'Onderklasse' in Duitsland groeit
Zowel de conservatieve CDU als de SPD zijn geschokt over het hoge aantal volwassenen en kinderen met 'bijstandscarrières'. Verschillende sociaal-democraten wijzen oud-kanselier Gerhard Schröder aan als de boosdoener. Met zijn hervormingsprogramma 'Agenda 2010' en de bijstandsverlaging 'Hartz IV' zou de voormalige SPD-voorzitter miljoenen Duitsers gedupeerd hebben. In het Noord-Duitse Bremen werd vorige week een tweejarig kind in de koelkast van zijn aan drugs verslaafde vader gevonden. Het tragische voorval wekte afgrijzen in heel Duitsland.
Afgelopen vrijdag was het weer raak. In Sangerhausen, een dorpje in de deelstaat Saksen-Anhalt, stierf een twee maanden oude baby. De moeder lag stomdronken naast haar zwaar verwaarloosde kind. Eveneens vrijdag stierf een vierjarige jongen in een ziekenhuis in Zwickau, aan de Tsjechisch-Poolse grens, aan hersenletsel en ondervoeding, waarvoor zijn ouders verantwoordelijk worden gehouden.
Ogenschijnlijk hebben deze drie zaken niets met elkaar te maken; toch zijn er raakpunten. In alle gevallen was de Duitse Jeugdzorg vooraf ingelicht over de aard van de gezinsproblemen. Zowel in de voormalige DDR als in West- Duitsland komt het steeds vaker tot levensgevaarlijke verwaarlozing van kinderen. Achtergrond vormt meestal een mix van werkloosheid, armoede en uitzichtloosheid. ,,De arbeidsmarkthervorming was een kolossale leugen', vindt Stefan Hilsberg, vice-fractievoorzitter van de SPD. In de Berlijnse krant Tagesspiegel uit hij heftige kritiek op partijgenoot Schröder. Die zou alleen belastingcadeautjes aan de industrie hebben uitgedeeld. Ook Oskar Lafontaine, voormalig minister van Financiën, strooit zout in de wonde: ,,Zonder de stemmen van de linkervleugel van de SPD was er nooit een meerderheid voor Schröders asociale arbeidsmarkthervorming geweest', zegt de voormalig SPD-voorzitter, die tegenwoordig actief is voor de Linkspartei.
Ook van Schröders vakbondsvrienden komt kritiek. Ursula Engelen-Kefer van Europa's grootste vakbond DGB zei op de radiozender Deutschlandfunk dat de '400 euro-jobs' en de zogenaamde 'Ich-AG's negatief uitpakken. Door deze maatregelen zouden de lagelonensector en de armoede groeien. Werklozen krijgen voor hun op te richten 'ik-nv'tjes' royale startsubsidies of ontvangen vierhonderd euro voor een soort Melkert-baan. In verband met de bovengenoemde studie spoorde bondskanselier Angela Merkel (CDU) de burgers aan tot meer maatschappelijke verantwoordelijkheid. ,,Wij zullen scheidingen in de maatschappij niet accepteren', liet Merkel gisteren in Berlijn weten. De discussie werd mede gevoed door SPD-voorzitter Kurt Beck. Die sprak in een interview met de
Frankfurter Allgemeine Zeitung am Sonntag over ,,een toenemend probleem'', Sommigen noemen het volgens hem ,,een onderklassenprobleem''.
Becks voorganger, Franz Müntefering, SPD-minister van Werk, waarschuwde inmiddels op de nieuwszender N-24 voor verkeerd gebruik van het begrip 'onderklasse'. ,,Er bestaan geen klassen in Duitsland. Er zijn mensen die het zwaar hebben, die zwakker zijn. Dat is niet nieuw'', aldus Müntefering: ,,Jonge mensen hebben kansen nodig en mogen niet afgeschreven worden. Iedereen heeft recht op dezelfde opleidingskansen, onafhankelijk van de dikte van papa's portemonnee.''