Luister naar

Coronacrisis gaat iets doen met privacy. Maar is dat erg?

Opinie
Vertrouwen op het gezond verstand is goed, maar toezicht is beter. Als je daarvan uitgaat in coronatijden, dan zou dat wel eens tot een veel intensievere (digitale) controle kunnen leiden dan nu. Maar de privacy dan?
donderdag 2 april 2020 om 05:00
Drones kunnen worden ingezet om te zien of niet te veel wandelaars er tegelijk op uit gaan, bijvoorbeeld naar het strand van Scheveningen.
Drones kunnen worden ingezet om te zien of niet te veel wandelaars er tegelijk op uit gaan, bijvoorbeeld naar het strand van Scheveningen. beeld anp / Remko de Waal

Uitzonderlijke tijden vragen bijzondere maatregelen. Met de wetenschap dat het coronavirus voorlopig ook onder ons zal blijven, is inzetten op maximale controle het gekozen scenario, zo zei premier Rutte in zijn historische televisietoespraak. Tot die maximale controle hoort inmiddels de inzet van een ‘intelligente lockdown’, zoals iedereen inmiddels heeft kunnen ervaren. Dus zo veel mogelijk binnen blijven, zeker bij koorts, minimaal anderhalve meter afstand houden en een samenscholingsverbod van meer dan drie personen in de openbare ruimte.

De meeste mensen hebben deze boodschap begrepen en gebruiken het gezond verstand. Maar als de maatregelen van kracht blijven en ingrijpender van aard worden, dan valt nog te bezien hoe braaf de burger de overheid zal willen volgen. Vertrouwen op het gezond verstand is goed, maar toezicht is beter.

De inzet van politie, boa’s of zelfs het leger- zoals elders gebeurt - is daarbij niet per se noodzakelijk. Intelligente handhaving is veel efficiënter en effectiever, en heeft daarom de voorkeur. Digitalisering is daarbij het toverwoord, te beginnen bij de opsporing.

Infrarood-camera’s kunnen worden ingezet om koortslijders te detecteren.

Inmiddels hebben het RIVM en vergelijkbare instellingen in Europa en daarbuiten goede ervaringen opgedaan met de inzet van slimme ‘track and trace’-technieken om de brandhaarden en het verloop van het verspreidingsgebied van het virus in kaart te brengen. Het verzamelen en verwerken van deze informatie gebeurt aan de hand van zogenaamde algoritmen, die met grote nauwkeurigheid het epidemiologische verloop kunnen voorspellen.

opsporingsmaatregelen

Naast de inzet voor volksgezondheidsdoeleinden kan deze bulkinformatie ook ingezet worden voor bijvoorbeeld opsporingsdoeleinden, zoals de opsporing van wetsovertreders van coronamaatregelen. De inzet van drones met camerafunctie door de hulpdiensten (politie en brandweer) is al gebruikelijk, en niet alleen onder dictatoriale regimes. Maar de functies van drones – al dan niet in combinatie - zijn legio: het signaleren van samenscholingen, het aanspreken van wetsovertreders, lichaamstemperatuurmeting, gezichtsherkenning zelfs met maskers op, etc.

onverantwoord gedrag

Zo kunnen infraroodcamera’s ingezet worden om koortslijders te detecteren en zonodig aan te spreken op hun onverantwoord gedrag. In combinatie met de inzet van een ‘locatie-app’ op de smartphone worden informatiestromen gekoppeld, en kunnen met behulp van kunstmatige intelligentie de geldende regels betrekkelijk eenvoudig worden gehandhaafd. Privacy-voorstanders zullen de inzet van dergelijke technologieën van overheidswege verwerpen, maar moeten zich realiseren dat de fysieke en informationele privacy geen absoluut recht is. De wetgever biedt immers de mogelijkheid om grondrechten, waaronder het recht op privéleven en informationele privacy, in te perken op een wijze die bij wet is voorzien.

Het parlement beoordeelt vervolgens of dergelijke inbreuken, waaronder de inzet van slimme detectiemiddelen, gerechtvaardigd zijn. En naarmate de gezondheidscrisis ernstiger dreigt te worden, wordt de inzet van slimme opsporingstechnieken urgenter. Daarbij is niet gezegd dat het individuele privacybelang niet belangrijk wordt geacht, maar wel dat het volksgezondheidsbelang en de maatschappelijke veiligheid bij de weging doorslaggevend is.

inbouwen waarborgen

Bovendien zouden bij de inzet van dergelijke technologieën verschillende waarborgen ingebouwd kunnen worden, waarbij de privacy zo minimaal mogelijk- alleen voor specifieke doeleinden - en voor beperkte duur wordt beperkt. En waar mogelijk het anonimiseren dan wel pseudonimiseren (niet direct herleidbaar zijn) van persoonsgegevens als uitgangspunt geldt.

En mocht er al sprake zijn van verwerking van herleidbare persoonsgegevens dan zijn daarbij de uitgangspunten van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) leidend. Met andere woorden: uitsluitend verwerking in overeenstemming met de wet.

Tevens moet het voor burgers duidelijk zijn hoe en waarom de persoonsgegevens worden verwerkt.

En tenslotte is de beveiliging, inclusief het toezicht op de gegevensverwerking, afdoende gewaarborgd. Kortom, digitale opsporing overeenkomstig de uitgangspunten van de Europese Privacy-verordening. <

Dit is een opiniebijdrage. De mening van de auteur is niet per se het standpunt van de redactie. Wilt u reageren? Stuur dan een brief (maximaal 200 woorden) naar opinie@nd.nl
Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Bij christelijke organisaties lopen geloof en werk soms op een ongezonde manier door elkaar.

Werken bij christelijke organisatie valt soms tegen: zalvende woorden maar onrecht blijft bestaan

Het Nederlands Dagblad besteedde aandacht aan manipulatie, machtsmisbruik in de evangelische wereld. Maar het probleem speelt ook bij andere christelijke organisaties, schrijft Ineke Evink van vakorganisatie CGMV.

Mark Rutte, Geert Wilders en Sigrid Kaag. We hebben deze drie soorten politici nodig. Sterker, we zijn zélf van dit soort types en gedragen ons er naar.

We zijn saai, moralist en boos. En zo zijn ook onze politici. Daarom kunnen ze lastig samenwerken

Wij Nederlanders lijken op Rutte, Kaag en Wilders. Frank van den Heuvel laat zien hoe het karakter van iedere Nederlander bij een van deze drie politici past.

Stel dat ‘doe dit, tot Mijn gedachtenis’ al begint op het land? Dat is dus niet: onderwerp de grond aan een regime van uitputting, tot Mijn gedachtenis.

Avondmaal en eucharistie beginnen in de grond, waar het krioelt van torren en wormen

Jezus zegt niet: spuit gif op de vrucht en het blad en dood in het voorbijgaan alles er omheen, tot Mijn gedachtenis. Theoloog en boer in opleiding Elsa Eikema stelt prikkelende vragen bij ons avondmaal.

Afbeelding

Hoe het lijntje tussen de Nederlandse Gereformeerde Kerken en Israël hersteld kan worden

De Nederlandse Gereformeerde Kerken knipten het 'officiële lijntje' met Israël door, maar zoeken tegelijkertijd naar een manier om toch verbondenheid te tonen. Lieddichter Ria Borkent doet een voorstel.

Behandeling in de gesloten jeugdzorg heeft geen enkele kans van slagen zolang het aan echte nabijheid van hulpverleners ontbreekt.

Staatssecretaris Van Ooijen en Kamerleden, zet jullie boosheid over gesloten jeugdzorg om in actie

Hoe kan het dat staatssecretaris Van Ooijen (VWS) zegt dat de gesloten jeugdzorg misschien maar wat langer open moet blijven? Maak liever meer vaart om goede alternatieven te vinden, betoogt Margot Ende-van den Broek.

De Duitse bondskanselier Scholz staat onder druk: welke wapens gaat hij Oekraïne leveren?

Bondskanselier Scholtz kan een andere keus maken en zo een moreel belangrijke daad verrichten

Komende paasdagen vinden in Duitse steden vredesdemonstraties plaats. De leuze is: ‘Nooit weer oorlog is nú’. Want nú wordt besloten welke wapens Duitsland aan Oekraïne levert. Hans Ester legt uit hoe gevoelig dat ligt.