'Kind in het speciaal onderwijs veel slechter af'
WEZEP - Met de beste bedoelingen zijn kinderen 'waar iets mee is' in het speciaal onderwijs ondergebracht. Maar dat is een grote misser geweest die, als het aan orthopedagoog Rob Franke ligt, slechts op één manier recht gezet kan worden. ,,De scholen voor speciaal onderwijs moeten dicht.''
Hij rekende gisteren tijdens een studiedag in Wezep radicaal af met de gedachte dat kinderen met een handicap, gedragsstoornis of autistische stoornis het beste af zijn op aparte scholen. ,,We wilden ze een veilige omgeving bieden en zetten ze daarom apart. Maar voortschrijdend inzicht heeft ertoe geleid dat we daarop terug moeten komen.'' Slechts voor twee groepen maakt hij een uitzondering: kinderen met ernstige gedragsproblemen en kinderen met een ernstige vorm van autisme.
Vanaf 2011 geldt voor alle scholen de zorgplicht. Dat betekent dat de verantwoordelijkheid voor het vinden van een geschikte school niet meer bij de ouders, maar bij de school ligt. De meest vergaande vorm is dat een school alle zorgleerlingen een plek biedt. Rob Franke is een groot pleitbezorger van dit zogenoemde 'inclusief onderwijs'. Alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond, bezoeken dezelfde scholen, functioneren in groepen, maar krijgen wel les afgestemd op hun eigen mogelijkheden.
Busje
Volgens Franke is aparte kinderen op aparte scholen onderbrengen simpelweg onverstandig ,,omdat de maatschappij niet apart is''. ,,Als je wilt dat kinderen met elkaar omgaan, moet je ze ook bij elkaar zetten. Wanneer ze samen leren als ze jong zijn, zullen ze ook samen leven als ze volwassen zijn'', zei hij gisteren tegen leerkrachten van dertien bijbelgetrouwe scholen die onderdeel uitmaken van de Federatie Veluwezoom en IJsselstreek. Dit verband van scholen heeft onlangs besloten in te zetten op inclusief onderwijs. ,,In de meeste landen van de wereld worden kinderen al 'breder' opgevangen'', weet Gert van der Rhee, directeur van de scholenfederatie. ,,Op onze scholen is het verwijzingspercentage naar het speciaal onderwijs al laag, maar het kan nog beter, zodat kinderen niet meer met een busje naar school hoeven.''
Magneetwerking
Makkelijk gezegd, maar de leerkrachten zullen de leerlingen met hun stoornis moeten opvangen. Die plaatsten gisteren dan ook kanttekeningen: krijgen zij ook begeleiding? Komen er meer handen in de klas? En hoe zit het met geld en de extra ruimtes die nodig zijn? Bovendien: als je de enige school in het dorp bent waar alle kinderen welkom zijn, hoe voorkom je dan dat er een magneetwerking vanuit gaat en een school alle probleemkinderen aantrekt?
Rob Franke erkent dat er antwoorden op praktische problemen moeten komen als een school besluit alle leerlingen toe te laten. Maar leerkrachten moeten zich daarop niet blindstaren, vindt hij. ,,Inclusief onderwijs is in eerste instantie een zaak van het hart. Pas dan van het hoofd en pas daarna van de portemonnee.''
Op dit moment neemt het percentage kinderen dat naar speciale scholen gaat nog toe, constateert Franke. ,,Het zijn enorme instituten geworden met een overkill aan personeelsleden. We zijn doorgeschoten in de zorg aan deze kinderen.''
Het sluiten van deze scholen is de enige remedie, meent Franke. ,,Jullie moeten niet de kans krijgen om kinderen naar speciale scholen door te verwijzen'', hield hij de leerkrachten voor. ,,Als er geen speciale scholen meer bestaan, gaat het personeel mee naar de gewone school.'' Het betekent wel dat de klassen van de bestaande scholen kleiner moeten worden (20 tot maximaal 25 kinderen) en er twee mensen voor in de klas moeten werken. ,,Inclusief onderwijs kan alleen een succes worden als we het speciaal onderwijs durven aan te pakken.''
-----------------
'School voor iedereen'
'Wij vinden speciale kinderen gewoon, zoals wij gewone kinderen speciaal vinden', is het motto van de christelijke school De Verrekijker ('school voor iedereen' ), met locaties in Den Helder en Julianadorp. De scholen hebben meer dan twintig jaar ervaring met het opnemen van 'speciale' leerlingen op de 'gewone' school. Zeventien van de 250 kinderen is geïndiceerd. Zij hebben stoornissen als PDD NOS en asperger of zijn zeer moeilijk lerend, hebben het syndroom van Down, epilepsie of reuma. De Verrekijker redt dat met veel extra begeleiders in de klas. ,,Als je het handig speelt, is daar genoeg geld voor'', zegt directeur Aaldert Goverts. De school krijgt extra geld voor het opnemen van geïndiceerde leerlingen en besteedt, in overleg met ouders, het persoonsgebonden budget van zorgkinderen aan onderwijsassistenten. Ook schakelt de school veel stagiaires van de mbo-opleiding sociaal pedagogisch werk in. ,,Ja, het is wel eens druk, met al die handen in de klas'', zegt Goverts. ,,Maar als we rust willen, kunnen we dat ook creëren.