'De Koningin even bellen kan niet'
Ze heeft een baan waardoor ze altijd vooraan staat en zich voor haar deuren openen die voor anderen gesloten blijven. Het benauwt haar wel eens dat ze altijd bereikbaar moet zijn en als ze na een marathonuitzending rond een Koninklijke geboorte of overlijden thuis komt, ontspant ze door te gaan strijken of de ramen te lappen. En nee, ze is geen vriendin van koningin Beatrix en ook geen vertrouweling van de Koninklijke familie. ,,Dat hoort toch niet. Dan kun je je werk niet goed doen.''
In de sfeervolle Wilhelminazaal van Paleis Het Loo vertelde Maartje van Weegen gistermiddag uitgebreid over haar werk als royaltyverslaggever voor de NOS. Een volle zaal lezers van het Nederlands Dagblad luisterde aandachtig toe. De bijeenkomst op Paleis Het Loo, inclusief bezoek aan de tuinen en een High Tea, is een van de jubileumactiviteiten die de krant dit jaar organiseert rond het zestigjarig bestaan. Dat mondt uit in een jubileumdag op zaterdag 9 oktober.
Van Weegen ging gistermiddag in op haar interviews met leden van het Koninklijk Huis, de verslaggeving van bijzondere Koninklijke gebeurtenissen, de lof en kritiek die ze daarbij oogst en het voorzichtige manouvreren dat deze tak van journalistiek vereist. ,,De magie van leden van het Koninklijk Huis is geweldig groot'', merkt ze elke keer weer. ,,Dat maakt het werk lastig.''
Maartje van Weegen (53) begon haar televisiewerk in 1971 bij de KRO, werd in 1984 het gezicht van het Journaal van halfzes, en werkt sinds begin jaren negentig voor NOS Actueel. Sindsdien heeft ze verschillende keren interviews met leden van het Koninklijk Huis gehouden. Haar eerste koninklijke vraaggesprek stamt echter al van voor die tijd, uit 1987. Toen had ze een gesprek met prinses Juliana en prins Bernhard, die hun vijftigjarig huwelijksjubileum vierden. ,,Dat was het meest bijzondere gesprek, maar dat heb ik me pas later gerealiseerd'', vindt Van Weegen. ,,Ze waren zo onbevangen.''
Vraaggesprekken met leden van het Koninklijk Huis hebben hun beperkingen. In 2000 bijvoorbeeld, toen de Koningin haar twintigjarig ambtsjubileum vierde, waren de gespreksonderwerpen strak afgebakend. Het mocht alleen over het werk van de Koningin gaan. Extra hindernis is dat vragen naar wat ze het leukste vond, of naar wat haar het meest is bijgebleven, voor de Koningin onmogelijk te beantwoorden zijn. ,,Ze moet altijd boven de partijen staan'', legt Van Weegen uit.
De interviews worden altijd opgenomen, maar de RVD is niet betrokken bij de montage. ,,De indruk moet niet ontstaan dat we een verlengstuk van het Koninklijk Huis zijn. De NOS is een gewone journalistieke organisatie.''
Het verschil tussen interviews en een rechtstreeks verslag is groot. Op een liveuitzending, bijvoorbeeld voor de doopdienst van prinses Amalia of de bijzetting van prins Claus en koningin Juliana, bereidt ze zich grondig voor. ,,Voor zo'n doopdienst ga ik naar dominee Ter Linden, naar de dirigent. Ik moet zoveel mogelijk weten.'' Tijdens de uitzending zelf is het moeilijk het juiste evenwicht te vinden tussen spreken en zwijgen. ,,Ik weet niet wanneer u iets wilt horen en wanneer u zegt: stil even, nu wil ik alleen kijken. Bij de bijzetting van koningin Juliana ben ik bijvoorbeeld iets stiller geweest dan bij prins Claus.''
,,Ik doe journalistiek werk, maar op een nogal ongewone manier'', vindt Maartje van Weegen. Groot verschil met elke andere vorm van journalistiek, is dat het onmogelijk is om 'even rond te bellen' onder de betrokkenen. ,,Dat kan bij ons werk niet. Je kunt de Koningin niet even bellen.'' Voor officieel nieuws is de NOS afhankelijk van verklaringen van de Rijksvoorlichtingdienst. Daarnaast probeert Van Weegen ook via haar eigen bronnen nieuws over de koninklijke familie te vergaren. ,,Dat is niet makkelijk. Er zijn veel mensen die doen alsof ze elke week thee drinken bij de Koningin.''