Geniale econoom of manipulator?
Zo ben je een geniale econoom en een gedoodverfd Nobelprijswinnaar, zo een dubieuze wetenschapper die zijn onderzoeksresultaten manipuleert. In de ogen van de Financial Times (FT) is Thomas Piketty het tweede. Journalist Chris Giles van de Britse zakenkrant controleerde eigenhandig enige berekeningen uit Pikettys bestseller Capital in the Twenty-First Century en stuitte op ongerijmdheden.
kloof
Piketty heeft op zijn minst grove fouten gemaakt, stelt Giles in zijn op internet gepubliceerde artikel. Maar misschien is het nog veel erger dan dat. De FT verdenkt de Franse econoom ervan dat hij selectief heeft gewinkeld in zijn onderzoeksdata, dat hij die data hier en daar heeft gemasseerd en soms zelfs verzonnen. Dit alles om de door hem gewenste uitkomst te verkrijgen: onweerlegbaar bewijs voor een groeiende kloof tussen arm en rijk.
Giles claimt dat zijn contra-analyse Pikettys hoofdtheorie ernstig verzwakt, zo niet compleet onderuithaalt. In tegenstelling tot wat Piketty in zijn boek beweert, is de kloof tussen arm en rijk in Groot-Brittannië de laatste dertig jaar helemaal niet gegroeid, meent Giles. Piketty lijkt soms getallen (per ongeluk of opzettelijk?) te hebben verwisseld. Ook roepen zijn rekenkundige bewerkingen van de ruwe data vragen op.
autonoom
Het FT-artikel op internet werd het startsein voor een heftig debat tussen voor- en tegenstanders van Piketty. Wat daarbij opviel: de breuklijn in de discussie liep vrijwel synchroon met de politieke scheidslijn tussen links en rechts. Op de beschuldigingen van de FT en Pikettys weerwoord daarop gingen de meeste commentatoren niet eens in. Degenen met socialistische sympathieën sprongen blind in de bres voor hun belaagde held, terwijl de kapitalisten in het publiek zich zonder aarzelen vol bloeddorst op het aangeschoten wild wierpen.
Die bijna instinctieve reacties bewijzen dat Piketty een uiterst polariserend boek heeft geschreven. De kernboodschap is dat groeiende inkomens- en vermogensongelijkheid een onstuitbaar autonoom proces is, dat alleen via een zeer progressieve vermogensbelasting kan worden tegengegaan. Piketty beweert dat de rijksten der aarde daardoor een steeds groter deel van de welvaart zullen opeisen ten koste van de midden- en onderklasse.
ongelijkheid
Piketty onderbouwt deze theorie met inkomens- en vermogensstatistieken uit meerdere landen, die tot wel 150 jaar terug gaan. Het is deze statistische onderbouwing die de FT nu in twijfel trekt. De krant kan Pikettys werk controleren, omdat al zijn onderzoeksgegevens op internet staan.
Piketty kreeg de beschuldigingen een dag voor publicatie onder ogen. In zijn weerwoord, dat de FT tegelijk met Giles artikelen online plaatste, reageert hij heel algemeen: Als ik iets te verbergen had, waarom zou ik dan al mijn onderzoeksgegevens online zetten? Tegenover persbureau AFP trok hij feller van leer. Hij noemde de beschuldiging in de FT belachelijk. De Financial Times suggereert dat dit stuk iets afdoet aan de conclusies die ik heb getrokken, maar het verandert daar niets aan. Ook na de FT-correcties is de ongelijkheid in de meeste landen namelijk toegenomen. Maar wel minder dan in zijn boek.