Witwasrecord in 2018: 10 miljard
Den Haag
Dit staat in het woensdag verschenen jaarverslag van de Financial Intelligence Unit (FIU). Dat is de zelfstandig opererende, bij de politie ondergebrachte autoriteit waar financiële dienstverleners volgens een wettelijke verplichting transacties moeten melden die zij niet vertrouwen. De FIU analyseert de meldingen en verleent deze zo nodig het predicaat ‘verdacht’.
In 2018 constateerde de autoriteit 58.000 verdachte transacties, ter waarde van in totaal 9,7 miljard euro. In 2017 ging het om 40.000 transacties en 6,7 miljard euro. Het zijn meldingen van financiële deals die na analyse en onderzoek op de zeef van de FIU zijn blijven liggen.
De zaken worden door de FIU doorgegeven aan politie, Openbaar Ministerie en FIOD. Het is niet altijd goed te volgen wat de opsporings- en vervolgingsdiensten vervolgens doen met die informatie. Ook is niet bekend hoeveel van het frauduleuze geld wordt afgenomen. Bronnen melden aan de Volkskrant dat de politie in de praktijk alleen van de gegevens van de FIU gebruikmaakt in lopend onderzoek.
Bij de werkwijze van de FIU zelf zijn ‘vraagtekens geplaatst’, meldt minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid in de Kamerbrief bij het jaarverslag. Medewerkers hebben processen-verbaal opgemaakt terwijl ze daartoe niet bevoegd waren. Ook bestaat er kennelijk onduidelijkheid over de politiegegevens waarover de dienst kan beschikken. Daarom heeft de minister de bevoegdheden van de FIU en de politie per 1 juli samengevoegd.
Volgens de minister staan de als verdacht aangemerkte transacties niet ter discussie. De dienst filterde ze uit honderdduizenden meldingen. Die werden gedaan voor de beroepsgroepen met een meldplicht, van houders van geldkantoren tot taxateurs.
Wat opvalt is het toenemende aantal meldingen van de Nederlandse banken. Het lijkt erop dat alle ophef over het ING-schandaal – de bank verwaarloosde jarenlang zijn meldplicht – zijn uitwerking niet mist. De FIU vindt dat ook accountants scherper moeten opletten: ‘De FIU heeft aan de hand van voorkomende casussen bemerkt dat accountants doorgaans direct zicht hebben op mogelijke corruptie, indien zij de kenmerken daarvan beter weten te herkennen.’
Van de bijna tien miljard euro aan frauduleuze zaken komt het leeuwendeel, bijna 7,5 miljard, van slechts 105 transacties van elk tien miljoen euro of meer. Daarachter moeten machtige criminele netwerken schuilgaan, suggereert de FIU. ‘Verdachte transacties van deze omvang’, schrijft de dienst, ‘kunnen van grote invloed zijn op de financiële integriteit, zowel nationaal als internationaal.’
Opmerkelijk is de aandacht die de FIU vraagt voor zorgfraude. De dienst benoemt ook expliciet het sjoemelen met zorggeld als mogelijke financieringsbron van terrorisme. De FIU ontving vorig jaar vooral uit de bankensector bericht van ruim 1300 gevallen van mogelijke zorgfraude. In het jaarverslag wordt dan geconstateerd: ‘Het bijzondere van deze meldingen is dat er bij circa 20 procent van de ongebruikelijke transacties een mogelijke relatie is met personen die betrokken kunnen zijn bij de financiering van terrorisme.’ <