TV Vooraf: Armoede in een BMW
Serge aan de telefoon – de rode draad in de documentaire Schone schijn. Bellend probeert hij zijn leven te regelen: nieuwe investeerders zijn start-up binnen te lokken, klanten aan zich te binden. Maar vooral: schuldeisers te bepraten. Is er misschien een regeling mogelijk?
Om kort te gaan: Serge is keihard onderuit gegaan tijdens de financiële crisis die hard toesloeg in 2008. Tot die tijd had hij een goedlopend bedrijf. De winst investeerde hij in vastgoed. Maar toen de klanten een voor een afhaakten, bleef hij achter met grote schulden.
Schone schijn volgt Serge in het jaar 2016. De grootste klappen liggen achter hem: hij is failliet tot op het bot. De schuld die hij met zich meedraagt, ligt boven een miljoen euro. Zijn gezin lijkt de ellende eerst voor een deel bespaard te blijven. Serge en zijn vrouw Merel zijn namelijk niet getrouwd in gemeenschap van goederen. Desondanks heeft de deurwaarder een datum geprikt voor de executieverkoop van de woning.
De documentaire Schone schijn vertelt een verhaal dat niet op zichzelf staat. In Nederland verkeren volgens de film ruim 350.000 zelfstandige ondernemers in financieel zwaar weer.
Natuurlijk praten ze daar niet over, want wie geen aura van succes om zich heen heeft hangen, kan de volgende zakendeal wel vergeten. Intussen gaan die ondernemers er wel kapot aan. Ook bij Serge is dat het geval. De mogelijkheid een einde aan zijn leven te maken, is serieus door zijn hoofd gegaan.
Je kunt zeggen van Serge wat je wilt, maar veerkracht toont hij wel. Om zijn schulden ooit te kunnen afbetalen, is hij twee start-ups begonnen. Met een van de zaakjes lijkt hij op termijn succes te gaan behalen. Onvermoeibaar zet Serge zich in om zichzelf en zijn gezin uit de armoede te trekken. Om representatief voor de dag te komen leent hij de BMW van zijn vriend.
Intussen worden de gevolgen van de bedrijfsschulden pijnlijk voelbaar in het gezin. De wasmachine is kapot en kan niet vervangen worden. Merel doet de was in de badkuip en er is geen geld voor schoolgeld van de kinderen.
De film beklijft, omdat Serge zijn kwetsbaarheid laat zien. Je gaat met hem meeleven, en met zijn arme vrouw, die naast de armoede ook nog de grillen – Serge is tamelijk koppig – van haar man moet slikken.
Wat jammer is, is dat de film enige helderheid mist. Door de vele schulden mis je een duidelijk totaaloverzicht. En Merel, wat is haar rol in het te boven komen van de schulden?
Maar Schone schijn is vooral een ontluisterende film.
2Doc: Schone schijn, kro-ncrv, npo 2, 20.55-22-00 uur.