Duvalier beschuldigd van corruptie

Hij verblijft in een hotel, maar mag het land niet verlaten.

Nadat hij zondagavond volkomen onverwachts was geland in hoofdstad Port-au-Prince en de halve wereld maandag speculeerde over de redenen van zijn terugkeer naar Haïti, was het dinsdag tijd voor een nieuwe verrassing: Jean-Claude Duvalier, 'Baby Doc', ging naar de rechtbank.

De voormalige dictator werd rond het middaguur zijn hotel uitgeleid door politie-agenten. Alhoewel het onaannemelijk is dat Duvalier (59) zoiets vermoedde toen hij zondag het vliegtuig pakte, onderging hij de gang van zaken kalm. Na een verhoor van enkele uren beschuldigde hoofdofficier van justitie Aristidas Auguste hem van corruptie en verduistering van overheidsgelden. Een onderzoeksrechter moet nu binnen drie maanden bepalen of er genoeg bewijzen zijn om daadwerkelijk een rechtszaak te beginnen.

Na het verhoor mocht Duvalier terugkeren naar zijn hotel. Wel werd zijn paspoort ingenomen, opdat hij Haïti niet kan verlaten. Zijn advocaat Gervais Charles zei dat Duvalier gewoon mag reizen als hij erom vraagt. De jongste gebeurtenissen op Haïti zijn uiterst vreemd. Terwijl lokale mensenrechtenorganisaties opriepen tot Duvaliers arrestatie, was hij al onderweg naar de rechtbank. Aan de andere kant lijkt het - gezien de straffeloosheid in Haïti - onwaarschijnlijk dat Duvalier daadwerkelijk veroordeeld zal worden.

Niet dat er geen redenen voor zijn. Onder zijn bewind (1971-1986) en dat van zijn vader François (1957-1971), zouden tussen de veertig- en zestigduizend Haïtianen zijn vermoord. Volgens Transparency International verduisterden vader en zoon gezamenlijk tussen de 225 en 600 miljoen euro overheidsgeld. Een hevig volksprotest deed 'Baby Doc' uiteindelijk naar Frankrijk vluchten, waar hij sindsdien woonde.

Aanvankelijk hield Duvalier er een extravagante levensstijl op na, maar na scheiding van zijn eerste vrouw, zou hij leven op kosten van vrienden. Vorig jaar kwam Duvalier in het nieuws toen hij aanspraak maakte op vier miljoen euro aan bevroren banktegoeden in Zwitserland, vrijgegeven door een rechter. Bang voor internationale verontwaardiging, blokkeerde de Zwitserse overheid het geld alsnog. Wat Duvalier ertoe heeft gebracht na bijna een kwart eeuw ineens in Frankrijk te verschijnen, is vooralsnog een raadsel. ,,Ik ben gekomen om te helpen'', zijn de enige woorden die tot dusverre werden opgetekend.

Vaststaat dat Duvaliers terugkeer samenvalt met een kritieke situatie in Haïti. Het land is nauwelijks begonnen met de wederopbouw na de aardbeving van een jaar geleden, die 230.000 doden eiste en miljoenen dakloos maakte. Sinds oktober heerst er bovendien een cholera-epidemie die al 3700 doden veroorzaakte. En op de dag dat Duvalier landde in de hoofdstad, zou de tweede ronde van de presidentsverkiezingen plaatsvinden. Na een kritisch rapport van de Organisatie van Amerikaanse Staten over de eerste ronde - waarin sprake zou zijn geweest van grootschalige fraude - ging dat niet door.

In die politieke en sociale chaos was de terugkeer van Duvalier het laatste waarop Haïti zat te wachten. Of zou de oud-dictator zichzelf als grote redder van een land in nood hebben gezien? Vaststaat dat er weer een uiterst merkwaardig hoofdstuk in de geschiedenis van Haïti is begonnen