s Werelds duurste benzine komt uit de Turkse pomp
De regering verhoogt de prijzen om het begrotingstekort te dichten en mijn tekort dan? klaagt de 42-jarige Birol Özkahraman. Hij betaalt sinds de afgelopen week meer voor elektriciteit, voor alcohol én voor benzine. Met 2,08 euro per liter heeft Turkije duurste benzine ter wereld.
Tot vorige week ging die twijfelachtige eer nog naar Noorwegen toe met 2,06 euro per liter. Maar na de laatste belastingverhoging mogen de Turken meer afrekenen bij de pomp. Met als groot verschil dat Noorwegen een van de rijkste landen ter wereld is met een gemiddeld inkomen rond de 55.000 euro. In Turkije ligt is dat rond de 11.000 euro.
prijsstijging
Özkahraman, werkzaam in de auto-industrie, weet het zeker, het blijft niet bij de stijging van de benzineprijzen. Deze verhoging wordt overal doorberekend. De prijzen in de supermarkt gaan omhoog, voor het schoolbusje van mijn zoon moet ik nu maandelijks al 35 lira (15 euro) meer betalen. Hij zucht. Ik krijg aan het eind van het jaar waarschijnlijk tien procent loonsverhoging naar de inflatie. Maar in werkelijkheid zijn de prijzen veel meer gestegen. Alles in dit land is duurder geworden. De inflatie wordt hier berekend op de prijs van een pingpongbal.
Met de belastingopbrengsten wil de Turkse regering het oplopende begrotingstekort terugdringen. Een veel beproefde manier van de regerende AKP. Met name alcohol is de afgelopen jaren onder het bewind van de islamitische AKP fors duurder geworden. Van een liter raki de nationale anijsdrank die na de laatste prijsstijging 32 euro kost, gaat maar liefst 65 procent naar de schatkist. Niet alleen alcohol, ook autos zijn duurder dan vorige week.
belastingen
De kritiek is groot. De auto-industrie vreest teruglopende verkopen, de toeristensector is bang dat de hoge alcoholprijzen toeristen afschrikken en economen waarschuwen voor de gevolgen van de inflatie die nu al rond de negen à tien procent schommelt. Ook Tusiad, de grootse ondernemersorganisatie, reageerde fel. De ondernemers vinden dat het totale belastingsysteem op de schop moet.
Het grote onderliggende probleem is namelijk dat er te weinig directe belastingen worden betaald. De zwarte economie is groot en belasting ontduiken is wijd verspreid, met name bij het midden- en kleinbedrijf. Met hoge taks op producten wordt dit verlies gecompenseerd. Ter illustratie: bijna zeventig procent van de totale belastingopbrengsten is afkomstig van indirecte belastingen. In de meeste OESO-landen ligt dit rond de dertig procent.
protest
Ook ingenieur Erkut Oyus (31) ergert zich aan de belastingpolitiek van de AKP. Ze zijn niet de enige regering die dit doen. Andere landen zoals Griekenland hanteren dezelfde methodes. Maar er is één groot verschil. Daar gaan mensen boos de straat op. Hier niet, iedereen accepteert het.
De Turkse consumentenbond hoopt daar volgende week bij een grote protestactie in het centrum van Istanbul verandering in te brengen. Volgens secretaris Mehmet Imrek is er van een billijk belastingsysteem geen sprake. De gewone man, de werker is de dupe van deze verhogingen. Maar mensen houden uit angst hun mond.