VVDers vrezen plek in oppositiebankjes
DEN HAAG - Het zit Mark Rutte niet mee. Elke werkdag zet hij zich blijmoedig aan zijn videoboodschap Beschuit met Mark, hij reist stad en land af, maar de media hebben alleen oog voor Wouter Bos en Jan Peter Balkenende. ,,Rutte is als nieuwe lijsttrekker nog onbekend bij het grote publiek, geeft zijn woordvoerder Friso Fennema toe. ,,Dat maak je in een paar weken niet goed.
Campagnestrategen, zelfbenoemde experts en ook enkele VVD-fractieleden uitten openlijk kritiek op de VVD-lijsttrekker. ,,Het imago van Rutte is te flets, vindt imagospecialist Albert Roele. ,,Hij schiet tekort. Roele vindt dat Rutte moet worden vervangen door Rita Verdonk, de nummer twee. Met haar aan het roer zouden de liberalen volgens Maurice de Hond enkele zetels meer halen.
Ton Elias, communicatiedeskundige en 23e op de VVD-kieslijst, ergert zich enorm aan dergelijke adviezen. ,,Wacht de tv-debatten maar af. Daar zal Rutte bij zitten en hij zal het goed doen. Dan kijken drie miljoen mensen. Van de kiezers heeft 46 procent zijn keuze nog niet gemaakt. Er ligt dus nog een enorm potentieel aan zetels.
De VVD heeft 26 zetels in de huidige Kamer en de partij schommelt in de peilingen rond de 23. VVD-erelid Henk Vonhoff vreest dat zijn partij regeringsdeelname kan vergeten. ,,Dit zijn verkiezingen zoals ooit met Romme en Drees, in de jaren vijftig. Tijdens de verkiezingen laten ze flinke tegenstellingen zien en daarna gaan ze gewoon met elkaar regeren. Voor CDA en PvdA geldt in 2006 hetzelfde. ,,Dit is de opmaat voor de oppositie. Een alternatief voor een CDA/PvdA-coalitie is er niet.
Het probleem met de VVD is dat de partij té veel gezichten heeft, zegt Jan Kleinnijenhuis, hoogleraar communicatiewetenschappen aan de Vrije Universiteit. ,,In het algemeen bepaalt de lijsttrekker het gezicht van de partij. Maar daarin is Rutte niet geslaagd. Henk Kamp en Rita Verdonk, VVDers met duidelijke themas, krijgen zelfs meer aandacht. Bovendien slagen de liberalen er niet in een duidelijke politieke tegenstander te creëren. ,,Het CDA doet er van alles aan om te voorkomen dat de VVD nieuwswaardig wordt. En dat lukt ze uitstekend.
Inderdaad, Mark Rutte kan ideeën lanceren, boude uitspraken doen (De EU moet de onderhandelingen met Turkije stopzetten of Het gedrag van Balkenende is potsierlijk) en voor de zoveelste keer beweren dat hij en Verdonk echt op één lijn zitten, niemand die reageert. Kleinnijenhuis: ,,Het nieuws is dat de PvdA het gaat afleggen tegen het CDA. En als je, zoals de VVD nu, eenmaal negatief in het nieuws bent, wordt dat gebrek aan succes het nieuws. Dan gaat iedereen aan jou vragen hoe het komt dat het niet loopt. Dan heb je het politieke momentum verloren.
Voor VVD-coryfee Hans Wiegel zit er niks anders op dan een keiharde eindstrijd in te zetten. De slechte peilingen noemt Wiegel heel vervelend. Maar net als Vonhoff denkt hij dat de partij nog wel op 28 zetels kan uitkomen.
Dan moeten wel de kiezers die dreigen over te lopen naar klein rechts (Geert Wilders, Marco Pastors) binnenboord blijven. Rutte heeft al toegezegd een nog hardere en fellere toon aan te zullen slaan.
,,En hij kan bikkelhard zijn, weet Ton Elias. ,,Voor hem geldt hetzelfde als wat CDA-aartsvader Piet Steenkamp ooit zei over Van Agt: een blok beton met bloemetjes eromheen.