Luister naar

Jong weduwe: en dan sta je er alleen voor

Nieuws
Je staat midden in het leven en hebt een druk gezin. Dan moet je ineens afscheid nemen van je echtgenoot en sta je er alleen voor. Hoe ga je verder als jonge weduwe?
Annemarie Eversdijk Annemarie Eversdijk
zaterdag 28 juli 2012 om 05:40
Jong weduwe: en dan sta je er alleen voor
Jong weduwe: en dan sta je er alleen voor

Een groot huis in Streefkerk, op een paar meter van de Lek. Hier woont Wilma Donk (51) met vijf van haar acht kinderen. Naast het huis is het loon- en kraanverhuurbedrijf van haar man Teus. De naam van het bedrijf T. Donk is nog overal zichtbaar. Drie jaar geleden overleed Teus, na een kort ziekbed. Wilma bleef achter met haar gezin.

'Teus had last van een trombosebeen en liet zich onderzoeken in het ziekenhuis. Al snel werd duidelijk dat er iets met de lever aan de hand was. Het bleek alvleesklierkanker te zijn, waar niets meer aan te doen was. De ene dag had hij zijn werk nog gedaan, de volgende dag moesten we ons bezig houden met het naderende afscheid. Ineens kon hij het brood niet meer verdienen.'

Teus had een eenmanszaak en toen hij hoorde dat hij niet lang meer zou leven, moest direct geregeld worden dat het bedrijf ook op naam van Wilma kwam te staan. 'Hij wilde er een vennootschap onder firma van maken, zodat het bedrijf door kon gaan en ik inkomsten zou hebben na zijn dood. Teus was net bij een branchebijeenkomst geweest waar informatie werd gegeven over bedrijfsbeëindigingen. Hij wist daarom bij wie hijmoest zijn om van het bedrijf een v.o.f. te maken. Normaal gesproken gaan daar maanden overheen, maar deze man regelde het binnen drie weken voor ons. Ik vond dat heel bijzonder; op het juiste moment ontmoetten we de juiste mensen. Want toen dat geregeld was, viel er een last van Teus af en kon hij zich richten op het afscheid.'

omkeer

Vanaf het moment dat Teus hoorde dat hij alvleesklierkanker had, heeft hij nog twaalf weken geleefd. Zijn conditie ging snel achteruit. De acht kinderen werden meteen op de hoogte gesteld dat hun vader niet beter zou worden. 'Over zijn geloof kon hij niet zo goed praten, mede doordat hij opgevoed was in de gereformeerde gemeente in Nederland. Hij was een echte binnenvetter. Hij zag ook ontzettend tegen de dood op. Het is ook niet niks, het duurt wel even voordat je zover bent dat je de wereld loslaat, en dat je zeker weet dat je bij God mag komen. Toch was er een omkeer tijdens het ziekteproces. Er kwam een moment dat hij zich over durfde geven, dat hij geloofde dat hij bij de Here Jezus mocht komen. Vanaf toen werd hij veel rustiger.'

En dan ineens, na een slopend ziekbed van twaalf weken, sta je er als moeder van acht kinderen in de leeftijd van 8 tot 28 alleen voor. Wilma: 'Dat is best pittig. In het begin kwam er niks uit mijn handen. Drie weken lang niet. Ik liet alles gebeuren. Als de kinderen vroegen of ze op de computer mochten, zei ik ja. Als ze snoep wilden, zei ik ja. Wilden ze een filmpje kijken, dan vond ik dat best. Ik had geen idee wat ik 's avonds wilde eten en greep maar terug op de frituurpan. Ik hoorde de kinderen niet eens, zo was ik in mezelf gekeerd. Alle structuur uit het gezin was verdwenen in de korte tijd dat Teus er niet meer was. Totdat ik na drie weken ineens zag wat er gebeurde. Dat wilde ik niet. Ik besefte dat het zo niet goed zou komen. Ik heb een grote bak aardappels gepakt en ben die gaan schillen. En ik begon weer structuur aan te brengen, proberen het gezin zo te draaien zoals daarvoor.'

buitenwereld

Het contact met de buitenwereld ervoer Wilma de eerste tijd ook als moeilijk. 'Ik wilde niet laten zien dat ik verdriet had, wilde me groot houden. Maar het was dubbel. Als ik boodschappen ging doen, wilde ik niet dat mensen me aanspraken, bang om te moeten huilen. Maar als mensen niets zeiden, vond ik dat ook niet fijn. Het is eigenlijk een gevecht met jezelf.'

Wilma ging nergens meer naar toe. Ze maakte de keuze om zo veel mogelijk thuis te zijn voor de kinderen. 'Met Teus had ik altijd de afspraak dat er altijd iemand van ons thuis zou zijn. Ik werkte niet, dus dat kon ook. Maar nu kon ik doordat Teus er niet meer was, helemaal niet meer weg. Dat wilde ik niet.'

chronisch tijdgebrek

Lichamelijk kreeg ze allerlei kwalen na het overlijden van haar man. Ze had geen weerstand en was steeds ziek. 'Ik had ook chronisch tijdgebrek en was verschrikkelijk moe.' Het huishouden kon ze niet bijhouden en via de kerk kreeg ze een hulp. Ook zocht ze een maatschappelijk werker waar ze tegenaan kon praten. 'Toen Teus er niet meer was, had ik niemand waar ik mijn dagelijkse beslommeringen mee kon delen. Tegen je kinderen kun je niet alles zeggen en ik miste het om mijn verhaal te kunnen doen. Het hielp mij om een keer in de week te praten tegen een pastoraal maatschappelijk werker. Ik kon alles tegen haar zeggen; zij kende niemand en ik hoefde niet bang te zijn dat ik iemand voor het hoofd stootte met mijn verhaal.'

Ieder kind gaat weer anders om met het verdriet. Een van de kleinere kinderen nam na het sterven van Teus direct de vaderrol op zich, voelde zich verantwoordelijk voor zijn kleinere broertje en zusje. Dat wilde Wilma niet. 'Het is moeilijk om een kind daarin af te remmen, want de bedoeling is goed en je wilt het kind niet op zijn hart trappen. Een dochter houdt haar verdriet lang verborgen. Ze doet stoer en gek en praat niet over haar gevoelens; maar dan ineens gebeurt er iets en knalt alles eruit.'

voor mezelf zorgen

Wilma sloot zich aan bij de vereniging Samen Alleen, een christelijke vereniging voor mensen die op jonge leeftijd weduwe of weduwnaar zijn geworden. 'Ik was bang dat de kinderen geen gelukkige jeugd hadden, nu ze geen vader meer hadden. Ik had de neiging om mijn leven helemaal in te richten op de kinderen; voor hen zorgde ik voor leuke dingen, maar voor mezelf niet meer. Ik kreeg het advies om eerst goed voor mezelf te zorgen en dat het dan ook met de kinderen beter zou gaan. Ik heb daarom moeten leren tijd voor mezelf in te plannen. Dat doe ik door naar de bijeenkomsten te gaan van Samen Alleen. In hetbegin was dat confronterend. Je ontmoet allemaal mensen die in dezelfde situatie zijn als jij. Maar het is fijn om met lotgenoten te praten.'

Financieel ging het gezin er flink op achteruit toen Teus er niet meer was. Wilma moest weer aan het werk voor extra inkomsten. In het bedrijf van haar broer doet ze nu twee dagen administratief werk. 'Ik was er in het begin onzeker over. Ik had al die jaren dat ik getrouwd was niet buitenshuis gewerkt. Bovendien kon ik me nauwelijks concentreren door alles wat er gebeurd was. Ik vroeg om het lichtste baantje dat er was. Ik heb moeten leren accepteren dat de kinderen dan een tijdje alleen thuis zijn. En het blijkt dat dat best kan.'

waarom-vragen

Haar geloof houdt Wilma op de been. 'Ik zou niet weten hoe ik hiermee om moest gaan als ik niet geloofde, als ik niet wist dat God ons leven leidt. Ik heb wel waarom-vragen. Waarom is dit gebeurd? Het zal wel ergens goed voor zijn, maar waarvoor weet ik niet. Wel weet ik dat God de wereld in zijn hand heeft. Dat Hij erbij is in alles en dat ik alles bij Hem mag brengen.'

Toch kan ze inmiddels ook weer genieten van dingen. 'Als de zon schijnt en ik buiten zit en de vogels zie, kan ik oprecht blij zijn. Soms als ik het moeilijk heb, ga ik een eind lopen. De storm in je hoofd verdwijnt dan vanzelf.'


'Juist in emotionele situaties mis ik hem'

'Ik wist dat mijn man zou overlijden, dat ik alleen zou komen te staan. Ik had me erop voorbereid; ik had me goed ingelezen. Met mijn man heb ik er uitgebreid over gepraat en we hadden van alles geregeld voor na zijn dood. Maar toen het moment daar was, was het zo totaal anders dan ik gedacht had. Het alleen- zijn moet je echt beleven om te weten wat het is.'

Lianne van Voorst (44) uit Tholen verloor haar man vierenhalf jaar geleden aan een hersentumor. Samen met twee zoons van toen 12 en 14 bleef ze achter. Ruim twee jaar was haar man ziek. Het was een periode die Lianne en haar man Cees ervoeren als heel waardevol. Na een operatie en bestralingen knapte Cees eerst behoorlijk op, waardoor hij zich goed voelde en zelfs weer gedeeltelijk aan het werk kon als metaalbewerker. 'We bereidden ons voor op de tijd die komen zou. We regelden de voogdijschap over de kinderen, spraken over zijn levenseinde en begrafenis en regelden klussen rondom het huis. Tijdens onze laatste vakantie leerde hij de jongens hoe ze de vouwwagen het beste op konden zetten.'

Het werd ook een periode waarin het geloofsleven van Lianne en Cees werd verdiept. 'Voordat Cees ziek werd, deden we alles netjes zoals het hoort. Twee keer naar de kerk, Bijbellezen, bidden. Maar veel deden we ongemerkt voor de vorm. Toen Cees ziek werd, veranderden we. God liet ons zien wat écht belangrijk is in het leven, namelijk een levende relatie met God. We hadden altijd gebeden, maar nu met ons hart.'

Nu ze alleen is, mist ze vooral de sterke schouder die ze vroeger had als het moeilijk had. 'Ik kan goed alleen zijn. Maar wat ik moeilijk vind is dat ik niet meer kan vragen wat Cees ergens van vindt; bijvoorbeeld welke vervolgopleiding de jongens zouden kunnen kiezen. Juist in emotionele situaties mis ik mijn man.'

Het alleen opvoeden van de kinderen is moeilijk. 'Veel mensen zeggen vaak: ,,Gelukkig heb je de kinderen nog thuis''. Dat is waar, ze zorgen voor regelmaat in je leven en geven veel praktische hulp. Maar bij alle zorgen en problemen met de kinderen sta je er alleen voor. Je bent de enige die verantwoordelijk voor hen is.'

Binnenkort vervalt haar nabestaandenuitkering vanwege het feit dat de jongste zoon 18 wordt. Lianne is daarom weer aan het werk gegaan als zorgassistent. 'Ik heb het niet breed, maar ben nooit een dubbeltje tekortgekomen. Ik mag ook een beroep doen op de diakonie als dat nodig is. Daar schaam ik me niet voor. Ik geniet van het werk, ik heb nooit eerder in de zorg gewerkt en er gaat een nieuwe wereld voor me open.'

Lianne gaat gerust alleen naar een camping. 'Ik heb er dan ook geen last van als ik daar andere, complete gezinnen ontmoet. Ik kan goed omgaan met het gemis. Maar soms komt het verdriet heel heftig naar boven. Zoals pas, toen mijn fiets werd gestolen. Het was een fiets die ik van het laatste pensioengeld van Cees had gekocht. Toen dat gebeurde, was ik totaal van de kaart.'

Lianne ervaart dat God haar leven als weduwe leidt. 'Het is beslist niet gemakkelijk om alleen te zijn, maar levend met Hem valt het ook vaak mee.'


Samen Alleen

Vijftien jaar geleden werd de christelijke vereniging Samen Alleen opgericht. De vereniging is bedoeld voor lotgenotencontact tussen christelijke weduwen en weduwnaars tot ongeveer 60 jaar. Bestuursvoorzitter Dick Westeneng (51): 'Er is ook een vereniging Herkenning, voor oudere lotgenoten. Maar omdat weduwen en weduwnaars met kinderen thuis weer tegen andere problemen aanlopen dan oudere lotgenoten, hebben we daar een aparte vereniging voor opgericht.'

De vereniging organiseert twee keer per jaar bezinnende bijeenkomsten waarvoor een spreker wordt uitgenodigd. Dat kan gaan over een pastoraal onderwerp, een onderwerp dat gerelateerd is aan hulpverlening of rouwverwerking, maar het kan ook iets praktisch zijn, bijvoorbeeld een notaris die uitleg geeft over hoe je bepaalde dingen regelt. Daarnaast regelen de leden onderling regelmatig uitstapjes, waarbij het draait om het ontmoeten van elkaar. 'Er zijn dingen die je niet in je eentje doet, zoals een fietstocht', zegt Westeneng die ruim negen jaar geleden weduwnaar werd en achterbleef met vijf kinderen. 'Door deze uitjes doe je dat soort dingen wel en het is fijn om met lotgenoten te praten.'

Westeneng benadrukt dat Samen Alleen geen relatieclub is. 'Mensen die op zoek zijn naar een relatie moeten niet bij ons zijn, dat mag niet het doel zijn om lid te worden. Het gaat om de ontmoeting met lotgenoten.'

> samenalleen.nl


De Jonge Weduwe

Dit jaar richtte Petra van Rij de algemene stichting De Jonge Weduwe op. Van Rij is de weduwe van zeezeiler Hans Horrevoets, die tijdens de Volvo Ocean Race in 2006 verongelukte. Ze schreef het boek Gisteren was alles nog goed (uitg.Nieuw Amsterdam 2012) over het rouwproces. Stichting De Jonge Weduwe zorgt voor praktische hulp voor weduwen met jonge kinderen en ook voor de nodige ontspanning.

> dejongeweduwe.nl

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Kleine bedrijven zouden weleens meer kunnen bijdragen aan duurzaamheid, dan ze in enquêtes aangeven.

Kleine bedrijven minder duurzaam dan grote? Waarschijnlijk práten ze er minder over

Johan Graafland stelt dat kleine bedrijven achterblijven in duurzaamheid (ND 23 maart). Dat waagt ondernemer Henk Broekhuizen op basis van zijn eigen ervaring te betwijfelen.

Opinie

De lente is een tijd van vernieuwing en daar kunnen wij een voorbeeld aan nemen

De lente is een tijd van transformatie. Laten wij daarin de natuur volgen, en zelf ook transformeren, schrijft de Afghaanse dichter en schrijver Abdul Basir Shafaq.

Bij christelijke organisaties lopen geloof en werk soms op een ongezonde manier door elkaar.

Werken bij christelijke organisatie valt soms tegen: zalvende woorden maar onrecht blijft bestaan

Het Nederlands Dagblad besteedde aandacht aan manipulatie, machtsmisbruik in de evangelische wereld. Maar het probleem speelt ook bij andere christelijke organisaties, schrijft Ineke Evink van vakorganisatie CGMV.

Mark Rutte, Geert Wilders en Sigrid Kaag. We hebben deze drie soorten politici nodig. Sterker, we zijn zélf van dit soort types en gedragen ons er naar.

We zijn saai, moralist en boos. En zo zijn ook onze politici. Daarom kunnen ze lastig samenwerken

Wij Nederlanders lijken op Rutte, Kaag en Wilders. Frank van den Heuvel laat zien hoe het karakter van iedere Nederlander bij een van deze drie politici past.

Stel dat ‘doe dit, tot Mijn gedachtenis’ al begint op het land? Dat is dus niet: onderwerp de grond aan een regime van uitputting, tot Mijn gedachtenis.

Avondmaal en eucharistie beginnen in de grond, waar het krioelt van torren en wormen

Jezus zegt niet: spuit gif op de vrucht en het blad en dood in het voorbijgaan alles er omheen, tot Mijn gedachtenis. Theoloog en boer in opleiding Elsa Eikema stelt prikkelende vragen bij ons avondmaal.

Afbeelding

Hoe het lijntje tussen de Nederlandse Gereformeerde Kerken en Israël hersteld kan worden

De Nederlandse Gereformeerde Kerken knipten het 'officiële lijntje' met Israël door, maar zoeken tegelijkertijd naar een manier om toch verbondenheid te tonen. Lieddichter Ria Borkent doet een voorstel.