Het leger smokkelt, steelt en zwendelt in Venezuela

São Paulo

Het Venezolaanse leger speelt een sleutelrol bij de illegale handel in voedsel en andere basisproducten in Venezuela. Dat blijkt uit onderzoek van het Amerikaanse persbureau Associated Press (AP). Terwijl de bevolking honger lijdt, verrijken militairen zich schaamteloos door diefstal, smokkel en smeergeld.

juist verergeren

Het leger is door de socialistische regering ingezet om de voedselvoorziening in goede banen te leiden. AP sprak met meer dan zestig militairen, oud-militairen, ondernemers en transporteurs en toont aan dat de militairen de crisis juist verergeren. ‘Voedsel is tegenwoordig betere handel dan drugs’, zei de gepensioneerde generaal Cliver Alcala. ‘Het leger is nu verantwoordelijk voor het voedselbeleid, en dat doen ze niet zonder hun deel te pakken.’

In Venezuela heerst al jaren grote schaarste aan voedsel en producten als toiletpapier, medicijnen en zeep. Dit probleem heeft zijn wortels in de nationalisatiepolitiek van de in 2013 overleden oud-president Hugo Chávez. Als onderdeel van zijn socialistische revolutie onteigende hij privébedrijven om ze ‘terug te brengen in handen van het volk’. Bij gebrek aan technische begeleiding en kennis over de bedrijfsvoering, droogde de binnenlandse productie vrijwel volledig op.

olieprijzen

Het land werd daardoor steeds afhankelijker van import. Aangezien Venezuela over immense olievoorraden beschikt, was dat lange tijd geen probleem, maar toen de olieprijzen kelderden, waren er geen dollars meer om te importeren en ontstond steeds meer schaarste.

Nicolás Maduro, de opvolger van Chávez, gaf de controle over de voedseldistributie volledig in handen van de militairen, die toch al een groot aantal ministeries en instituten beheersen in het Zuid-Amerikaanse land.

De bronnen van AP vertellen dat de militairen duizenden dollars smeergeld vragen aan importeurs van levensmiddelen en medicijnen. Ze zeggen dat soldaten barricades opwerpen op snelwegen, zogenaamd om smokkel te bestrijden. In werkelijkheid dwingen ze de vrachtwagenchauffeurs grote geldbedragen te betalen of een deel van hun producten af te staan. Weer anderen vertellen hoe complete ladingen voedsel bederven in de havens, omdat importeurs het smeergeld niet op tijd bij elkaar krijgen.

ten einde raad

Ook de kunstmatig hoog gehouden koers van de Venezolaanse munt, de bolivar, leidt tot lucratieve handel. Een door de regering geselecteerde groep importeurs heeft toegang tot dollars voor 10 bolivar. Met dat geld moeten ze voedsel en medicijnen kopen in het buitenland. Maar de uitverkorenen blijken een deel van de dollars door te verkopen op de zwarte markt, waar de munt 3000 bolivar oplevert. De winst delen ze met de regering en het leger. ‘We noemen dat de pot leeg schrapen’, aldus de gepensioneerde generaal Alcala. ‘En het is de grootste fraude die plaatsvindt in Venezuela.’

Ondertussen is de bevolking ten einde raad. Er staan ellenlange rijen voor winkels waar gesubsidieerde producten te koop zijn en de inflatie is zo hoog dat de meeste andere producten in rap tempo onbetaalbaar worden. Veel Venezolanen eten nog maar één keer per dag, kinderen gaan dood van de honger en er zijn geregeld plunderingen. Ziekenhuizen zien zich genoodzaakt doodzieke patiënten naar huis te sturen omdat ze geen medicijnen of ander medisch materiaal hebben om hen te behandelen.

buschauffeur

President Maduro wijt de economische problemen en schaarste in het land aan een economische oorlog, gevoerd door de rechtse oppositie met steun van de Verenigde Staten. Hij beschuldigt hen ervan bankbiljetten en levensmiddelen het land uit te smokkelen, met als doel chaos te veroorzaken en de regering ten val te brengen. De president sluit om die reden geregeld de grenzen met Colombia en Brazilië. De regering wilde niet reageren op de bevindingen van AP.

In zijn eindejaarstoespraak woensdag repte Maduro met geen woord over de aantijgingen. Wel kondigde hij de aankoop aan van een lading wapens en militair materieel uit China en Rusland. De president bombardeerde 2017 tot ‘het jaar van het militair-civiel verbond’ en liet weten dat op 14 januari een grootscheepse en landelijke militaire oefening plaatsvindt, waaraan zowel burgers als militairen deelnemen.

Voor Maduro is het essentieel het leger te vriend te houden. De voormalig buschauffeur heeft nog maar weinig steun onder de bevolking, en een jaar geleden won de oppositie een tweederdemeerderheid in het parlement. Venezuela heeft een geschiedenis van militaire staatsgrepen. Door de militairen grote financiële voordelen te geven, voorkomt Maduro dat zij zich aan de kant van de oppositie scharen. <