Luister naar

'Feest maakt inwoners Enumatil saamhorig'

Nieuws
ENUMATIL - Het Groningse dorp Enumatil is de komende dagen in de ban van herdenken en vieren van de bevrijding. Er is een 'toneelspektakel' en een gezamenlijke samenkomst van beide kerken in het dorp.
peter sneep
woensdag 4 mei 2005 om 07:13

,,Het mooie is: Het is een feest voor het dorp door het dorp'', vat Aône Harder samen wat er vanaf vandaag gebeurt in Enumatil. Tot en met zondag herdenkt het vierhonderd inwoners tellende Groningse dorp het einde van de Tweede Wereldoorlog. ,,Het is misschien wel de laatste keer dat we zo duidelijk de bevrijding vieren. Het organiseren ervan geeft een plezierig gevoel van saamhorigheid en samenwerking in het dorp.''

Harder (65) is lid van de voorbereidingsgroep van het bevrijdingsfeest in Enumatil. Hij heeft het druk gehad, want er zijn de komende dagen veel activiteiten georganiseerd. Vandaag, morgen en overmorgen is er op twee plaatsen een tentoonstelling te zien 'over oorlog, bevrijding en vrede'. In bijgebouw De Rank van de synodaal-gereformeerde kerk (tegenwoordig PKN) is een dorpsmuseum ingericht, waar allerlei gebruiksvoorwerpen uit de oorlog te zien zijn. Er is een metalen vat te zien waarin vrouwen onder hun kleren melk vervoerden. Het vat volgt de rondingen van het menselijk lichaam, waardoor het leek alsof de vrouwen die het droegen, zwanger waren. Mooi dwaalspoor voor de bezetters. Verder zijn er oude radio's en kranten en foto's te zien en tijdens de oorlog opgelapte gebruiksvoorwerpen zoals met asbest dichtgemaakte emmers.

Aône Harder hoopt dat veel jongeren naar de tentoonstellingen komen kijken. ,,Ik verbaas er me wel eens over hoe jongeren omtutten met zaken uit de oorlog. Ze weten veel niet. Ik heb oude Enumatilsters geïnterviewd over de oorlog en van hun uitspraken heb ik een affiche gemaakt.'' Op het affiche heeft Harder kernwoorden gezet, met in twee of drie zinnen een verhaal erbij. Zo staat er onder 'bommen': ,,Als deze vielen, moesten we op school onder de tafels kruipen. Of we moesten naar de loopgraaf achter de molen; wat was het daarin nauw, vochtig en koud... Ik voel het nu n&243;g...'' Harder denkt dat veel jongeren uit Enumatil niet weten dat er in en rond hun dorp ook bommen zijn gevallen.

In Het Bolwerk, het zalencomplex achter de gereformeerde kerk (vrijgemaakt), is een tentoonstelling te zien van militair materiaal, beschikbaar gesteld door de stichting Militairia - verzamelgroep '40-'45. Voorzitter Benny Frey van de stichting is blij dat hij de uniformen, helmen en petten kan laten zien. ,,Gewoonlijk liggen alle spullen bij verzamelaars thuis. Nu is alles weer een keer uitgestald'', zegt hij. De tentoongestelde spullen zijn zo waardevol, dat vrijwilligers de afgelopen nachten tussen de exposities-in-opbouw hebben geslapen.

Gemengde gevoelens

Aône Harder bekijkt de militaire attributen met gemengde gevoelens. ,,Ik heb altijd moeite gehad met voorwerpen die met de oorlog te maken hadden. Dat ligt aan mijn manier van denken, dat is niet de schuld van anderen. De jaarlijkse dodenherdenkingen op 4 mei meed ik. En ik ben een periode lid van de PSP geweest. Toen ik gevraagd werd mee te doen met dit bevrijdingsfeest, ben ik als het ware een kwartslag gedraaid. Ik probeer nu door de ogen van andere mensen ernaar te kijken. Volgens mij is het gezond je eigen standpunten te relativeren.''

Donderdag- en vrijdagavond wordt het toneelspektakel 'Schuldig verleden' opgevoerd. De voorstellingen vinden plaats in grote gloednieuwe schuur op het terrein van agrariër Gert Jan Renkema. ,,'Schuldig verleden' gaat over een jongen en een meisje die voor school een werkstuk moeten maken over de Tweede Wereldoorlog. Ze interviewen de opa en oma van de jongen. Door wat de opa vertelt, komen ze erachter dat de historie zich in het heden afspeelt'', zegt Harder. ,,Symptomen die geleid hebben tot de oorlog - zoals pesten en discriminatie, mislukking en wroeging - komen ook nu voor'', legt hij uit.

In het spektakel is niet alleen een plaats ingeruimd voor toneelspel, maar ook voor muziek, dans, zang en cabaret. Harder speelt de rol van opa. ,,Die opa heeft tijdens de oorlog in het verzet gezeten, dus ik speel een man van zeker 85 jaar.''

Vrijdag komen twintig legervoertuigen naar het dorp. Dorpsbewoners kunnen instappen en zich tegen betaling door de omgeving laten rondrijden. Met een aantal omliggende dorpen is afgesproken dat de colonne er officieel wordt ingehaald.

Vanavond begint het vijfdaagse evenement, waaraan in totaal ongeveer honderd van de vierhonderd inwoners meedoen, met de Dodenherdenking in de schuur bij familie Renkema. Bij het toneelspektakel en de tentoonstellingen is iedereen welkom. Zaterdag is er een feest voor dorpelingen, met een viswedstrijd en een dorpsbarbecue.

Voor Harder speelt bij het organiseren van het bevrijdingsfeest de verwerking van 'het ongeluk', ruim twee jaar geleden, mee. Daarbij kwamen vijf jongeren uit het dorp om het leven. ,,Gert Jan Renkema, de man die zijn schuur ter beschikking stelt, heeft bij het ongeluk een kind verloren. Als ik hem daar bezig zie, denk ik: fijn dat hij het leven weer heeft opgepakt. Dat durf ik hem niet te zeggen, maar ik denk het wel.''

Mythevorming

Zondagmiddag houden beide kerken in het dorp een gezamenlijke bijeenkomst. Harder, zelf geen christen meer (,,noem mij maar een fijne heiden''), vindt dat erg bijzonder. ,,Er is in het dorp sprake van mythevorming. Je hebt vrijgemaakten, synodalen, mensen die 'niks' zijn, een paar baptisten en zelfs mormonen. Mensen van de verschillende groepen groetten elkaar vroeger vaak niet eens, zeker niet op zondag. Met het samen organiseren van dit bevrijdingsfeest breek je vooroordelen af. Vrijgemaakten zijn wel degelijk in staat tot samenwerken, al zeggen de vooroordelen dat dat niet zo is. Ik woon al weer een aantal jaren in Enumatil, maar ben nog nooit zo vaak in Het Bolwerk geweest als nu.'' Op de gezamenlijke bijeenkomst is ook kritiek, weet Harder. ,,Er zijn mensen die de bijeenkomst liever op zaterdag hadden gehouden. Ik blijf het bijzonder vinden: twee kerken en twee dominees. Ik ga er zeker naartoe en in ga ook meezingen.''

Informatie over locaties, aanvangstijden en toegangsprijzen: www.enumatil.net

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.

Anniek Pheiher leidt een trainingssessie voor activistische beleggers bij The Field in Leiden.

Klimaatactivistische beleggers trainen voor de confrontatie met CEO's: 'Ik wil ja of nee horen'

In de aanloop naar het aandeelhoudersseizoen stoomt Milieudefensie honderden klimaatactivisten klaar om een duurzamer beleid af te dwingen bij bedrijven. Actrice Anniek Pheifer traint de activistische beleggers.