Regering Portugal valt door geldcrisis
José Socrates, de socialistische premier van Portugal, zat de afgelopen maanden meer in Brussel dan in Lissabon. Onder toeziend oog van Angela Merkel stelde hij daar zijn vierde pakket bezuinigingen binnen één jaar op met het doel om Portugal weer geloofwaardig te maken voor de financiële markten.
De vraag of dat zou zijn gelukt is niet interessant meer omdat de Portugezen zelf gisteren het geloof in hun leider hebben opgezegd. De grootste oppositiepartij, de centrumrechtse sociaaldemocratische PSD, die S?crates bij voorgaande besnoeiingen nog het voordeel van de twijfel gunde, trok gisteren een rode streep en weigerde de voorstellen te steunen. S?crates, die vanaf 2009 regeert met een minderheidskabinet, kondigde eerder deze week aan dat hij zou opstappen als zijn nieuwste snoeipakket geen politieke steun kreeg.
De leider van de conservatieven, Pedro Passos Coelho ruikt de overwinning (in de peilingen is hij een zekere winnaar) en zegt dat Portugal een nieuwe aanpak en nieuwe leiders nodig heeft. Hij verwijt de premier 'ontrouw aan het land' omdat hij doet wat Brussel wil zonder eerst met zijn eigen parlement te overleggen. Socrates had vorige week, voorafgaand aan de financi?le top in Brussel, een bezuinigingplan bekendgemaakt dat opnieuw hard ingrijpt in het leven van de Portugezen. Het plan is erop uit het begrotingstekort binnen twee jaar terug te dringen tot twee procent. Hiervoor moeten de burgers op alle fronten inleveren. Anders dan in eigen land oogstte het plan bij de EU veel lof.
Oppositieleider Passos Coelho verwoordt wat de Portugezen al veel langer vinden. Zij voelen zich de dupe van een financiële crisis die buiten hen omgaat. De groei van de economie stagneert en die is zelfs weer in een recessie beland. Met een werkloosheid van boven de elf procent, een minimumloon van 485 euro, de btw die is verhoogd naar 23 procent en lonen die met vijf procent zijn verlaagd, haken heel veel Portugezen af. Stakingen en straatprotesten zijn aan de orde van de dag. Vooral jonge Portugezen pikken het niet langer.
noodfonds
De politieke crisis heeft tot direct gevolg dat Portugal op korte termijn als derde EU-land (na Griekenland en Ierland) een beroep moet doen op het Europese noodfonds. Lenen op de particuliere geldmarkten wordt onmogelijk voor een land zonder regering. Afgelopen week moest Portugal al bijna acht procent rente neertellen voor leningen op staatsschulden.
Het lijkt erop alsof de oppositie zich bij voorbaat neerlegt bij een reddingsactie door de EU en het IMF. Het land zal zich dan in ieder geval kunnen bevrijden uit de al maanden durende wurggreep van de financiële markten. Bronnen in Lissabon verwachten dat president Cavaco Sila mogelijk voor juni nieuwe verkiezingen uitschrijft.