Luister naar

Een miljardenfonds om de economie te helpen - is dat een goed idee?

Nieuws
Het kabinet wil een miljardenfonds. Economen reageren verdeeld.
Eduard Sloot
donderdag 22 augustus 2019 om 19:05

Den Haag

Het kabinet denkt erover een miljardenfonds te vullen waaruit investeringen in de economie kunnen worden betaald. Dat is aantrekkelijk nu de staat zelfs geld toe krijgt bij het afsluiten van staatsleningen. De haalbaarheid van het plan moet nog worden onderzocht. Zo is nog niet duidelijk hoeveel geld het potje moet gaan bevatten. Uit het fonds kan dan worden geput voor investeringen in bijvoorbeeld infrastructuur, wetenschap en nieuwe technologie als kunstmatige intelligentie. Die moeten de zogeheten ‘verdienkracht’ van de economie op de lange termijn versterken. Zo hoopt het kabinet Nederland, ook als er de komende jaren weer tegenwind opsteekt, te verzekeren van economische groei. De uitgaven verdienen zichzelf dan terug, zo wordt in Den Haag geredeneerd.

Edin Mujagic, hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer

‘Ik werd ontzettend blij toen ik las over zo’n investeringsfonds van misschien wel vijftig miljard euro. Als er íets goed is voor de economie op lange termijn, dan dit wel. De overheid kan lenen tegen een negatieve rente, en kan dus een fonds voor investeringen in bijvoorbeeld onderwijs, onderzoek of snel internet vullen zonder dat het rente kost. Je bent een dief van je portemonnee als je dat niet doet. Nederland heeft altijd verzuimd de opbrengst van aardgas in een investeringsfonds te stoppen. Dat geld is uitgegeven aan van alles en nog wat. Door de lage rente krijgen we nu een tweede kans. Met zo’n fonds kunnen we de productiviteit van Nederlandse werknemers verhogen. Door de vergrijzing daalt het aantal mensen dat werkt en zijn we voor de economische groei meer dan ooit afhankelijk van hoe productief we zijn. Ik verwacht niet dat Brussel er een stokje voor steekt. Nederland betaalt geen rente, dus het zal niet op de begroting drukken. Ik zou het ook bijzonder ironisch vinden als Europa hier moeite mee heeft, maar niet met Frankrijk en Italië – die al jaren in het rood staan.’

Sweder van Wijnbergen, econoom aan de Universiteit van Amsterdam

‘Ik vind het een heel slecht idee. Het is een staaltje Latijns-Amerikaans boekhouden. Daarmee brengt de overheid uitgaven buiten de begroting. Zo’n fonds brengt geen enkel voordeel, want het wordt binnen de kortste keren misbruikt voor andere zaken. Dat gebeurde in de jaren negentig ook met het Fonds Economische Structuurversterking, waarin aardgasbaten werden ondergebracht. Volgende kabinetten kunnen dit fonds makkelijk terugdraaien, en andere dingen gaan doen met het geld. Er is dus geen enkele garantie dat zo’n fonds doet waarvoor het is opgezet. Op zich is het prima dat het kabinet geld in onderwijs en infrastructuur investeert, want er is veel bezuinigd en de economie begint een beetje wankel te worden. Maar dat kan gewoon via de jaarlijkse begroting – er is gewoon een begrotingsoverschot beschikbaar. Maar politici willen graag een potje geld om mee te spelen. Iedereen is natuurlijk vóór het bevorderen van de economische groei, maar twee jaar later is dat doel alweer vergeten. Het is óf heel naïef, óf een politieke truc om een pot geld opzij te zetten waar geen controle meer op is.’

Sylvester Eijffinger, econoom aan de Universiteit van Tilburg

‘Je kunt de negatieve kanten benadrukken, maar ik vind zo’n fonds een goed idee. Ook de Duitsers willen een fonds van vijftig miljard euro aanleggen. Dat het fonds buiten de begroting staat, vind ik geen probleem, dat is eerder gebeurd om de banken te redden. Met zo’n fonds kunnen we investeren in het verdienvermogen van Nederland, denk aan onderwijs en digitalisering. En we kunnen het ons permitteren: er is een overschot op de begroting, de staatsschuld zit onder de 60 procent en de rente is laag. De overheid kan voor nul procent of een negatieve rente geld lenen op de kapitaalmarkt. Dat is eigenlijk bizar, maar dit is wél het moment om daar gebruik van te maken. Ik denk dat minister Hoekstra van Financiën zo’n fonds wil, omdat je het geld daarmee uit de politieke invloedssfeer haalt. Als je dat niet doet, gaan ministers en staatssecretarissen erom vechten en wordt het niet meer gebruikt om de productiviteit van de economie te verhogen. Ik ben niet zo negatief als Van Wijnbergen. Voorwaarde is wel dat het bestuur van zo’n fonds goed geregeld is. Politici en lobbyisten moeten op afstand blijven.’ <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Het is niet per se moeilijk om zonder makelaar een huis te kopen of verkopen, zegt Hans André de la Porte van de Vereniging Eigen Huis.

Zonder makelaar een huis (ver)kopen: hoe doe je dat? 'Een makelaar is geen tovenaar'

Een huis kopen of verkopen zonder makelaar scheelt kosten. Maar het vraagt ook meer van kopers en verkopers. Hoe pak je dat aan en waar moet je op letten?

Algemeen directeur en medeoprichter van Roetz Tiemen ter Hoeven in de werkplaats in Amsterdam-Noord waar de sociale onderneming op duurzame wijze fietsen een tweede leven biedt.

Roetz bouwt hippe nieuwe fietsen door onderdelen te 'oogsten' van wegroestende wrakken

Waar veel oude of kapotte fietsen een lot op de schroothoop beschoren is, krijgen deze bij Roetz een nieuw leven. Zo repareert de sociale onderneming onder andere ov-fietsen van NS, met ‘geoogste’ onderdelen uit andere rijwielen.

Tjerk 't Lam en zijn vrouw Lydia in Plus-filiaal Bieshof in Dordrecht. Aanstaande maandag krijgt de winkel een nieuwe eigenaar. Zonder koopzondag ziet de ondernemer geen perspectief op lange termijn.

Tjerk stopt met zijn supermarkt, omdat hij niet op zondag open wil. 'Alles jaagt steeds meer door'

De christelijke ondernemer Tjerk ‘t Lam uit Dordrecht ziet geen toekomst meer voor zijn supermarkt zonder open te gaan op koopzondagen. Daarom stopt hij. Principieel was dat geen lastig besluit, zegt hij, maar emotioneel wel.

Gedupeerden met protestborden demonstreren op het terrein van verzekeraar Achmea. ‘Terugkijkend had klanten niet zo veel leed toegebracht mogen worden.’

De woekerpolis was het grootste financiële schandaal ooit. Kan zoiets weer gebeuren?

Met de laatste grote schikkingen in zicht, loopt de woekerpolisaffaire na dertig jaar ten einde. Hoe kon het ‘grootste financiële schandaal uit de Nederlandse geschiedenis’ zo ontsporen? En kan het weer gebeuren?

De architecten van Bureau B+B houden zich bezig met stedenbouw en landschapsarchitectuur.

Het Nederlandse landschap vraagt veel: duurzaam, klimaatbestendig én natuurinclusief

In een land dat worstelt met ruimtegebrek en klimaatverandering zijn de uitdagingen voor landschapsarchitecten veel complexer geworden. Bureau B+B legt de lat extra hoog. 'Als het werk af is, is het nog niet af.'

Bedrijfsterrein van chipmachinefabrikant ASML in Veldhoven.

Kabinet probeert uit alle macht de chipindustrie in Nederland te houden

Het demissionaire kabinet loopt zich het vuur uit de sloffen om de Nederlandse chipindustrie comfort te bieden. ASMI, NXP en paradepaard ASML dreigen namelijk hun koffers te pakken.