Asia Bibi ziet haar kinderen helemaal niet meer
Lahore
‘Het mooiste moment in mijn leven’, noemde Eisham (20) de vrijspraak van haar moeder Asia Bibi op 31 oktober, nadat die wegens vermeende blasfemie tien jaar in eenzame opsluiting had doorgebracht. ‘Ik wil haar omhelzen en met mijn familie feest vieren.’ Maar van zowel het knuffelen als het feest is het nog niet gekomen. Sinds Asia drie weken geleden vanuit de gevangenis in Multan werd vrijgelaten en naar een geheim adres in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad is overgebracht, hebben de twee dochters Eisham en Esha hun moeder niet gezien.
In de gevangenis mochten ze haar om de twee weken bezoeken. Al die jaren zagen ze haar van een afstand. Ze konden haar niet kussen of bij haar op schoot zitten. Beide meisjes waren nog klein, toen de christelijke Asia werd gearresteerd na een zogenaamd gevecht met twee moslimvrouwen, waarin ze de naam van de profeet Mohammed zou hebben bezoedeld. Asia en haar dochters droomden al die jaren van hereniging.
te gevaarlijk
‘Een bezoek is te gevaarlijk’, legt Joseph Nadeem, de vertrouwenspersoon van de familie uit. ‘Als de meisjes bij Asia worden toegelaten, weten ook de radicale moslims die uit zijn op haar dood waar de moeder zit.’ De premie van bijna vijfduizend dollar op het hoofd van Asia Bibi die de extremistische geestelijke Maulana Yousaf Qureshi in 2010 afkondigde, is nog steeds van kracht. Miljoenen Pakistanen verklaarden toen bereid te zijn uit religieuze overtuiging of vanwege de beloning haar te doden. Nadeem, die Asia’s familie al die jaren in zijn school in een buitenwijk van Lahore een schuilplaats bood, zorgt opnieuw voor Eisham en haar zusje Esha, die een verstandelijke handicap heeft.
Joseph Nadeem en zijn familie lopen ook gevaar. Met een medisch masker voor zijn gezicht verplaatst hij zich onherkenbaar door de stad. Zijn dochters heeft hij tijdelijk van de universiteit gehaald. Van de muren in het schoolgebouw verwijderde hij de foto’s van Asia en haar familie. Extremisten vielen de afgelopen weken herhaaldelijk zijn instituut binnen. Alleen het kiekje waarop zijn ontmoeting met paus Franciscus is vastgelegd, staat op zijn kale bureau. Nadeem heeft Asia sinds haar vrijlating uit de gevangenis niet meer persoonlijk ontmoet. ‘We bellen dagelijks met elkaar. Ze is nu niet meer alleen. Haar echtgenoot Ashiq is bij haar. Dat is onze enige troost.’
Asia’s familie, maar ook die van Joseph Nadeem, wacht gespannen op een uitnodiging voor politiek asiel in een westers land. Na haar vrijlating gingen geruchten dat Bibi Pakistan had verlaten en op weg was naar Nederland. Bibi’s advocaat, Saif-ul Malook, vertrok wel naar Europa. Maar de regering zegt dat Asia Pakistan niet mag verlaten totdat het herzieningsproces is afgerond. Die overeenkomst sloot premier Imran Khan met de radicaalislamitische groep Tehreek-e-Labaik Pakistan (TLP), nadat aanhangers van deze beweging drie dagen gewelddadige protesten hadden georganiseerd.
Nadeem schudt zijn hoofd. ‘Ook de nieuwe regering van Imran Khan laat zich gijzelen door deze haviken. Wie is hun leider, deze maulana Khadim Hussain Rizvi? Tot de executie van Mumtaz Qadri (de lijfwacht die zijn baas Salmaan Taseer in 2011 doodschoot, omdat deze gouverneur de omstreden blasfemiewet wilde amenderen en het voor de christen Asia Bibi opnam, red.) had nog niemand in Pakistan van deze man gehoord. Wie betaalt hem en zijn aanhangers om actie te voeren?’ Er gaan hardnekkige geruchten dat de oppositiepartij van de gevallen premier Nawaz Sharif Rizvi en zijn mannen, louter vandalen, heeft ingehuurd om na Asia Bibi’s vrijlating zo veel mogelijk onrust te veroorzaken. Sharif zou uit zijn op wraak, omdat premier Imran Khan, destijds in de oppositie, met zijn verbeten strijd tegen corruptie Nawaz tot aftreden heeft gedwongen en hem via een gerechtelijk proces de gevangenis in kreeg. ‘Het gaat allang niet meer om de christelijke vrouw Asia Bibi die zich aan blasfemie zou hebben schuldig gemaakt. Politieke en religieuze krachten vechten over haar hoofd een strijd met elkaar uit. Nawaz Sharif wil Imran Khan in diskrediet brengen. Imran had zich op deze vuile spelletjes kunnen voorbereiden door haar ogenblikkelijk na de vrijspraak het land uit te krijgen. Maar de regering was totaal onvoorbereid.’
geen veilige haven
Pakistan had het voorbeeld uit de zaak-Raymond Davids kunnen volgen. Deze Amerikaanse CIA-agent schoot in 2011 op een druk kruispunt in Lahore vanuit zijn auto twee mannen dood – uit zelfverdediging, zo stelde hij in zijn rechtszaak. Na zijn vrijspraak stond buiten het gerechtsgebouw een ronkende auto te wachten die hem vervolgens naar het vliegveld bracht, waarna de Amerikaanse ambassadeur samen met hem naar Afghanistan vloog. Davids kon terug naar zijn land. Pakistan had Asia Bibi ook op het vliegtuig kunnen zetten. Nadeem noemt de petitie die door radicale moslims is ingediend pure afleiding. ‘Geen rechter zal tegen de uitspraak van de Hoge Raad durven in te gaan. Daarmee wordt de geloofwaardigheid van justitie aangetast.’ Als het hof wil, kunnen ze de petitie morgen behandelen en dan kan de regering Asia laten gaan.
Voor Asia is er geen veilige haven om een nieuw leven met haar gezin te beginnen. Nadeem is teleurgesteld in zowel zijn regering als westerse landen. ‘Toen Asia nog vastzat, beloofden verschillende westerse mogendheden haar politiek asiel. Tot nu toe hebben we geen enkele uitnodiging ontvangen. We hebben politiek asiel in Groot-Brittannië aangevraagd, maar dat is afgewezen.’ De Britse premier Theresa May blokkeert persoonlijk de komst van Asia. Haar familie is welkom, maar Asia niet. May vreest dat haar komst op Brits grondgebied tot geweld leidt, waarmee ze indirect toegeeft dat haar land ook niet veilig is voor Asia.
Een dag na het gesprek met Nadeem durft de regering van premier Imran Khan het uiteindelijk aan om Rizvi te arresteren. De radicale geestelijke had opnieuw opgeroepen tot grote demonstraties tegen de vrijspraak van Asia Bibi. In korte tijd arresteerde de politie honderden radicale leiders en hun aanhangers in verschillende steden in Pakistan.
Minister Fawad Chaudhry vertelt dat de politie op het goede moment heeft gewacht. Als er eerder met geweld was ingegrepen, was de vlam in de pan geslagen. Volgens de minister is het nu, na de massale arrestaties, rustig in de extremistische hoek.
Zou de opsluiting van de radicale Rizvi voor het Westen geen reden kunnen zijn om Asia alsnog politiek asiel te geven? En heeft de regering van Pakistan nu niet de gelegenheid Asia het land uit te krijgen? Nadeem schudt zijn hoofd. ‘Geen enkel Europees land wil haar. Ze zijn allemaal bang voor opstanden vanuit islamitische hoek op hun eigen grondgebied. Bovendien heeft ze in het buitenland net zo goed bewaking nodig. Geen overheid wil die verantwoordelijkheid nemen.’
Hij vreest dat het nog wel even kan duren voordat Asia eindelijk haar dochters in de armen kan sluiten. <
Er wordt met verschillende Europese landen onderhandeld over waar Asia Bibi en haar gezin onderdak kunnen krijgen. Naar verluidt wordt er gesproken met Italië, Duitsland, Canada en Spanje. Dat melden diverse media, en het wordt bevestigd door internationale bronnen. Officieel is hier niets over bekend, omdat het aanbieden van asiel diplomatiek zeer gevoelig ligt. Daarnaast verblijft Asia Bibi in een zwaarbeveiligde omgeving, wat de gesprekken waarschijnlijk bemoeilijkt. De advocaat van Bibi verwacht dat er binnenkort duidelijkheid komt.