Luister naar

Prinses Margriet morgen zestig jaar

Nieuws
DEN HAAG - Drie jaar geleden - van Máxima was nog geen sprake - prijkte de naam van prinses Margriet bovenaan het rijtje van Oranjes die het meest aanspraken. Dat mag opmerkelijk heten voor de prinses die al een heel leven opereert in de schaduw van de troon.
Hans Jacobs
vrijdag 17 januari 2003 om 20:24

'Haar hele leven viel het op, dat zij niet opviel', werd over haar geschreven. Toch vormt Margriet, die morgen zestig jaar wordt, een niet weg te denken schakel in het Koninklijk Huis. Een portret.

'Conventioneel in haar conversatie. Beheerst in haar belangstelling. Beleefd maar niet boeiend.' De karakteristiek van prinses Margriet in een ter gelegenheid van haar huwelijk met Pieter van Vollenhoven in 1967 verschenen boekwerkje was niet bepaald vleiend. Onbekend maakte onbemind, zo leek het.

De aandacht ging destijds vooral uit naar haar oudere zussen Beatrix en Irene. ,,Je hebt in ons gezin altijd een speciale plaats ingenomen, vooral als gevolg van het feit dat er tussen jou en je twee oudere zussen een tamelijk groot leeftijdsverschil was'', merkte vader prins Bernhard daarover op in zijn toespraak tot het bruidspaar.

Pas toen Irene haar plaats in de erfopvolging opgaf om te kunnen trouwen met een rooms-katholieke Spaanse troonpretendent en Margriet een stapje dichter bij de troon kwam nam de belangstelling toe. Margriet merkte dat ook. ,,Na het huwelijk van Irene werd ik mij scherper bewust van mijn positie. Ik had op meer schaduw gerekend dan ik heb gekregen'', zei ze daarover.

De betrekkelijke anonimiteit had voor de op 19 januari 1943 in ballingschap in het Canadese Ottawa geboren prinses het voordeel dat de vriendschap met mederechtenstudent Pieter van Vollenhoven bijna twee jaar voor het publiek verborgen kon blijven. De aankondiging van de verloving kwam in maart 1965 dan ook tamelijk onverwacht. Hoe de twee hun romance zo goed verborgen hadden kunnen houden was 'hun geheim' zei de prinses. Volgens Pieters biograaf Dorine Hermans zaten vrienden en medestudenten in Leiden in het complot, waardoor het paar elkaar onopgemerkt kon ontmoeten.

Er moet in die jaren heel wat zijn afgekletst, want veel meer dan samen thee drinken stonden de zeden van die tijd en de eis tot geheimhouding niet toe. Binnen de koninklijke familie en de hofhouding zou tegelijkertijd strijd zijn ontbrand over de wenselijkheid van de verhouding van de prinses met de burgerjongen uit Schiedam. De toenmalige koningin Juliana was voor, Bernhard en Beatrix behoorden tot de felle tegenstanders, aldus Hermans. ,,Beatrix was tegen omdat het volgens de traditionalisten de belangen van de monarchie schaadde'', vermoedde de schrijfster.

Loyaliteit

Moeders wil bleek wet, en Margriet en Pieter trouwden uiteindelijk op 10 januari 1967 in Den Haag. Bij hun zilveren bruiloft liet Margriet koeltjes weten dat het huwelijk met Pieter - liefde of geen liefde - helemaal niet zo vanzelfsprekend was geweest. Anders dan neef Willem-Alexander vele jaren later, die duidelijk maakte dat het landsbelang niet boven zijn partnerkeuze kwam, zou Margriet een andere afweging hebben gemaakt. ,,Omdat ik tweede was gebleven (in de troonopvolging, red.), vond ik dat ik de zaak niet in de steek kon laten.'' Het tekende haar plichtsbesef en loyaliteit aan de familie, die ook nu nog kenmerkend zijn voor de prinses. ,,De enigen bij wie ik me echt op mijn gemak voel, zijn mijn familieleden. Die zitten namelijk in hetzelfde schuitje'', verklaarde ze die gehechtheid.

Het prille paar ontmoette in de Nederlandse samenleving aanvankelijk minder weerstand dan binnen de eigen familie. De reacties op de eerste verbintenis van een lid van het Huis van Oranje met een 'gewone' Nederlander waren vooral politiek correct. ,,We zijn verheugd dat de keuze is gevallen op een zoon van ons volk'', aldus de toenmalige premier Marijnen. Prins Bernhard waarschuwde op de huwelijksdag met vooruitziende blik voor de talrijke obstakels die schoonzoon Pieter op zijn weg zou vinden. ,,Het huwelijk met een prinses is eerder een handicap dan een voordeel. Het is niet het paradijs en luilekkerland dat veel mensen denken dat het is'', aldus Bernhard. Pieter deelt inmiddels die mening: ,,Ons huwelijk is deels een sprookje, maar er komen in ons sprookjesboek ook bladzijden voor die ik vroeger nooit heb gelezen.''

Het stel koos Apeldoorn als woonplaats. Margriet had en heeft een bijzondere band met Het Loo, waar ze vroeger haar grootmoeder Wilhelmina bezocht. Ze houdt van de rust, van de tuin en de bosrijke omgeving. ,,Ik ben geen stadsmens'', aldus Margriet, die een hechte band smeedde met haar vier zoons, die overigens allemaal naar de stad verhuisden. Maurits (34) en Bernhard (33) - beiden getrouwd - en Floris (27) wonen in Amsterdam, Pieter-Christiaan (30) in Londen. De neven van de Koningin, die bij de volgende troonswisseling hun aanspraken op de troon verliezen, verschijnen eigenlijk alleen op Koninginnedag in het openbaar. Verder leiden ze een zo gewoon mogelijk leven, waarvoor vader Pieter (63) de wegbereider was.

Knokken

Pieter van Vollenhoven heeft lang moeten knokken voor erkenning. De vaak ongefundeerde en harteloze kritiek op haar echtgenoot in de beginjaren van hun huwelijk, maar ook nog daarna, moet Margriet pijn hebben gedaan. Beeldvorming (in de pers, bij het publiek) en werkelijkheid kwamen bij Pieter, die als eerste burger aan het hof zich een plaats moest veroveren, niet overeen. Ook de kinderen werden daarvan deelgenoot. ,,De kinderen hebben heel bewust onze ups en downs meegemaakt. In gezinsverband wordt eigenlijk alles besproken en ik denk dat ze daar ook heel veel van hebben geleerd'', aldus Margriet.

De omslag begon na de troonsbestijging van koningin Beatrix in 1980. Beatrix rehabiliteerde Margriet en Pieter in haar eerste toespraak. Ze kwam, volgens Pieters biograaf Hermans, officieel terug op haar mening dat Margriet door haar huwelijk niet meer representatief was. Beatrix zei ,,gelukkig ook te mogen rekenen op de steun van mijn zuster Margriet en haar man''. Voor Margriet, die vooraf niets van deze stap zou hebben geweten, was het 'een bevestiging' in haar rol en taak. ,,Het gaf ons de motivatie om haar terzijde te staan. Ik doe het met nog meer inzet en nog meer overtuiging'', aldus de prinses.

Margriet kreeg en nam verantwoordelijkheid. Ze heeft daarvoor veel waardering gekregen, al blijft veel van haar werk buiten de publiciteit. Ze neemt haar oudste zus in elk geval veel uit handen: openingen, congressen, werkbezoeken, onderdelen van staatsbezoeken, officiële vertegenwoordigingen bij bruiloften en begrafenissen. Op prinsjesdag en Koninginnedag is ze er bij en verder heeft ze - naast haar werk voor het Rode Kruis - bijzondere aandacht voor de betrekkingen met haar geboorteland Canada en de Verenigde Staten. En hoewel Margriet en Pieter lid zijn van het Koninklijk Huis, krijgen ze geen staatstoelage. Margriet mag haar onkosten declareren bij de Koningin.

Deze week nog zou Margriet - rugklachten verhinderden uiteindelijk haar aanwezigheid - een school openen en aanwezig zijn bij de koninklijke nieuwjaarsreceptie. ,,Het boeiende van ons leven is dat wij met zoveel mensen, groeperingen en stromingen in aanraking komen. Ik ben daardoor nergens specialist in, maar voel mij wel redelijk op de hoogte van een veelheid van zaken.''

Dat leven staat ver af van de wens die Margriet - inmiddels trotse grootmoeder van drie kleinkinderen - bij haar verloving in de mond werd gelegd 'gewoon als mevrouw Van Vollenhoven door het leven te kunnen gaan en gezellig over het tuinhek met mijn buurvrouw te kunnen praten.' ,,Een romantisch verhaal, maar ik heb het nooit gezegd'', aldus de prinses.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.

Anniek Pheiher leidt een trainingssessie voor activistische beleggers bij The Field in Leiden.

Klimaatactivistische beleggers trainen voor de confrontatie met CEO's: 'Ik wil ja of nee horen'

In de aanloop naar het aandeelhoudersseizoen stoomt Milieudefensie honderden klimaatactivisten klaar om een duurzamer beleid af te dwingen bij bedrijven. Actrice Anniek Pheifer traint de activistische beleggers.