Kritisch NPO-onderzoek geheimgehouden
Hilversum
Het rapport werd woensdag alsnog gepubliceerd, na de onthulling van medianieuwssite Spreekbuis dat de auteurs, afkomstig van het Nederlandse School voor het Openbaar Bestuur (NSOB), hun onderzoek stil hielden ‘op uitdrukkelijk verzoek van de NPO’. Dat staat in een uitgelekte e-mail van de opleiding. De NSOB, een opleidingsinstituut voor openbaar bestuur en de publieke sector, stelt de wens van de NPO te respecteren, maar zeer te betreuren.
wel of geen overleg?
De Nederlandse Publieke Omroep, het overkoepelend bestuur van de omroepen, beperkt zich tot een korte schriftelijke reactie: ‘We vinden het belangrijk mee te werken aan verzoeken van opleidingsinstituten en studenten. Bij dit onderzoek hadden we een concreet – vooral juridisch getint – vraagstuk voor ogen over publiek-private samenwerking. We zijn gedurende het onderzoek niet gekend in de uitwerking en hebben geen mogelijkheid gehad op de bevindingen te reageren. Dit rapport gaat niet over de oorspronkelijke opdracht, publicatie ervan wekt toch de schijn van onze betrokkenheid bij de uitwerking. We kunnen en willen niet worden aangemerkt als opdrachtgever.’ Het rapport is nu alsnog op te vragen bij de NSOB. ‘We willen niet de indruk wekken dat er iets te verbergen is.’
Deze verklaring is feitelijk onjuist, zegt de bestuursvoorzitter van de NSOB, de bekende hoogleraar bestuurskunde Paul Frissen. ‘We hebben de NPO wel betrokken bij de uitwerking van het rapport. Er is gedurende het onderzoek regelmatig overleg geweest met de NPO. En, nog belangrijker: er wordt wel degelijk antwoord gegeven op de hoofdvraag die de NPO had gesteld. Die staat erin: welke handelingsperspectieven zijn betekenisvol voor de NPO in het spanningsveld van botsende waarden en het veranderende medialandschap?’
Wat is dan het probleem? Frissen: ‘Ze zijn het kennelijk niet eens met de antwoorden op hun vraag.’ Het rapport, gebaseerd op gesprekken met 22 respondenten uit vooral de media en de wetenschap, staat vol bestuurskundige adviezen aan de NPO. Reageer niet steeds zo defensief. Investeer in betere relaties met individuele omroepen. Geef met RTL en Talpa prioriteit aan de gezamenlijke streamingdienst NLZiet.
Voor insiders zijn de bevindingen niet schokkend of verrassend. Ze liggen mogelijk gevoelig in een tijd waarin de NPO van allerlei kanten wordt bekritiseerd, nu er plannen zijn om te bezuinigen op religieuze programma’s van de EO en programma’s als Brandpunt+ en Andere Tijden.
ijs of drop
De NPO houdt vol dat het rapport niet werd gepubliceerd omdat ze simpelweg iets anders hadden gevraagd. Radio 1-presentatrice Ghislaine Plag vatte het woensdag zo samen, toen ze erover sprak in haar Mediaforum: ‘Het is alsof je zegt: onderzoek eens of ik ijsjes kan verkopen of niet en je krijgt als antwoord: drop zou het heel goed doen.’
De NSOB beklemtoont dat het een prima rapport is. De studenten zijn geslaagd, volgens een jury was hun onderzoek het beste van deze jaargang.
Vorige week stuurde Frissen een e-mail naar iedereen die meewerkte aan het onderzoek. ‘We hadden alle respondenten beloofd dat ze de onderzoeksresultaten zouden ontvangen. Ik heb uitgelegd waarom ik alleen een samenvatting mocht sturen.’
Hij is niet verrast door de ophef. ‘Veel respondenten werken in de media. De beste manier om iets openbaar te krijgen, is het geheim te verklaren. Zo werkt medialogica. Je zou denken dat de publieke omroep de eerste is die dat begrijpt, maar nee.’ <