De binnenstad blijft leven dankzij de koffiebar
Wordt het zon speciale Christmas Blend Espresso Roast, in plaats van eenMochaLight Frappuccino Blended Beverage? Of toch de vertrouwde PikePlace Roast? Ruim voor de opening van de nieuwste vestiging van Starbucks, onlangs in Deventer, stonden er voor de nog dichte deur al wachtende koffiefans in gedachten te nippen aan hun favoriete koffie.
Winkeliers en de horeca hebben het, in tegenstelling tot het groeiend aantal koffiebars, bepaald niet makkelijk. Sommige winkelpanden staan al lange tijd te huur en in arren moede wordt hier en daar maar kunst in de etalages tentoongesteld. En overal veroorzaken faillissementen, van boekhandels tot ketens als Expo (cadeaus) en Its (wit- en bruingoed en elektronica) pijnlijk lege plekken in het straatbeeld.
zonnige tijden
Het lage consumentenvertrouwen en de toegenomen verkoop via internet slaan overal toe. Voor koffieproducenten en uitbaters van koffiebars zijn het echter zonnige tijden. Volgens het FoodService Instituut Nederland is de verkoop via koffiebars als Starbucks, de Douwe Egberts-cafés en de vestigingen van de CoffeeCompany sinds het begin van de crisis in 2008 met twintig procent gestegen, naar een omzet van 128 miljoen euro dit jaar. En omdat ook de totale koffieconsumptie sinds 2005 toegenomen is, gaat de groeiende populariteit van koffiebars niet ten koste van de omzet van supermarkten. Daar namen de bestedingen wat betreft de koffiecategorie tussen 2009 en 2011 toe van 611 miljoen euro tot 726 miljoen euro in 2012.
Ook wij merken natuurlijk wel iets van de crisis, zegt Stefan Swart. Hij is algemeen directeur van de 22 Douwe Egberts-cafés en de 32 vestigingen van de CoffeeCompany, die in 2011 door Douwe Egberts overgenomen werd. Maar onze voorspellingen wat betreft de potentiële groei van onze markt blijken steeds weer overtroffen te worden. We begonnen in 1996 met een klein zaakje in de Leidsestraat in Amsterdam, maar op een gegeven moment bleek er alleen in Amsterdam al voldoende vraag voor tien zaken.
In het eerste kwartaal van 2013 verwacht Swart zes of zeven nieuwe cafés te openen en binnen enkele jaren hoopt hij tegen de tachtig vestigingen te hebben. Volgens hem profiteren de koffiebars onder andere van het feit dat consumenten de afgelopen jaren meer kwaliteitsbewust zijn geworden. Zeker bij voedingsmiddelen waarmee je een emotionele band kunt opbouwen, zoals koffie, vlees en whisky. Onze markt zie ik daarom zeker verder groeien. En die groei realiseren we vooral door verdere verdieping te geven, bijvoorbeeld door nieuwe smaken en aandacht voor het productieproces. Steeds meer mensen vinden de wereld achter de koffie net zo interessant als die van wijn.
witte raaf
Jan-Willem Grievink, directeur van het Foodservice Instituut Nederland, noemt de koffiebars dan ook een witte raaf binnen de buitenshuismarkt. Mensen gaan minder vaak naar restaurants, maar voor een relatief klein bedrag heb je ook in een koffiebar een ervaring buitenshuis. Je ontmoet er mensen, leest er de krant en er is draadloos internet.
Swart omschrijft de populariteit van koffiebars bijvoorbeeld bij zzpers die er hun laptop openklappen ook wel als de opkomst van de third place, naast het koffiegebruik thuis en op kantoor. En daar gaat het steeds meer om beleving.
Die creëert Douwe Egberts op een andere manier dan Starbucks, dat voornamelijk op stations gevestigd is. Wij zitten meer in de binnenstad en passen ons meer aan de omgeving aan. We restaureren panden in hun oorspronkelijke staat en zoeken personeel dat past bij het type klanten in een buurt. We zien de zelfstandige, creatieve koffiezaken dan ook als belangrijkste concurrenten, maar net als Starbucks helpen ook zij ons bij het versterken van de trend om buitenshuis koffie te drinken.
voordeel
Dankzij die trend vullen koffiebars de lege plekken op die andere ondernemers achterlaten. Volgens Locatus, dat gegevens over het winkellandschap bijhoudt, nam de leegstand in de detailhandel sinds 2010 toe van 5,5 tot 6,3 procent dit jaar. In 2011 was dat nog 6 procent.
Volgens Gertjan Slob, directeur Onderzoek, worden onder andere boekhandels, videotheken en cd-winkels hard getroffen terwijl het aantal kappers, nagelstudios en schoonheidssalons juist toeneemt. Maar terwijl ook telecomwinkels en supermarkten het nog steeds prima doen, gaat dat ten koste van bruin- en witgoedwinkels en zelfstandige bakkers en slagers.
De crisis heeft voor ons dan ook een voordeel, vertelt Stefan Swart van Douwe Egberts. Er komen namelijk mooie locaties vrij voor onze cafés.