lang niet in zicht.

Een van de verdachten van het bloedbad in de Crocus City Hall in Moskou wordt de rechtszaal in gebracht.

Onder Poetin is het taboe op martelen verdwenen, blijkt na het bloedbad in Moskou

‘Prima kerels!’, prees Dmitri Medvedev de agenten die vier verdachten van de terreuraanslag in Moskou oppakten. Maar de huidig ondervoorzitter van de Russische veiligheidsraad sprak met geen woord over de heftig toegetakelde verdachten.