Trump zet de deur wijd open voor Assad en Erdogan
Den Haag
De Amerikaanse president Donald Trump liet vorige week een schokgolf door de wereld gaan, toen hij bekendmaakte de ruim tweeduizend Amerikaanse soldaten terug te halen uit Syrië. Enkele honderden Franse en Britse soldaten blijven kwetsbaar achter. ‘Trump heeft zijn bondgenoten in hun hemd gezet’, zegt arabist Leo Kwarten.
‘Het is nog verre van rustig in Noordoost-Syrië, het gebied waar nu nog de Amerikanen zitten. ISIS spartelt tegen in het grensgebied met Irak, maar de grootste spanning komt vanuit Turkije’, aldus Kwarten. ‘President Erdogan kondigt al weken actie tegen de Koerden aan. Trump was in onderhandeling met de Turken, maar zet nu de deur wijd open. Eigenlijk zegt hij tegen Erdogan: doe wat je wilt.’
Het vertrek van de Amerikanen laat een machtsvacuüm achter in en rond Syrië. De Turken staan klaar om daarin te springen. Een andere, tweede partij die graag zo snel mogelijk het vacuüm opvult, is het Syrische leger van Bashar al-Assad, dat vrijdag claimde de noordelijke stad Manbij te hebben veroverd. President Erdogan is tevreden met de acties van het Syrische leger. Hij ziet de Koerdische YPG als een terroristische organisatie. Deze week werd bekend dat Turkije daarom ook al acties tegen de stad voorbereidde.
uitbreiden
Kwarten: ‘Voor zowel Erdogan als Assad is van belang dat de Koerden geen baat hebben bij het machtsvacuüm en hun grondgebied uitbreiden. De Koerden willen autonomie, maar het Westen zal dat niet steunen. Zij hebben de Koerden gesteund omdat er een gemeenschappelijk belang was: de strijd tegen ISIS.’ De Koerden onderhandelden de afgelopen maanden al met Damascus over autonomie. ‘Die gaan ze absoluut niet krijgen van Assad, maar er is wel degelijk onderhandelruimte. De Koerden kunnen bijvoorbeeld “eigen” burgemeesters krijgen in hun grote steden.’
geen militaire rol
Voor de Europese Unie ziet de arabist in de toekomst geen enkele militaire rol weggelegd, ondanks uitspraken van ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind (zie kader). Europa zal zich alleen nog politiek en diplomatiek met Syrië bemoeien. ‘De beste optie voor Europa is dat de Koerden met Assad zullen samenwerken in de strijd tegen ISIS. Europa is gebaat bij een krachtige partij die de strijd tegen ISIS kan voortzetten. De terroristen zullen namelijk tot de laatste man blijven strijden om de wederopbouw van Irak en Syrië te frustreren.’
Volgens Kwarten zal Europa uiteindelijk toch moeten vertrouwen op de Syrische president Assad. ‘Hij zal de buffer gaan vormen tussen de Koerden en de Turken, zodat ook de Koerden tegen ISIS kunnen blijven strijden. Assad zo verdedigen is niet fraai, maar wel de logische consequentie van het feit dat hij de burgeroorlog gewonnen heeft.’
Aan Europa is nu de taak hem diplomatiek en politiek te beïnvloeden. ‘Dat zal nog een klus worden, aangezien besloten is alle banden met Assad te verbreken – een grote fout. Toch zal Assad erkenning willen van het Westen. Europese landen zullen op termijn hun ambassades in Syrië heropenen voor een tegenprestatie: een Syrische samenwerking met de Koerden. Dat zorgt ervoor dat ISIS niet meer zal groeien en geen strijders meer naar het Westen stuurt voor aanslagen. Dat is – heel koud – het enige belang dat Europa nu nastreeft.’ <
Het kabinet moet bij andere Europese landen pleiten voor gezamenlijk militair ingrijpen in Syrië. Dat wil ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind. ‘We moeten de Fransen en Britten niet alleen laten staan. We kunnen onze zorgen uiten over hoe de Koerden na het vertrek van de Amerikanen gevaar lopen, maar die zorg is niets waard als we zelf niet willen ingrijpen.’ Voordewind stelt dat een verzameld Europees leger net zo afschrikwekkend kan zijn als de Amerikaanse aanwezigheid in de regio. Nederland zou dan zelf ook een militaire bijdrage moeten leveren. Volgens Voordewind ‘kan dat van alles zijn’, van het leveren van spullen tot bombardementen met F-16’s. ‘De precieze invulling laat ik aan de generaals. Ik kan niet in hun keuken kijken.’
