In memoriam: Robert Friend, een van de laatste 'Tuskegee airmen'
Luitenant-kolonel Robert Friend vloog in totaal 142 missies in de Tweede Wereldoorlog, boven Europa en Afrika. Na de Tweede Wereldoorlog diende hij in Korea en Vietnam.
Friend maakte deel uit van de eerste generatie zwarte piloten. Tot 1941 was vliegen voor hen op grond van de rassenscheiding niet mogelijk.
Friend, geboren in 1920, solliciteerde al eerder, maar werd afgewezen. Hij haalde toen zijn vliegbrevet voor de burgerluchtvaart. Maar in 1941 werden onder druk van de burgerrechtenbeweging het 332e Jachtvliegerkorps en het 477e Bommenwerperkorps opgericht: daarin dienden enkel zwarte militairen, zodat de rassenscheiding intact bleef.
Het opleidingscentrum bevond zich in Tuskegee, een ‘zwarte’ universiteit in Alabama. ‘Opleidingscentrum’ is een groot woord trouwens. Friend: ‘Toen we daar aankwamen, was het vliegveld nog niet af. De training vond plaats op een grasveld.’
CBS Los Angeles meldt dat Friend overleed in het bijzijn van zijn dochters. Een van hen, Karen Crumlich, vertelt: ‘We belden de aalmoezenier en we baden. Tijdens dat gebed, precies toen we amen zeiden, blies hij zijn laatste adem uit.’
Friend groeide uit tot een held van de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten. Hij werd gezien als een van de eerste voorbeelden van voorbeeldige integratie. ‘Tuskegee’ speelde daarin een belangrijke rol. Friend was bijvoorbeeld de wingman van Benjamin Davis, die later de eerste zwarte Amerikaanse luchtmachtgeneraal zou worden.
Zelf sprak hij er wat nuchterder over. Hij vertelde regelmatig, in de media, in het museum waar hij vrijwilliger was en op scholen, dat hij in de oorlog helemaal niet nadacht over de risico’s, en over hoe het zou zijn als hij na de oorlog weer thuis zou komen.
Na de oorlog besefte hij welk gevaar hij had gelopen, en werd hij bijvoorbeeld een van de drijvende krachten achter Ride 2 Recovery, een wielerevenement waarin gezonde veteranen en invalide veteranen samen strijden om de winst.
De oud-piloot was vast van plan om ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag nog een parachutesprong te maken. Zijn dochter Karen kondigde bij de Amerikaanse televisiezender CBS aan dat zij die sprong nu gaat doen, ter ere van haar vader.
Friend wordt in de week van 4 juli, de Amerikaanse onafhankelijkheidsdag, met volle militaire eer begraven op de militaire begraafplaats Arlington.