9 september 2017 om 03:00
Luister naar

Bij de vraag of iets juist is, kun je je afvragen: stel je voor als iedereen dit doet!

Stel je voor dat iedereen dit zou doen! Gefrustreerd zat ik argumenten te verzinnen. Tegenover ons op de camping stonden autoportieren open en geluidsboxen te hard. Een blote torso kickte op zijn muziek. De hele camping ergerde zich. Hoewel kamperen onze ultieme vakantievorm is, vrees ik elk jaar het risico van geluidsoverlast.

Soms sta je machteloos. Ooit op een Spaanse camping hadden wij het rijk alleen. Behalve in het weekend; dan overspoelden inboorlingen ons lege veldje. Omdat Spanjaarden sociaal zijn aangelegd, lieten ze dat veld netjes leeg en schurkten ze hun kampeergevalletjes gezellig tegen onze tent aan. Vervolgens kakelden ze dag en nacht onafgebroken op luide toon door elkaar heen. Mijn standaardzinnetjes uit de taalgids smoorden in het kabaal. Dus glimlachte ik ze elke ochtend toe, schijnheilig en met holle ogen.

in mijn pyjama

Soms helpt verbaal geweld. Legendarisch in ons gezin werd mijn nachtelijke optreden waarmee ik stilte afdwong op een Franse Alpencamping. Ik kroop in pyjama mijn tent uit en richtte mij indrukwekkend op. Schallend weerkaatste mijn stemgeluid tussen de bergen: Silence! (s’il vous plaît – dat dan weer wel). Sindsdien moet ik dit zinnetje jaarlijks op elke nieuwe camping uit de mond van mijn gezinsleden ritueel aanhoren. Ze waarschuwen mij bij voorbaat zoiets idioots niet weer uit te halen.

Dus zat ik met die torso in het vizier argumenten te verzinnen. Immanuël Kant, mijn beroemde 18e-eeuwse vakgenoot in de ethiek, zou er wel raad mee weten. Iets is alleen juist, zegt Kant, als het logisch is dat alle mensen in vergelijkbare omstandigheden hetzelfde zouden doen. Overweeg altijd: als iedereen dit nu zou doen. Zou iedereen zijn eigen muziek op topvolume aanzetten, dan wordt het een chaos en hoort bovendien niemand meer wat hij zelf wilde beluisteren. Zulk gedrag is onlogisch en dus onjuist. Had die torso Kant maar gelezen. Stel je voor dat iedereen dit zou doen!

Kants regel is vaak doeltreffend. Hoe gemakkelijk gooi je een klokhuis of bananenschil in de berm. Verteert toch wel! Maar stel je voor dat iedereen dat zou doen? Dan krijgen we bermen vol fruitafval dat ‘toch wel verteert’ en dat wil niemand. Niet meer doen dus. Kants richtlijn is zelfs verwant aan de gulden regel uit de Bergrede: Doe altijd wat jij wilt dat de mensen jou doen.

als niemand het doet

Toch vindt de Amerikaanse ethicus Hauerwas dat juist christenen de omgekeerde vraag moeten stellen: stel je voor dat niemand dit zou doen! Moesten christenen tijdens de pest­epidemieën van de eerste eeuwen de steden intrekken om pestlijders te verzorgen en te begraven? Volgens Kants regel is zulk gedrag onlogisch. Velen werden zelf ziek en stierven. Stel je voor dat iedereen dat zou doen. Dan bleven er te weinig gezonde mensen over. Maar stel je voor dat niemand het zou doen. Dan zouden mensen ongetroost wegteren en werd nergens duidelijk hoever Jezus’ liefde gaat. Juist christenen moeten doen wat niemand doet.

Pas dat eens toe op het onbegrensd opvangen van vluchtelingen in Nederland. Als iedereen dat zou doen, destabiliseert de samenleving. Maar als niemand het zou doen, werd Gods onbegrensde gastvrijheid niet concreet. En denk eens aan het afzien van oorlogsgeweld bij agressie. Als iedereen dat zou doen, zou het kwaad op aarde zijn gang gaan. Maar als niemand het zou doen, proefde je nergens Jezus’ vijandsliefde die het kwaad juist door het goede overwint.

Nee, wees niet bang, ik volg Hauerwas niet volledig. Behalve het buitengewone moeten christenen ook vaak het gewone doen. Het is juist de kunst om uit te maken wanneer welke van die twee vragen sturend mag zijn.

Misschien moet ik me dus onderscheiden van de andere weldenkende campinggasten en zo’n torso juist niet geërgerd of kritisch benaderen. Wat zou er gebeuren als ik vriendelijk belangstelling toon voor zijn muzieksmaak en contact maak? Stel je voor dat niemand dat zou doen.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Hilbrand Rozema

In Enschede kun je een houten ezel op wieltjes zien, die Koning Jezus draagt. Normaal gesproken dan

‘Het is het eindpunt van de trein, bijna geen mens hoeft er te zijn, bijna geen hond gaat zover mee: Enschede.’ ... zo dichtte Willem Wilmink. Ik ging in zijn stad op zoek naar een houten ezel met Koning Jezus.

.

Ik had nooit eerder een man horen zeggen dat hij feminist is

'Ik was zélf in het stereotype getrapt van de brutale meid die haar neus ophaalt voor alles wat mannen in machtsposities zeggen', schrijft Lysanne van de Kamp. En dat terwijl ze zich altijd zo ergerde aan dat stereotype.

Feniks de la Fosse

'Zijn ex regeert ons huishouden, ik kan er niet meer tegen.' Hoe kan dit worden opgelost?

‘Ik heb het nodig dat je me geruststelt’, zegt een vrouw tegen haar partner in de praktijk van relatiecoach Feniks de la Fosse tegen. ‘Ik ben gewoon onzeker en heb het nodig om te horen dat ik nummer één ben.’

Wim Dekker is lector informele netwerken en laatmoderniteit aan de Christelijke Hogeschool Ede.

Het gepest van Wilders mag niet gewoon zijn. Timmermans heeft hulp van andere Kamerleden nodig

Wim Dekker hoopt dat het fatsoenlijke deel van de Kamer niet in debat gaat over wat fatsoen is, maar soeverein afstand neemt van onfatsoen. En hij vraagt om gebed voor Frans Timmermans.

Zo sensationeel is dat boek van David de Vos niet, al suggereert hij het graag

Evangelisch prediker David de Vos prijst zijn verhaal aan als ‘het meest gedurfde en ongefilterde boek over de christelijke wereld dat je gaat lezen’. Verkooppraat, volgens Reina Wiskerke.

Kelly Keasberry is theoloog en pastoraal medewerker bij ziekenhuis AZ Monica in Deurne en Antwerpen.

Ambtenaren, managers, artsen of docenten: grijp eens wat vaker naar de gieter

Voor mij als ziekenhuispastor was het uitsterfbeleid niet om aan te zien, schrijft Kelly Keasberry. Na werktijd besloot ik tot een reddingsoperatie. Gewapend met een gietertje, een schaar en een emmer van de schoonmaker.

Anita Zeldenrust is ouder van een gezinshuis voor kinderen die (soms tijdelijk) niet thuis kunnen wonen.

Stilte kan confronterend zijn. Als de geluiden van buiten verstommen, gaat je binnenwereld aan de gang

Stilte kan confronterend zijn. Als de geluiden van buiten zijn verstomd, gaat je binnenwereld aan de gang. Het is mij lang gelukt dat uit de weg te gaan, schrijft Anita Zeldenrust. Drukte is een statussymbool.

nd

In Amsterdam zit een witte duif klem. Hoe kan ik de vogel nog redden? Klimmend, via de regenpijp?

Wat doe je als je ziet dat er een vogel verstrikt is geraakt in een net? Op één-hoog? Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Maar er is toch hoop.

George Harinck is rector magnificus aan de Theologische Universiteit Utrecht.

Laat kinderen weer sleutelteksten uit de Bijbel, de geschiedenis en de literatuur uit het hoofd leren

Het is ronduit zonde dat we tegenwoordig bijna niets meer uit ons hoofd leren. Want wat je niet bezit, kun je jezelf niet herinneren. Zorg daarom voor een goed gevulde binnenkamer, stelt George Harinck.