Ik heb respect voor PSV’er Daniël Schwaab
Ik heb respect voor Daniël Schwaab. Momenteel meer dan voor Toon Gerbrands. Wie dat zijn? Schwaab is afgestudeerd Duits econoom, maar beter bekend als centraal verdediger van PSV. Gerbrands heeft carrière gemaakt als coach van volleybal- en schaatsploegen en als algemeen directeur van de voetbalclubs AZ en vandaag de dag van PSV. Beiden deden recent uitspraken over de ethische kant van het gaan voetballen in Qatar.
Probleem is dat er in het aan de Perzische Golf gelegen Qatar politiek en qua mensenrechten van alles mis is, maar dat de wereldvoetbalbond FIFA toch besloot er in 2022 het wereldkampioenschap te houden. Intussen stierven er bij de bouw van de benodigde stadions in Qatar naar schatting twaalfhonderd als een soort slavenarbeiders aangetrokken Nepalezen, Noord-Koreanen en Pakistani. Het is allemaal bekend, want er is heel wat over geschreven.
Wat Schwaab, Gerbrands en Ajax-directeur Edwin van der Sar daarmee te maken hebben? PSV en Ajax hebben onlangs in Qatar hun trainingskamp gehouden. Dat vond Schwaab niks: ‘Als ik zelf verantwoordelijk was, zou ik voor Spanje of Portugal hebben gekozen.’ Maar zo niet de beide voetbalbobo’s. Van der Sar: ‘Wij zijn geen politieke partij.’ En Gerbrands: ‘Nee, naar mensenrechtensituaties kijken we eigenlijk niet. Ik heb dat lang geleden achter me gelaten.’
verantwoordelijkheid sporters
Nu is er in dit soort kwesties haast sprake van een vast patroon. Zodra er een groot sportevenement wordt georganiseerd in een politiek zwaar omstreden land, komen de protesten los. Logisch, want zo langzamerhand weet iedereen dat sport en politiek niet helemaal van elkaar zijn los te maken.
Minder uitgekauwd lijkt me de vraag naar de vraag wat dan de verantwoordelijkheid is van de individuele sporters. Moeten zij over wat politiek is, altijd hun mond houden als er internationale wedstrijden in Rusland of China worden georganiseerd, bij WK-voetbal en trainingskampen in Qatar?
Uiteraard hebben ook sporters zo hun politieke overtuigingen. De meesten van hen zullen bovendien hechten aan hun vrijheid van meningsuiting. Er zijn klassieke voorbeelden dat van dat recht gebruik werd gemaakt. Mohammed Ali protesteerde tegen de Amerikaanse oorlog in Vietnam. Tommy Smith en John Carlos brachten in 1968 de black power groet tijdens de Olympische Spelen in Mexico-Stad.
‘In Qatar gaat het om mensenrechten.’
Er zijn ook recentere voorbeelden van sporters die een ‘statement’ maakten. Oud-voetballer van Barcelona en trainer Pep Guardiola tooide zich met een gele haarband als teken dat hij onafhankelijkheid voor Catalonië wil. Venezolaanse voetballers lieten merken dat zij hun president Maduro het liefst zagen opkrassen en plaatsmaken voor rivaal Juan Guaido.
mensenrechten
Maar uiteraard is het niet de bedoeling van sportevenementen dat de focus in plaats van op voetbal, atletiek of tennis op deze of die politieke kwestie komt te liggen. Het is vanzelfsprekend erg verleidelijk om overweldigende media-aandacht te gebruiken om dit of dat subjectieve politieke standpunt onder de aandacht te brengen. Maar natuurlijk is dat niet de bedoeling. Internationale sportorganisaties hebben daarom regels opgesteld om ontsporingen te voorkomen. Zo mogen binnen in stadions geen shirts met politieke teksten worden gedragen.
Maar in 2022 in Qatar gaat het niet om zomaar om een of ander politiek standpunt. Daar gaat het om mensenrechten, waaraan ook de FIFA, ook de KNVB, ook Ajax en PSV zich hebben verplicht. Duidelijk is dan ook dat de eerste verantwoordelijkheid voor de foute keuze voor Qatar niet bij de individuele trainer of voetballer ligt, maar bij de (inter)nationale sportorganisaties en voetbalclubs. Het Finse nationale elftal koos er bewust voor niet in Qatar te gaan trainen.
Maar als alles en iedereen het laat afweten? Dan mogen spelers best laten merken dat er belangrijker zaken in de wereld zijn dan voetbal. Vandaar mijn sympathie voor de voetballer Daniël Schwaab.
