Leren uit boek effectiever dan van een beeldscherm

Washington

Voor sommige taken maakt het niet uit of je informatie via een scherm of gedrukt tot je neemt, zo concludeerden Patricia Alexander en Lauren Singer, onderzoekers van de Universiteit van Maryland op het gebied van leren en tekstbegrip. Maar als je een tekst goed wilt begrijpen, kies dan voor papier. Scrollen heeft namelijk een negatief effect op het tekstbegrip. ­Bovendien lezen veel studenten online aanzienlijk sneller dan via papier.

Volgens Paul Kirschner, universiteitshoogleraar en hoogleraar onderwijspsychologie aan de Open Universiteit zijn de conclusies die de onderzoekers trekken betrekkelijk nieuw. ‘Tot nu toe ging men ervan uit dat het weinig verschil maakte voor de leerresultaten, of je van een scherm las of van papier. Maar er is dus wel degelijk verschil. Wij begrijpen en onthouden informatie beter wanneer we een tekst op papier lezen dan op een scherm. Indien wij gevraagd worden om iets terug te halen uit ons geheugen, herinneren onze hersenen zich ook waar wij iets op de pagina lazen en dit bevordert het herinneren.’ Bovendien is er een materieel verschil tussen scherm en papier. ‘Je kunt het gewicht, de textuur en de dikte van het gedrukte materiaal voelen. Je kunt makkelijk zien waar een tekst begint, waar die eindigt en waar jij precies bent als je aan het lezen bent. Je kunt snel door de tekst gaan en er op allerlei manieren doorheen bladeren. Dit geeft je als lezer een “mentale kaart” van de hele tekst en deze kaart helpt jouw hersenen bij het verwerken van de tekst’, aldus Kirschner.

digital natives

De studenten van de huidige generatie zijn zogenoemde digital natives; ze zijn opgegroeid met technologie zoals smartphones, tablets en e-readers. De digitale leermiddelen rukken op. Er wordt steeds meer digitaal gelezen: de Nederlandse bibliotheken zien de uitleen van e-books stijgen.

Volgens de Amerikaanse onderzoekers geven studenten de voorkeur aan digitale studieboeken omdat die goed toegankelijk en ‘draagbaarder’ zijn. ‘Maar het is verkeerd om aan te nemen dat onlinestudiemateriaal beter is voor studenten, alleen maar omdat ze er de voorkeur aan geven.’

De Amerikaanse onderzoekers geven beleidsmakers, docenten, ouders en studenten een aantal tips naar aanleiding van de resultaten. Een daarvan is dat docenten leerlingen moeten leren vechten tegen de neiging om onlineteksten snel door te nemen.

Ook pleiten ze voor een zekere mate van papier in het leven van academische studenten, ‘ook al kost het meer en is het minder goed voor het ­milieu’. De onderzoekers hebben zelf boeken en artikelen die ze er nog geregeld bijpakken, met ‘ezelsoren’ en ‘bijschrijvingen’ en al. ‘Het is moeilijk om een vergelijkbaar niveau van betrokkenheid bij een digitale tekst voor te stellen.’ <