Hoe minder melk, hoe meer geld
Amsterdam
FrieslandCampina gaat boeren geld betalen voor de liters melk die ze niet produceren. Met deze bonus hoopt het grootste Nederlandse zuivelbedrijf de hoeveelheid koeienmest omlaag te brengen, want in mest zit fosfaat, en daarvan is er te veel in Nederland. FrieslandCampina betaalt melkveehouders daarom vanaf volgende maand een halfjaar lang 10 cent voor elke minder geproduceerde liter koemelk. Melkveehouders kunnen daarmee in totaal 24 cent per liter niet geproduceerde melk krijgen, want de bonus van FrieslandCampina komt boven op de al eerder door de Europese Unie aangekondigde tegemoetkoming van 14 cent per liter, zo liet FrieslandCampina zondag weten. Met 24 cent per liter is het niet produceren van melk bijna even lucratief als het wel produceren van melk, want de zuivelcoöperatie FrieslandCampina betaalt haar 19.000 leden-melkveehouders iets meer dan 26 cent per liter gewone melk.
De bonussen op niet produceren zijn nodig omdat Nederland veel meer fosfaat produceert dan de EU toestaat. Sinds de afschaffing van de melkquota op 1 april vorig jaar – oftewel ‘bevrijdingsdag’, aldus de zuivelsector destijds – zijn veel boeren fors meer koeien gaan houden. De melkprijs is bovendien erg laag, wat boeren ertoe heeft aangezet nog meer melk te gaan produceren om nog een goede boterham te kunnen verdienen. Zoals tegenstanders van de quotumafschaffing al hadden voorspeld, is het resultaat van de maatregel een overdosis koeienmest en fosfaat. Een probleem, want Nederland geniet in Brussel al een privilege, de zogeheten ‘derogatie’, waardoor Nederlandse boeren hun grond 20 procent meer mogen bemesten dan buitenlandse collega’s. Dit cadeau zou in 2018 kunnen verdwijnen als Nederland zich niet aan de fosfaat-regels houdt, wat zou betekenen dat Nederlandse boeren afscheid moeten nemen van een flink deel van hun koeien.
Om dit te voorkomen, en om de schamele melkprijzen weer wat op te stuwen, gaat FrieslandCampina melkveehouders dus compenseren voor elke liter melk die ze minder produceren dan voorheen. Het zuivelbedrijf, veruit de grootste speler op de Nederlandse zuivelmarkt, heeft 15 miljoen euro beschikbaar voor melkveehouders, wat tot een vermindering van de melkproductie met 150 miljoen liter moet leiden.
noodgreep
‘Een noodgreep’, zegt melkveehouder en FrieslandCampinaleverancier Jack Rijlaarsdam uit Stompetoren. Hij verwacht dat vooral boeren van de tegemoetkoming zullen profiteren die toch al van plan waren minder melk te produceren dan vorig jaar. Zelf gaat Rijlaarsdam ook gebruikmaken van de regeling. ‘Als het geld voor het oprapen ligt, laat ik het niet liggen. Ik produceer toch al iets minder melk dan vorig jaar. Door alle perikelen rond fosfaat hebben we onze uitbreidingsplannen even in de ijskast gezet.’
Rijlaarsdam benadrukt wel dat het voor hem en de andere FrieslandCampinaleden bijna een vestzak-broekzak-operatie is. De 15 miljoen euro die het zuivelbedrijf beschikbaar heeft gesteld gaat deels weer af van de winstuitkering die Rijlaarsdam en zijn collega’s ontvangen. <