Rusland zet kerken op de Krim onder druk
Drie maanden nadat Rusland de Krim bezet heeft, komen er steeds meer berichten over maatregelen die het functioneren van andere religieuze gemeenschappen dan de Russisch-orthodoxe belemmeren. Aartsbisschop Kliment Koesj van de Oekraïens-Orthodoxe kerk in Simferopol merkte hoe de kerk in de hoofdstad van de Krim opeens een maandelijkse huur kreeg opgelegd van 5154 euro, terwijl die vanaf 1995 in Oekraïne was vastgesteld op één symbolische hryvna (vijf eurocent). Het Fonds voor Gemeenschapseigendommen, eigenaar van de kerk en de kavel, stelt dat de huurprijs niet tegen de kerk is gericht, maar gewoon is berekend op het aantal vierkante meters en de locatie in de stad.
In Sevastopol probeert de Rooms-Katholieke Kerk al jaren het kerkgebouw terug te krijgen. De St. Clemens werd in 1911 gebouwd en in 1936 gesloten door de autoriteiten in de Sovjet-Unie. Sinds 2000 loopt er al een geschil met de Oekraïense staat voor het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. 'Nu de Krim Russisch is geworden, kunnen wij naar onze kerk fluiten', zegt een aartspriester tegen Forum 18, een Noorse instantie die religieuze vrijheid wereldwijd in de gaten houdt.
Ook moslims hebben het zwaar onder het Russische regime. Moefti Emiraly Ablajev zegt dat er nog maar drie moskeeën zijn teruggegeven door de overheid. De synagoge in de Joodse Keraimstraat in Simferopol is nog in handen van de staat, ondanks een belofte van Kiev in 2012 aan Knut Vollebaek, toen Hoge Commissaris van de OVSE, om het gebouw terug te geven.
De herdenking van zeventig jaar deportatie van de Krim-Tataren naar Siberië in maart is verhinderd door de nieuwe Russische machthebbers. Op 24 juni vielen dertig man van de Berkut (ex-leden van de mobiele eenheid van de voormalige Oekraïense president Janoekovitsj, nu in het uniform van de Russische veiligheidsdienst FSB) een madrassa binnen. In die school voor islamcatechese werden tieners verhoord.
Jehova's getuigen op de Krim klagen over fysiek geweld in diverse plaatsen. Op 28 april werd Sergej Martsenjoek in Jalta aangevallen. Ook zijn zwangere vrouw en dochter werden mishandeld, toen ze op straat baden. Op 1 juni werd de rooms-katholieke priester Ivan Katkalo in een kerkje op een militaire basis in Perevalnoje bij Simferopol, ernstig mishandeld. De priester vluchtte daarop naar Canada.
Opvallend is dat de protestantse kerken relatief met rust worden gelaten. Er is wat wrevel rondom bijeenkomsten van charismatische gemeenten, maar in het algemeen kunnen wij gewoon bestaan, zegt een voorganger tegen Forum 18 en het Amerikaanse weekblad World.
registratie
In maart veroverden Russische troepen het Oekraïense schiereiland de Krim. In mei annexeerde Rusland het gebied formeel, na een referendum. Nu bestaat de regio uit een Russische provincie met als hoofdstad Simferopol en een aparte stad, de militaire haven Sevastopol.
Ook de Russische wetgeving werd ingevoerd. Die heeft consequenties voor kerken, gemeenten, religieuze bewegingen en andere gelovigen op de Krim.
Twee belangrijke veranderingen in het kader van de Russische antiterrorismewetgeving zijn het verbieden van geschriften. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om teksten die de islamitische Krim-Tataren gebruiken en de geschriften van Jehova's getuigen. Een ander obstakel is de eis dat religieuze groeperingen zich moeten laten registreren. Die wet werd in april in de Doema, het Russische parlement, aangenomen, op 5 mei ondertekend door president Vladimir Putin en is sinds 1 juli van kracht. De registratie moet op 1 januari 2015 een feit zijn en de wet maakt onderscheid tussen kerken die al vijftien jaar bestaan en 'groepen', die aanzienlijk minder rechten hebben. Op de Krim zijn bijna 1800 religieuze gemeenten. Ruim de helft ervan is Russisch-orthodox