Luister naar

Het dak van Westminster lekt

Nieuws
Toen de Britse koningin woensdag het Hogerhuis binnenwandelde om het nieuwe parlementaire jaar te openen, was er eerst goed gekeken of er hier en daar geen gruis of zelfs bladgoud op de vorstin zou vallen. Ze zou immers de eerste niet zijn.
Evert van Vlastuin rd
donderdag 28 mei 2015 om 03:00
Het dak van Westminster lekt
Het dak van Westminster lekt ap / Ben Stansall

De staat van onderhoud van het parlementsgebouw is zorgelijk.

Londen

Adam Watrobski gaat een trap op, loopt door wat smalle gangetjes en opent dan een deur naar buiten. ‘Welkom op de meest vergeten plek van Londen’, glimlacht de architect, die al het onderhoudswerk van het parlement coördineert. Hier is een soort hofje, omsloten door gebouwen. Watrobski wijst op een klein kapelletje in het midden: St Ste­phen’s Chapel, gebouwd vanaf 1250. Het is een van de oudste delen van het huidige paleis van Westminster, waar beide huizen van het parlement zitting houden. Oorspronkelijk was het een paleis van de Angelsaksische koningen. De oudste delen van het complex stammen uit 1097. Rond St Stephen’s Chapel was een klooster, met open gangen. Tegenwoordig zit daar glas in. Het lijken mooie spitsboogramen, maar de architect schudt zijn hoofd. ‘Er is nooit een goede constructie gevonden. Het blijft behelpen.’ Hij laat zien wat hij met behelpen bedoelt. Met zijn nagel krabt hij langs het kalksteen van een boograam en schuurt er zonder moeite een laagje af. Heel veel kalksteen is verkruimeld, vooral door het regenwater. ‘Kijk naar de ornamenten onder aan de bogen. Daar is weinig van over. Het regenwater loopt daar naartoe en tast het beeldhouwwerk aan. De decoratie is het eerste wat je verliest.’

Hopeloos is het niet, zegt de architect. ‘We kunnen nieuwe stenen maken en die er in metselen, maar dat is intensief maatwerk.’ Veel metselwerk rond St. Stephen’s Chapel stamt uit de zestiende eeuw. Watrobski gaat weer een trap op, deze keer naar het dak, vlak onder de Big Ben. Boven de vergaderzaal van het Lagerhuis is een terras voor politici die even boven het gewoel van de wereldstad uit willen stijgen. Op het dak liggen betontegels, daaronder weer asfalt. En daaronder lekt het ‘verschrikkeljk’, zegt Watrobski. Oud is het dak niet, van na de Tweede Wereldoorlog. Het vroegere dak was verwoest door een bom die onder in de vergaderzaal belandde. Het dak aan de overkant, van Westminster Hall, is veel ouder. ‘Dat is in 1395 nog eens vernieuwd’, zegt de architect droog. Maar het heeft evenzeer een grondige renovatie nodig. Westminster Hall is een van de oudste delen

van het paleis van Westminster. De architect wijst op enkele pinakels op het dak; kleine rijk versierde torentjes. ‘Vanaf de grond ziet dat er schattig uit. Maar hier zie je dat ze, uit nood, allemaal met staal zijn ondersteund. Anders vallen ze om.’

vernis

En dit is het verhaal dat Watrobski telkens opnieuw afsteekt bij de vele trappen en gangen die het gebouw rijk is. Overal is schade door te laat ontdekte lekkage. En overal is er twijfel over renovaties die in het verleden zjn uitgevoerd. Watrobski gaat de trap af, naar de grote hal beneden. Central Lobby is een van de fraaiste plekken van het Britse parlementsgebouw. Het is een kruispunt van vier brede gangen. De ruimte stamt uit de negentiende eeuw en moest de macht en rijkdom van het Britse wereldrijk verbeelden.

beelden

De muren hangen vol met beelden van vorsten en vorstinnen. De beelden waren in de negentiende eeuw bewerkt met een vernis.

Daar kijkt Watrobski zuinig bij. ‘Elke dag komen hier duizenden mensen voorbij. Dat geeft vocht en stof. Door die vernis hecht zich dat aan die beelden. Ze zijn moeilijk schoon te krijgen.’ De koepel is afgewerkt met bladgoud. Tjdens een officiële gelegenheid vielen er eens stukjes goud af, vertelt de architect. Hij lacht er nog om. Het is zijn taak om te voorkomen dat dit nog eens gebeurt. Het dak lekt er trouwens ook, maar dat is geen nieuws. Op de vloer ligt een indrukwekkend rond mozaïek van kleine plavuizen. De cirkel is een verwijzing naar de eeuwigheid; de enige religieuze verwijzing in het gebouw. Watrobski wijst op de Latijnse tekst rond de cirkel: Zo de Heere het huis niet bouwt (Psalm 127).

Komende zomer gaan de tegeltjes er allemaal uit. Ze zijn versleten en sommige liggen los. De tegeltjes zijn 2,5 centimeter dik en liggen in de klei. Watrobski en zijn mensen hebben na lang zoeken en experimenteren een manier gevonden om de vloer opnieuw te leggen. Hier en daar in het gebouw zijn er al vloeren vernieuwd. Central Lobby is de kroon op het werk.

Na de Tweede Wereldoorlog – toen er veel schade moest worden hersteld– moet er onder bouwvakkers veel kennis over dit soort restauratie hebben bestaan. Hadden ze die ook maar op papier gezet, dan stond Watrobski nu niet zo vaak met lege handen. ‘Engeland kent veel oude gebouwen met vergelijkbare problemen. Maar geen van die gebouwen is zo groot als dit, met zo veel bouwstijlen en technieken. Veel methoden moeten we toch zelf ontwikkelen.’ Hj is wel vastbesloten het complex zo goed mogeljk aan een nieuwe generatie over te dragen. ‘Het staat op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Dit is dus niet zomaar een gebouw.’

kabels

Andrew Piper is opzichter van het renovatiewerk. Hj maakt zich vooral zorgen over wat er onder de vloeren zit, in de kelders. Hij pakt een paar van de honderden kabels die los langs het plafond hangen. Sommige zijn oud, maar vele zijn ook nieuwe internetkabels. ‘We hebben geen idee waar ze van zijn’, zegt Piper. ‘Ze kunnen honderden meters lang zjn. Het is ondoenljk om uit te zoeken waar ze voor dienen. Wat niet in de weg zit, blijft dus hangen. En als ik iets weghaal, hoor ik het wel als ergens iemand zonder stroom of telefoon komt te zitten.’ Het is vrucht van een domme werkwijze, vindt Piper. Als hijzelf een kabel of een buis trekt, komt daar een nummer op. In een groot boek valt na te lezen waar die kabel of buis voor dient. Maar tot kortgeleden bleven alle kabels en buizen anoniem. In deze kelders stond ooit de eerste airconditioning van Engeland, zegt Piper. In 1834 brandde een groot deel van het paleis van Westminster af. De herbouw werd in 1850 opgeleverd. Mét een klimaatsysteem. Piper: ‘Heel innovatief en tegelijk experimenteel.’ Sindsdien zjn alle installaties alleen maar uitgebreid, zeker sinds de komst van elektriciteit. Inmiddels hangen de kelders vrijwel vol met leidingen, met hier en daar smalle gangen om te lopen. ‘Veel buizen doen niets maar zijn blijven hangen toen er nieuwe systemen kwamen.’ Er zou dus best ruimte zijn om uit te breiden, maar dan is er eerst grote schoonmaak nodig. Zolang het gebouw in gebruik is, kan dat niet.

riool

Eigenljk is het te gek, zegt Piper: ‘Zo’n oud gebouw met zo veel voorzieningen.’ Alleen het riool voorziet nog altjd in de behoefte. ‘Dat werd in 1874 in groot victoriaans formaat gebouwd, in heel Londen, en voldoet nog altijd.’ Piper geeft al zes jaar lang leiding aan het langdurig onderhoud. Maar zolang het parlement in bedrijf is, is een grondige renovatie onmogelijk. Daarvoor zouden sowieso langere tijd alle systemen rond de drieslag ‘gas, water en licht’ moeten worden uitgeschakeld: verwarming, ventilatie en telefonie. Piper lacht. ‘Voor ons als ingenieurs is dit natuurljk geen moeilijke vraag. Wij zouden het parlement graag een paar jaar uit dit gebouw hebben. Maar ja, daarover beslist het parlement zelf.’ <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Amit Soussana op 29 januari kort na haar vrijlating door Hamas.

Ex-gijzelaar Hamas vertelt over seksueel misbruik tijdens 55 dagen van gevangenschap in Gaza

Voor het eerst heeft een vrijgelaten Israëlische gijzelaar openlijk verteld over seksueel geweld gepleegd door Hamas tijdens haar gevangenschap. Amit Soussana zegt onder meer seksueel te zijn misbruikt door haar bewaker.

Demonstranten dinsdagavond in Boedapest. Dit is de tweede keer dit jaar dat Hongaren in groten getale de straat opgaan.

Duizenden Hongaren de straat op om gelekt telefoongesprek in corruptieschandaal

Duizenden Hongaren hebben dinsdagavond gedemonstreerd tegen de regering. Aanleiding voor het spontane protest is een gelekt telefoongesprek, over hoe kabinetsmedewerkers een corruptieonderzoek hebben geprobeerd te dwarsbomen.

In Texas en Kansas vroegen veeboeren zich af waarom sommige van hun koeien ziek zijn: ze eten slecht, geven minder melk en hebben soms koorts en diarree.

Koeien en geiten in Amerika besmet met H5N1: gevreesde vogelgriep rukt weer iets verder op. Vijf vragen

Epidemiologen zijn zeer ongerust nu het vogelgriepvirus H5N1 in Amerika koeien en geiten heeft besmet en ze ziek lijkt te maken. Tegelijkertijd waarschuwen kenners voor overhaaste conclusies. Vijf vragen over dit virus.

Demissionair minister-president Mark Rutte krijgt een rondleiding door de wijk Dashilar tijdens een werkbezoek aan Volksrepubliek China.

Premier Rutte in zijn element op bezoek bij 'goede vriend China': 'Oekraïne was voor mij onderwerp nummer 1'

Oekraïne en de handelsrelaties, dat zijn de belangrijkste thema’s bij Ruttes bezoek aan China. Het meest was hij op dreef op de universiteit. Maar het is de vraag of zijn verhaal indruk heeft gemaakt op de Chinese overheid.

Sinds de trekkerdemonstraties van begin dit jaar wordt de ene na de andere maatregel ingetrokken of verwaterd.

Onder druk van boeren sneuvelt ene na andere groene ambitie van de Europese Unie

Na Europabrede boerenprotesten is de Europese groene revolutie tot stilstand gekomen en deels zelfs teruggedraaid. De gevolgen voor klimaat en milieu zijn aanzienlijk, en het einde van de contrarevolutie is nog lang niet in zicht.

Een van de verdachten van het bloedbad in de Crocus City Hall in Moskou wordt de rechtszaal in gebracht.

Onder Poetin is het taboe op martelen verdwenen, blijkt na het bloedbad in Moskou

‘Prima kerels!’, prees Dmitri Medvedev de agenten die vier verdachten van de terreuraanslag in Moskou oppakten. Maar de huidig ondervoorzitter van de Russische veiligheidsraad sprak met geen woord over de heftig toegetakelde verdachten.