Concentratie zorg blijkt vaak nadelig voor patiënten
Het beleid van veel verzekeraars en ziekenhuizen is, specialistische zorg te concentreren. Dat zou tot betere kwaliteit leiden. Maar we weten helemaal niet of dat zo is, zegt Roland Bal, hoogleraar Bestuur en Beleid van de gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit.
Voor complexe ingrepen, zoals de behandeling van slokdarmkanker of HIV geldt: hoe groter, hoe beter. Onderzoek wijst uit dat grotere gespecialiseerde ziekenhuizen dan meer kwaliteit leveren, aldus Bal. Voor minder complexe ingrepen ontbreekt dat bewijs. Er is onvoldoende onderzoek naar gedaan.
voorbarig
In onderzoek wordt de kwaliteit van de zorg meestal gemeten aan de hand van het sterftecijfer. Maar volgens de onderzoekers van de Erasmus Universiteit, de Radboud Universiteit en het Nivel is het sterftecijfer lang niet voor alle aandoeningen relevant. Bal: Voor een minder complexe ingreep als een knie-operatie is het geen voor de hand liggende maatstaf. Dan moet je kijken of patiënten weer kunnen lopen. Dat soort onderzoek is er niet.
Dus concluderen de onderzoekers dat het voorbarig is, minder complexe specialistische zorg te concentreren in grote ziekenhuizen. Want er kleven ook grote nadelen aan. Patiënten en hun familie moeten vaak verder reizen. Bal: Daar komt nog bij dat oudere patiënten vaak diverse aandoeningen hebben, waarvoor verschillende artsen nodig zijn. Voor hun knie of heup moeten ze dan naar het ene ziekenhuis en voor diabetes of hartfalen naar het andere.
ervaring
Het is natuurlijk een goede zaak dat zorgverleners voldoende ervaring opdoen met behandelingen, zegt Maarten Ploeg van Diabetesvereniging Nederland. Dat kan heroperaties en complicaties voorkomen, daar willen patiënten ook voor reizen.
Hij vraagt zich wel af of dat bij elke aandoening geldt. Bij veelvoorkomende ziektes, zoals diabetes, wordt die ervaring bijna vanzelfsprekend opgedaan. Bovendien zijn behandelingen van chronische aandoeningen steeds meer met elkaar verweven, aldus Ploeg. Juist omdat diabetes en hart- en vaatziekten vaak samen voorkomen
aandacht
Ook Ruth Seldenrijk van de Nederlandse Patiënten Vereniging herkent de nadelen van de concentratiegolf. In de toekomst nemen de problemen zelfs verder toe door de groeiende groep ouderen die een beroep doet op de gezondheidszorg, verwacht hij. Bovendien is het merendeel van de ingrepen in een ziekenhuis niet complex. Daarom is er wat ons betreft onvoldoende reden om alle specialistische zorg te concentreren.
Volgens Bal is er nóg een reden om ziekenhuizen klein te houden. Kleinere ziekenhuizen kunnen patiëntgerichter werken. Er is meer aandacht voor de hele patiënt en niet alleen voor dat ene specialistische stukje, zoals dat bij grotere gespecialiseerde ziekenhuizen kan gebeuren.