Soevereiniteit
De conclusie uit al die debatten was een eenvoudige. De Grondwet schrijft nu eenmaal voor dat internationale afspraken altijd voorrang hebben boven nationale wetgeving. En dus is dat hele begrip 'nationale soevereiniteit' niet veel meer dan een loos begrip. Naar believen komt alles in aanmerking voor internationale samenwerking.In de jaren tachtig leek het nog zinnig om met het begrip 'soevereiniteit' een aantal onderwerpen af te schermen van internationale samenwerking. Ook de samenwerking in de Europese Gemeenschappen speelde zich alleen af op economisch vlak.
In de jaren negentig is dat allemaal veranderd. Nu is geen enkel thema meer 'veilig' tegen de tendens van ,,het delen van soevereiniteit''. Nederland heeft in dat kader een vooraanstaande rol gespeeld bij het opstellen van twee Verdragen: dat van Maastricht in 1991 en dat van Amsterdam in 1997. Europa is allang niet meer alleen een samenwerking op economisch gebied.Buitenlands beleid, justitie, belastingen. Alles komt tegenwoordig in aanmerking voor inbreng in vooral de Europese samenwerking.
In dat opzicht is de Top van Tampere niet veel meer dan een volgende stap in een al langer bestaande ontwikkeling. Toch is daar eind vorige week wel wat bijzonders gebeurd.Jarenlang werd er wal lacherig gedaan over Europese samenwerking inzake justitie en binnenlandse zaken. Er was wel een speciale ministerraad voor, maar wegens gebrek aan aansprekende resultaten was er niet veel belangstelling. De verschillen in nationale rechtsordes waren te groot om veel samen op te doen, zo werd gedacht.
Maar de praktijk achterhaalde de leer. Hoezo zijn zaken als strafrecht en asielbeleid bij uitstek onderwerpen die achter de dijk van de nationale soevereiniteit gehouden moeten worden? Dat kan na de invoering van de euro helemaal niet meer.In dat opzicht viel zaterdag op, dat de Nederlandse regering nogal dubbelzinnig had geopereerd op de Top van Tampere.
Ten aanzien van het asielbeleid had ons land de voet op het gaspedaal. Er werden dankzij voortvarend Nederlands onderhandelen in de afgelopen maanden vergaande afspraken bereikt. Op de andere onderwerpen in Tampere werd ook het nodige bereikt. Maar dan met Nederland in de rol van remmer in vaste dienst. Argument: niet te veel, niet te snel, want dat komt al gauw in strijd met elementen van nationale soevereiniteit.
Desniettegenstaande is er een indrukwekkende lijst van taken opgedragen aan de Europese Commissie. Let wel, terwijl de Commissie tot voor kort zich helemaal niet op het terrein van justitie mocht begeven. En dus zal er de komende jaren een grote hoeveelheid Europees beleid worden ontwikkeld op een voor de Unie nieuw beleidsterrein.