Vanavond op tv: Crisis op de oude dag
De regisseur volgde deze hoogbejaarden al langer. Voor de serie Uitgewoond, die de VPRO vorig jaar uitzond, filmde Schonewille de bejaarde bewoners van verzorgingshuis De Drie Hoven in Amsterdam tijdens een bewogen periode: het huis werd gesloten en de bewoners moesten verhuizen.
Na de serie bleef Schonewille de hoogbejaarden volgen: Map, Jan Carel, Hetty, Luda, Gerda, Miep en Suze. Toen de verhuisdozen goed en wel waren uitgepakt en Schonewilles ‘hoofdpersonen’ hun draai probeerden te vinden in de nieuwe omgeving, kregen ze te maken met de coronacrisis.
Zo gaat de gezondheid van de 103-jarige Map na de verhuizing snel achteruit. Ze heeft het daar moeilijk mee, want haar hele leven heeft ze nooit om hulp hoeven vragen.
Jan Carel komt levenslustig over. Maar deze ex-marinier, die in de Tweede Wereldoorlog op het schip De Tromp tegen de Japanners vocht, heeft de oorlog nooit achter zich kunnen laten. In de loop van de opnamen wordt hij getroffen door die onzichtbare vijand, het coronavirus.
Voor Gerda zijn de gebreken waar de ouderdom mee komt reden niet het levenseinde af te wachten maar het leven zelf te beëindigen. Een aantal dagen vóór haar zelfgekozen dood spreekt Schonewille over haar beweegredenen voor euthanasie. Achteraf spreekt ze erover met vriendin Miep, want Gerda wilde niet dat haar vriendinnen van tevoren wisten van haar besluit. Voor Gerda ook geen begrafenis of crematie; ze stelde haar lichaam ter beschikking aan de wetenschap.
Het verbod op bezoek en aanraken in coronatijd zorgde ervoor dat veel 80- en 90-plussers kennismaakten met videobellen. Zo konden ze tenminste enigszins contacten onderhouden.
De crisis maakt ook creatief. Op de verjaardag van Hetty verzamelt haar familie zich bijvoorbeeld op straat om voor haar te zingen. Ook hebben ze een hoogwerker geregeld. Daarmee verschijnen ze een voor een voor (o)ma’s open raam, wisselen een paar woorden en geven cadeautjes af.
De senioren in zorginstellingen betaalden al met al een hoge prijs voor het streven van de overheid om het aantal coronasterfgevallen zo laag mogelijk te houden. De meesten van hen houden er al rekening mee dat het leven zo kan worden afgesneden. Of ze overlijden aan de griep of aan het coronavirus, daarover maken de meesten zich niet druk. Bezoekjes van familie en vrienden geven daarentegen in die laatste fase kleur aan het leven en juist die moesten ze de afgelopen maanden noodgedwongen missen.
Uitgewoond: Achter gesloten deuren, vpro, npo 2, 22.10-23.30 uur