Met de opblaasboot naar Engeland oversteken
Calais, Dover, Hoek van Holland, Harwich: het zijn de frontlinies van de strijd van migranten om een beter bestaan te bereiken. De ene week trekken gammele bootjes die varen tussen de eerste twee plaatsen de aandacht, omdat de kustwacht moet uitrukken om opvarenden van de verdrinkingsdood te redden. De andere week zijn het de verstekelingen op een van de vele ferry’s naar Engeland die in het nieuws komen. Hoe strenger de controles op de ene route, hoe meer migranten op de andere. De ‘ongeziene’ methode om Engeland te bereiken neemt in de regio Rotterdam weer toe, liet burgemeester Aboutaleb van Rotterdam voor de zomer al weten.
In 2017 staken volgens de Franse autoriteiten nog slechts twaalf boten met migranten het Kanaal over. In 2018 waren dat er 78. Dit jaar wisten tot dusver al 95 boten, met in totaal 1016 opvarenden, de Engelse kust te bereiken. Nog eens zestig boten, met bij elkaar opgeteld 646 passagiers, werden onderschept of gered door de kustwacht.
Het aantal migranten dat de overtocht per boot waagt, neemt weliswaar rap toe, maar valt nog altijd in het niet bij de ‘klassieke methode’ om Engeland te bereiken: ongezien meeliften in de laadruimte van vrachtwagens of busjes die per veerboot of trein van Calais naar Dover reizen. Volgens de Franse justitie proberen iedere maand zo’n 2000 migranten op die manier in het Verenigd Koninkrijk te geraken.
Door strenge controles van de Franse grenspolitie bij veerbootterminals en de Eurostar-trein is die strategie een stuk minder kansrijk geworden. Steeds meer mensensmokkelaars gooien het over een andere boeg. Benodigdheden: een opblaasboot en een buitenboordmotor. Migranten betalen duizenden euro’s voor een plekje aan boord.
Volgens Claire Millot, vicevoorzitter van vereniging Salam, die opkomt voor de belangen van migranten in Calais en Duinkerken, is het wachten op een ramp. Dat er tot dusver vermoedelijk slechts drie opvarenden tijdens de overtocht naar Engeland zijn overleden, mag volgens Millot een wonder heten. ‘Nu de herfst voor de deur staat, gaat het onherroepelijk harder waaien. Als de zee onstuimig is, is de overtocht levensgevaarlijk.’
Het Kanaal is de drukste zeestraat ter wereld. Iedere dag passeren vijf- tot zeshonderd schepen de nauwe strook tussen Calais en Dover. ‘Het is alsof je een snelweg oversteekt’, zei een woordvoerder van de Franse kustpolitie in dagblad Le Figaro. De stuurlieden van de migrantenboten hebben vaak weinig ervaring en varen ’s nachts, en zonder lichten, om niet door de kustwacht te worden opgemerkt. Op de boten, die bedoeld zijn voor zes of acht mensen, zitten soms bijna dertig passagiers samengepakt.
Situatie bij Calais
Dat veel migranten hun leven wagen om aan de andere kant van de Noordzee te komen, is volgens Millot ten dele een gevolg van de beroerde omstandigheden waaronder ze in de omgeving van Calais leven. ‘De politie patrouilleert tegenwoordig om de dag. Ze verwijderen iedere tent waar niemand in ligt. Nog niet zo lang geleden konden migranten maanden op dezelfde plek blijven. Nu worden hun bezittingen keer op keer vernield.’
De Franse politie patrouilleert iedere nacht op zo’n tien plekken aan de Noord-Franse kust. ‘Als de politie met controles wil verhinderen dat er boten vertrekken, zullen ze de hele kustlijn tussen Calais en Duinkerken permanent moeten bewaken’, denkt Millot. ‘Er zijn geen vaste vertrekpunten en geen vaste aanmeerpunten. Ze kunnen overal opstappen, en ze varen gewoon rechtdoor, tot ze aan land zijn.’ ?
Hoek van Holland is traditioneel een plek waar ‘inklimmers’ actief zijn. Vanaf deze plaats is de reis het kortst (zes uur naar Harwich) en de veerboten gaan regelmatig, twee à drie keer per dag. Het aantal inklimmers in Hoek van Holland bereikte een piek in 2016. Sindsdien neemt het aantal af, volgens cijfers van de marechaussee.
Tegelijkertijd neemt in de regio Rotterdam als geheel het aantal inklimmers toe, liet burgemeester Aboutaleb in maart weten aan de gemeenteraad. Die toename kan voor een deel toegeschreven worden aan verscherping van de controles. Waar in het controlegebied van de marechaussee (Hoek van Holland en Europoort) tussen 2017 en 2018 het aantal inklimmers afnam van 770 naar 670, nam het aantal inklimmers in de gehele regio Rotterdam toe van 944 naar 1371. De marechaussee heeft meer middelen tot zijn beschikking gekregen, waaronder honden die speciaal getraind zijn om mensen op te sporen. Door de toegenomen controle op één plek, neemt de problematiek op een andere plek weer toe.
‘Uiteindelijk is het havengebied van Rotterdam de meest gewilde plek voor een oversteek’, zegt de woordvoerder daarover. ‘Het blijft een kat-en-muisspel.’