Israël, van vijand naar geziene gast

Den Haag

Een winnende Israëlische judoka krijgt opeens wél de gouden medaille uitgereikt onder de klanken van het Israëlische volkslied en het vertoon van de vlag. Premier Benjamin Netan­yahu loopt glimlachend zij aan zij met sultan Qaboos, de heerser van Oman. En de Arabische Golfstaten spreken openlijk over de erkenning van Israël, zónder die ene grote voorwaarde: de erkenning van een Palestijnse staat.

Alles wijst erop dat de relatie tussen de Arabische landen en hun voormalige aartsvijand Israël in een rap tempo aan het veranderen is. Nog maar een jaar geleden moest de Israëlische judoka meedoen onder de neutrale vlag van de Internationale Judobond, officieel stelde hij niets voor; aan het afspelen van het Israëlische volkslied hoefde hij niet eens te denken.

‘Er zijn al heel lang contacten tussen de Arabische Golfstaten en Israël, maar nooit in het openbaar, want dat betekende gezichtsverlies’, zegt arabist Leo Kwarten. ‘Nu is dat opeens anders. Opiniemakers schrijven in kranten dat het tijd is voor vrede met Israël, omdat Iran de échte vijand is. Nou, wie dat vijftien jaar geleden schreef, belandde in het gevang of kreeg een schrijfverbod.’

campagne

Dat die columnisten nu opeens van mening veranderd zijn, is volgens Kwarten niet toevallig. ‘Die stukken zijn onderdeel van een campagne “van bovenaf”, om de publieke opinie klaar te stomen voor de nieuwe verhoudingen.’

Nu is kennelijk de tijd gekomen om die nieuwe verhoudingen openlijk te laten zien. De organisator van sporttoernooien in de Verenigde Arabische Emiraten laat weten dat Israëli’s voortaan gewoon meedoen, een Israëlische minister bezoekt een moskee in dat land. Premier Netanyahu laat zich fotograferen tijdens een officieel bezoek aan Oman – waarmee de contacten tot voor kort achter de schermen plaatsvonden.

drang

Dat Israël nu geen taboe meer is, komt mede door de manier waarop de Amerikaanse president Donald Trump opereert, zegt Kwarten. ‘Hij is het type leider met wie Arabische leiders uitstekend overweg kunnen. Trump stuurt zijn schoonzoon (Jared Kushner, red.) om met hen te praten. Familie is toch anders dan de minister van Buitenlandse Zaken. Dát begrijpen de Arabieren.’

‘Daarnaast is Trump pro-Israël én pro-Saudi-Arabië. Dat land ligt onder vuur wegens de moord op journalist Jamal Khashoggi, en kan die steun wel gebruiken. En zodra Trump zijn vredesplan voor het Midden-Oosten presenteert, zal het onverkwikkelijke overlijden van die man niet opwegen tegen de vrede in het beloofde land. Als Saudi-Arabië een partner bij die vrede wordt, gaat Trump echt geen straffen uitdelen voor die moord.’

Er is echter één groep die een hoge prijs betaalt voor de nieuwe verhoudingen in het Midden-Oosten: de Palestijnen.

Voor de Arabische landen lijkt de erkenning van een Palestijnse staat geen halszaak meer. Volgens Kwarten is de Palestijnse kwestie ‘een verloren zaak’.

‘De Arabische staten hebben geen geduld meer met de Palestijnen, die hopeloos verdeeld zijn tussen Hamas en Fatah. De talloze verzoeningspogingen leiden nergens toe. Nee, nu is Iran de bliksemafleider.’ <