Nederland doneert zeker drie miljoen euro rechtstreeks aan dubieus regime Uganda

Kampala

Nederland investeert zeker 91 miljoen euro in het Oost-Afrikaanse land, schreef demissionair minister Kaag (Ontwikkelingssamenwerking) woensdag als antwoord op vragen van Tweede Kamerlid Anne Kuik (CDA). Het meeste geld gaat naar ngo’s, maar ten minste drie miljoen gaat direct naar het regime van zittend president Yoweri Museveni. ‘Het wordt gebruikt voor training en ondersteuning bij het tegengaan seksueel en gendergerelateerd geweld, het wegwerken van achterstanden bij de behandeling van rechtszaken en het bieden van rechtsbijstand aan vluchtelingen en gastgemeenschappen’, laat een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken weten.

Mensenrechtenactivist Erik van der Zanden en de Nederlandse vertegenwoordiger van de Ugandese oppositiepartij National Unity Platform Rebecca Naava betwijfelen of dit geld wel op de juiste plek terechtkomt. Zij horen de vreselijkste verhalen van gemartelde oppositieleden en proberen in Europa bewustwording te creëren over de misstanden in Uganda.

‘Vorige week maandag werd een oppositielid zelfs teruggevonden in het mortuarium, omdat men dacht dat hij dood was. Hij is er nog steeds vreselijk aan toe’, aldus Van der Zanden. Hij laat een filmpje zien waarop de 22-jarige Ssegawa Ronald verzorgd wordt in het ziekenhuis wegens zijn verwondingen. ‘Hij was meer dood dan levend. De helft van zijn tong is weggesneden, zijn nagels zijn eruit getrokken en twee vingers afgehakt. Hij is verbrand en geëlektrocuteerd. Dinsdag hebben de autoriteiten het ziekenhuis waar hij ligt afgesloten.’

verkiezingen

Het is al maanden onrustig in Uganda, waar op 14 januari verkiezingen plaatsvonden. De populaire politicus en leider van het National Unity Platform Bobi Wine nam het op tegen president Museveni, die al vijfendertig jaar aan de macht is. Vooral oppositieleden waren doelwit van politiegeweld, zoals op 18 en 19 november 2020 toen zeker 54 doden vielen door schoten van de politie bij protesten van de oppositie, zo bevestigde president Museveni zelf. Bobi Wine beschuldigt de regering van fraude en intimidatie bij de stembusgang en probeert de uitslag aan te vechten in de rechtszaal.

CDA-Kamerlid Kuik vindt het belangrijk om de ogen niet te sluiten voor de onrechtmatigheden in Uganda. Ze vindt dat de positie van donorland Nederland een verantwoordelijkheid geeft. ‘Het donorgeld kan als instrument gebruikt worden om voorwaarden te stellen. Iedereen ziet dat het ontzettend onrustig is in Uganda en dat oppositieleden worden mishandeld. Doordat we een financiële relatie hebben met Uganda is het geen optie om stil te blijven over de schending van mensenrechten.’ Het Kamerlid benadrukt dat ‘het soms tijd is om een statement te maken’.

Volgens Van der Zanden en de organisatie Freedom Uganda – een collectief van de Ugandese diaspora in westerse landen – gaat het zeker om honderd verdwijningen en minimaal tien gevallen van extreme marteling zoals die van Ronald. De Ugandese krant Daily Monitor onderzocht de vermissingen en kwam uit op zeker 47 verdwenen personen.

‘Laat ik duidelijk zijn, het is goed dat Nederland investeert in Uganda, maar stop met het direct geven van geld aan de overheid’, aldus Van der Zanden. Naava vult aan: ‘Er is een kleine groep die belang heeft bij de onderdrukking van de oppositie. Door direct geld te geven aan de Ugandese regering help je de gemiddelde Ugandees niet. Mensen voelen zich machteloos door de aanhoudende onderdrukking.’

Volgens een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken is er vooralsnog geen reden om aan te nemen dat de steun voor de JLOS niet goed terechtkomt. ‘Via een jaarlijkse review wordt het programma constant gemonitord.’ <